Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΕΥΘΥΜΙΟΥ Ἐπισκόπου Σάρδεων τοῦ Ὁμολογητοῦ. ἢ μᾶλλον εἰπεῖν, τοῦ Ἱερομάρτυρος.

Μηδὲν ὅμως κατορθώσας λόγῳ τῆς σθεναρᾶς εἰς τὴν ὀρθὴν πίστιν ἐμμονῆς τοῦ Ἁγίου καὶ θυμωθεὶς ἐξώρισεν αὐτὸν καὶ πάλιν εἰς τὴν Ἄσσον, πόλιν εὑρισκομένην πλησίον τοῦ Ἀδραμυττίου, ὅπου ἐδοκίμασε πολλοὺς πειρασμοὺς καὶ ταλαιπωρίας, τὰ ὁποῖα ὅλα ὑπέφερε γενναίως ὁ τρισόλβιος, χαρὰν καὶ τρυφὴν λογιζόμενος ταῦτα διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ, πρὸς τὸν ὁποῖον εἶχεν ὅλας τὰς ἐλπίδας. Εὑρίσκετο δὲ ὁ Ἅγιος ἐκεῖ ἕως ὅτου ἐσφάγη ὁ μιαρὸς Λέων καὶ ἐβασίλευσεν ἀντ’ αὐτοῦ ὁ Μιχαὴλ ὁ Τραυλός, ἐχθρὸς καὶ αὐτὸς ἄσπονδος τῶν ἁγίων Εἰκόνων. Εἰς τούτου τὰς ἡμέρας ἐφέρθη πάλιν ὁ Ἅγιος ἀπὸ τὴν ἐξορίαν, ὁμοῦ μὲ τὸν Ἁγιώτατον Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως Μεθόδιον, ἠρωτήθησαν δὲ ἄν ἀρνοῦνται τὴν προσκύνησιν τῶν σεβασμίων Εἰκόνων. Τότε ὁ Ἅγιος καὶ ἔνδοξος τοῦ Χριστοῦ Ὁμολογητὴς Εὐθύμιος, ἀναλαβὼν τόλμην γενναίαν καὶ θάρρος ἀκαταπτόητον καὶ πλησθεὶς θείου ζήλου, ἤλεγξεν ἀποτόμως τὸν βασιλέα καὶ ἀφοῦ τὸν ὠνόμασε δυσσεβῆ καὶ παράνομον ἐχθρὸν τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας, ἐβόησε λαμπρᾷ τῇ φωνῇ λέγων: «Ὅστις δὲν προσκυνεῖ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν εἰκόνι περιγραπτόν, κατὰ τὸ ἀνθρώπινον, καὶ τὴν πανάχραντον αὐτοῦ Μητέρα καὶ Δέσποιναν ἡμῶν, ὡς καὶ τῶν λοιπῶν Ἁγίων τὰ ἐντυπώματα, εἴη τῷ αἰωνίῳ ἀναθέματι ὑπόδικος καὶ μακρὰν τῆς τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν ὁμηγύρεως».

Ταῦτα ἀκούσας ὁ βασιλεὺς ἐπλήσθη θυμοῦ, καὶ μὴ ὑποφέρων τὴν τόσην ὕβριν καὶ ἀτιμίαν καὶ καταισχύνην, προστάσσει εὐθὺς καὶ ἐξορίζουν τὸν Ἅγιον εἰς τὸν Ἀκρίταν, ὅστις ἦτο εἱς τὸ ἀνατολικὸν ἄκρον τῆς Μαύρης θαλάσσης καὶ ὀνομάζεται τὴν σήμερον Κάβο Ἀκρίτας, ἐκεῖ δὲ ἔρριψαν αὐτὸν τὴν φυλακὴν σκοτεινὴν καὶ βρωμεράν, ὅπου ὁ Ἅγιος ὑπέμεινε τρεῖς ὁλοκλήρους χρόνους ἀνεκδιήγητον ταλαιπωρίαν καὶ κακοπάθειαν. Μετὰ ταῦτα ἐκβληθεὶς ὁ Ἅγιος ἀπὸ τὴν φυλακὴν παρεδόθη εἰς τὸν βασιλέα Θεόφιλον, ὅστις ἐβασίλευσε μετὰ τὸν Μιχαὴλ καὶ ἐρωτηθεὶς ὑπὸ τοῦ βασιλέως μετὰ πολλοῦ θυμοῦ καὶ φοβερισμοῦ, ἐὰν ἀρνῆται τὴν προσκύνησιν τῶν ἁγίων Εἰκόνων, ἤλεγξε καὶ αὐτὸν ὁ Ἅγιος μὲ τὴν ἔμφυτον εἰς αὐτὸν γενναιότητα καὶ λαμπροφανῶς τὸν κατῄσχυνε. Τότε δὲ ὁ τρισμακάριος καὶ ἀδαμάντινος κατὰ τὴν ψυχὴν καὶ τὴν γνώμην, προστάξει τοῦ βασιλέως, παραδίδεται εἰς τοὺς στρατιώτας, οἵτινες δήσαντες αὐτὸν κατὰ γῆς εἰς τέσσαρας πασσάλους, ἔδωκαν εἰς αὐτὸν τετρακοσίους ραβδισμοὺς ἐπάνω εἰς τὴν ράχιν, ὥστε κατεπλήγωσαν τὸ ἱερὸν αὐτοῦ σῶμα, μετὰ δὲ ταῦτα ἔρριψαν αὐτὸν εἰς τὴν φυλακήν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Λυκαονία· ἀρχαία χώρα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας μεταξὺ Καππαδοκίας καὶ Πισιδίας μὲ πρωτεύουσαν τὸ Ἰκόνιον. Ὑπὸ τῶν Τούρκων ὀνομάζεται Καραμανία.

[2] Ἡ Λυδία ἦτο χώρα τῆς νοτίου Μικρᾶς Ἀσίας, συνορεύουσα πρὸς δυσμὰς μὲ τὸ Αἰγαῖον πέλαγος.

[3] Περὶ τῶν Σάρδεων, βλέπε ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Κάρπου, Πάπυλου, Ἀγαθοδώρου καὶ Ἀγαθονίκης, τῇ ιγʹ (13ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.

[4] Τὸ θεῖον καὶ ἱερὸν Λείψανον τοῦ Ἁγίου τούτου Εὐθυμίου παραμεῖναν Χάριτι Θεοῦ, ἀδιάφθορον ἐτιμᾶτο μεγάλως ἐν Κωνσταντινουπόλει. Κατὰ δὲ τὴν ὑπὸ τῶν Τούρκων ἅλωσιν αὐτῆς μετεκομίσθη τοῦτο, ὡς ᾄδεται λόγος, εἰς Χερσῶνα τῆς Κριμαίας, ἐκεῖθεν δὲ ἀποκομιζόμενον κρυφίως ὑπό τινων ἐμπόρων καὶ τοῦ σκάφους αὐτῶν ἐξοκείλαντος διὰ θαυμασίου τρόπου εἰς τὰ παράλια τῆς Χιλῆς, ἥτις, ὡς εἴπομεν, εἶναι πόλις τῆς ἐπαρχίας Χαλκηδόνος τῆς Μικρᾶς Ἀσίας εἰς τὸν Εὔξεινον Πόντον, παρελήφθη ὑπὸ τῶν Χιλιτῶν καὶ ἐναπετέθη εὐλαβῶς εἰς τὸ ἅγιον Βῆμα τῆς Ἐκκλησίας αὐτῶν, ἄρρητον ἀναπέμπον εὐωδίαν καὶ πλεῖστα ὅσα θαύματα καθ’ ἑκάστην ἐπιτελοῦν. Μετὰ τὴν Μικρασιατικὴν καταστροφὴν οἱ ἐν Ἑλλάδι καταφυγόντες Χιλῖται ἀποκομίσαντες μεθ’ ἑαυτῶν τὴν ἱερὰν τοῦ Ἁγίου Κάραν ᾠκοδόμησαν ἐν Πειραιεῖ καὶ ἐν τῷ συνοικισμῷ Εὐγενίᾳ μεγαλοπρεπῆ Ναόν, ἀφιερώσαντες αὐτὸν εἰς τιμὴν τοῦ Ἁγίου, ὅστις Ναὸς εἶναι καὶ ὁ μόνος ἐν Ἑλλάδι τιμώμενος ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου τούτου, ἐν αὐτῷ δὲ ἐναπέθεσαν καὶ τὴν μυρίπνοον αὐτοῦ Κάραν. Ὁ ἐν λόγῳ Ναὸς πλὴν τῆς σήμερον καὶ ἐπειδὴ νῦν συμπίπτουσιν αἱ ἑορταὶ τῶν Χριστουγέννων πανηγυρίζει καὶ κατὰ τὴν Κυριακὴν τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Ἁγίας Ζʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἥτις συμπίπτει μεταξὺ 11ης καὶ 17ης Ὀκτωβρίου. Κατὰ ταύτην τελεῖται τριήμερος πανήγυρις. Ψάλλεται δὲ εἰδικὴ πρὸς τοῦτο Ἀκολουθία συντεθεῖσα ὑπὸ τοῦ Ὑμνογράφου τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας Πατρὸς Γερασίμου Μικραγιαννανίτου.