Σελίδα 5 από 5
καὶ ρᾳδιοῦργος, ὥστε καὶ αὐτὴν τὴν προστάτιδά του καὶ ἀδελφήν του βασίλισσαν ἐρρᾳδιούργει, καὶ τὸν ἀνήλικον βασιλέα ἀνεψιόν του ὡδήγει εἰς τὴν διαφθορὰν διὰ νὰ τὸν καταστήσῃ ὑποχείριόν του. Διέβαλε δὲ εἰς αὐτὸν συχνὰ τὴν μητέρα του, ἡ ὁποία μεγάλως ἠγωνίζετο νὰ σωφρονίσῃ αὐτόν. Ἡ ἐπίδρασις τοῦ Βάρδα ὑπῆρξε τοιαύτη, ὥστε πρὶν ἔτι ἐνηλικιωθῇ καλῶς ὁ Μιχαήλ, ἐν ἔτει ωνϛ’ (856) ἐξώρισεν ἀπὸ τὰ βασίλεια τὴν μητέρα του βασίλισσαν Θεοδώραν καὶ τὰς τέσσαρας ἀδελφάς του Θέκλαν, Ἄνναν, Ἀναστασίαν καὶ Πουλχερίαν, τὰς ὁποίας, ἀφοῦ κατὰ τὴν προσταγήν του ἐκούρευσαν Μοναχάς, ἐνέκλεισεν εἰς τὴν Μονὴν τῶν Γαστρίων, εἰς τὴν ὁποίαν καὶ παρέμειναν ἔγκλειστοι μέχρι τοῦ θανάτου των. Ἐκοιμήθη δὲ ἡ μακαρία Θεοδώρα τὴν ια’ (11ην) Φεβρουαρίου τοῦ ἔτους ωξζ’ (867).
Τοιουτοτρόπως ἡ ἀξιομακάριστος Θεοδώρα ἔπιε μέχρι τέλους τὸ πικρὸν ποτήριον, τὸ ὁποῖον τῆς προσέφεραν ὁ υἱὸς καὶ ο ἀδελφὸς αὐτῆς. Ἀλλ’ αὐτὴ μὲν ἀντημείφθη πλουσίως παρὰ Κυρίου καὶ ἐδοξάσθη ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς, ἐκεῖνοι δὲ δὲν ἤργησαν νὰ εὕρουν ἀντάξιον τῆς κακίας των θάνατον, διότι ὁ μὲν Βάρδας ἐδολοφονήθη τελικῶς, κατὰ προσταγὴν τοῦ Μιχαήλ, ἐν ἔτει ωξϛ’ (866), ὁ δὲ Μιχαὴλ ἐδολοφονήθη ὑπὸ Βασιλείου τοῦ Μακεδόνος ἐν ἔτει ωξζ’ (867). Καὶ ἐκείνων μὲν τὰ λείψανα ἀτίμως ὑπὸ τῶν φονέων διεπομπεύθηισαν, τῆς δὲ μακαρίας Θεοδώρας τὸ ἁγιώτατον λείψανον ἐδόξασεν ὁ Θεὸς μετὰ θάνατον, διότι, ἀνακομιδῆς γενομένης, εὑρέθη ἀκέραιον καὶ ἀλώβητον, μυρίπνουν εὐωδίαν ἀποπνέον καὶ ἰάματα βρύον. Τὸ πολύτιμον τοῦτο κειμήλιον πρὸ τῆς Ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὑπὸ τῶν Τούρκων μετεφέρθη ἀκέραιον εἰς Κέρκυραν, ἀποθησαυρίζει δὲ ἤδη τοῦτο εἰς τοὺς κόλπους αὐτοῦ ὁ ἐν Κερκύρᾳ Μητροπολιτικὸς Ναὸς τῆς Θεοτόκου Σπηλαιωτίσσης. Διὰ τὰς ἀρετάς της ταύτας ἡ μὲν μήτηρ ἡμῶν Ἁγία Ἐκκλησία ἀνεκήρυξε τὴν Θεοδώραν Ἁγίαν, ἑορταζομένης τῆς μνήμης της κατὰ τὴν σήμερον ια’ (11ην) Φεβρουαρίου· ἡμεῖς δὲ ἐκλιπαροῦμεν τὴν Ἁγίαν Αὐτῆς μεγαλειότητα ἢ τὴν μεγάλην Αὐτῆς Ἁγιότητα, ἵνα πρεσβεύῃ ἀενάως πρὸς Κύριον ὑπὲρ τῆς Ἁγίας Ὀρθοδοξίας, τὴν ὁποίαν ὑπερήσπισε καὶ ἐκράτυνεν. Αὐτῆς ἁγίαις πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
Ὑποσημειώσεις
[1] Ὁ Θεόφιλος ἐβασίλευσε κατὰ τὰ ἔτη 829-842. Ὅτε δὲ οὗτος ἐπρόκειτο νὰ ἔλθῃ εἰς γάμον κατὰ προτροπὴν τῆς μητρός του ἐστάλησαν εἰς τὰ ἀνάκτορα τὰ ὡραιότερα κοράσια ἐξ ὅλης τῆς αὐτοκρατορίας, ἵνα ἐξ αὐτῶν ἐκλέξῃ ὁ Θεόφιλος τὴν ἀρέσκουσαν εἰς αὐτὸν διὰ σύζυγον. Τούτου γενομένου μεταξὺ τῶν ἄλλων παρθένων ἦτο καὶ ἡ περικαλλεστάτη καὶ σοφὴ νεᾶνις Κασσιανή, εἰς τὴν ὁποίαν πρῶτον ἀπέβλεψεν ὁ Θεόφιλος. Θέλων δὲ νὰ δοκιμάσῃ τὴν εὐφυΐαν ἑκάστης, λέγει πρὸς τὴν Κασσιανήν· «Ἐκ γυναικὸς ἐρρύη τὰ φαῦλα», ὑπονοῶν τὴν Εὔαν. Τότε ἡ σοφωτάτη Κασσιανή, σεμνῶς ἐρυθριάσασα, ἀπήντησε θαραλλέως· «Ἀλλὰ καὶ ἐκ γυναικὸς πηγάζει τὰ κρείττω», ὑπονοήσασα τὴν Θεοτόκον. Ἡ τόλμη καὶ ἡ σοφία τῆς Κασσιανῆς συνέστειλε τὸν Θεόφιλον, ὅστις ἀπομακρυνθεὶς ἀπ’ αὐτῆς ἐξέλεξε τὴν σεμνὴν Θεοδώραν, εἰς ἣν καὶ προσέφερε τὸ μῆλον, ὡς σύμβολον τῆς ἐκλογῆς του. Οὕτως ἡ μὲν Θεοδώρα ἔγινε βασίλισσα, ἡ δὲ Κασσιανὴ ἐγκαταλείψασα τὴν κοσμικὴν ζωὴν ἐγένετο Μοναχή. Εἰς τὴν Κασσιανὴν ὀφείλεται τὸ δοξαστικὸν τῆν Μεγάλης Τετάρτης «Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή». Λέγεται δὲ ὅτι ὅταν συνέθετε τοῦτο ἡ Κασσιανὴ ἦτο ἀπόγευμα καὶ εὑρίσκετο εἰς κῆπον. Ὅταν δὲ εἶχε φθάσει εἰς τοὺς στίχους «ἀποσμήξω δὲ τούτους τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις», ἀντιληφθεῖσα τὴν ἔλευσιν τοῦ Θεοφίλου ἔσπευσε νὰ κρυβῇ. Ἐλθὼν δὲ ὁ Θεόφιλος καὶ ἰδὼν τὸ ἡμιτελὲς ποίημα προσέθηκε τὴν φράσιν: «Ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ, Εὔα τὸ δειλινόν, κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη». Ἐπανελθοῦσα δὲ ἡ Κασσιανὴ μετὰ τὴν ἀναχώρησιν τοῦ Θεοφίλου καὶ ἰδοῦσα τοὺς ὑπὸ τοῦ Θεοφίλου γραφέντας στίχους ἀφῆκεν αὐτοὺς ὡς εἶχον καὶ συνεπλήρωσε τὸ ποίημα. Καὶ τοῦτο μὲν ᾄδεται ἐκ παραδόσεως ἴσως διότι ἡ φράσις αὕτη ἐκ πρώτης ὄψεως φαίνεται ἔξωθεν παρεισφρήσασα, ἡ δὲ ἑρμηνεία τῶν στίχων τούτων ἔχει ὡς ἑξῆς· «καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας … ὧν (τῶν ὁποίων ποδῶν Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ) τὸν κρότον ἀκούσασα ἡ Εὔα κατὰ τὸ δειλινὸν ἐκεῖνο ἐν τῷ Παραδείσῳ καταληφθεῖσα ὑπὸ φόβου ἐκρύβη».
[2] Πλειότερα περὶ τῆς Ἁγίας ταύτης ἑορτῆς καὶ τῶν ἐπιτελεσθέντων ὑπό τε τῆς Ἁγίας βασιλίσσης Θεοδώρας καὶ τῶν διαλαμψάντων τότε Ἁγίων Πατέρων, βλέπε εἰς τὴν Κυριακὴν τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐν τόμῳ ΙΓ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».
