Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΕΥΘΥΜΙΟΥ Ἐπισκόπου Σάρδεων τοῦ Ὁμολογητοῦ. ἢ μᾶλλον εἰπεῖν, τοῦ Ἱερομάρτυρος.

Ἀπεκαλύφθη λοιπὸν εἰς θαυμαστοὺς καὶ ἐναρέτους ἄνδρας, ὅτι ὁ Ἅγιος Εὐθύμιος εἶναι ὁ ἀξιώτερος εἰς τὸ νὰ ἀναδεχθῇ τὴν Μητρόπολιν ταύτην καὶ εὐθὺς πέμψαντες ἀνθρώπους ἱερωμένους καὶ λαϊκοὺς εἰς τὴν πατρίδα τοῦ Ἁγίου, εἰς τὸ Μοναστήριον εἰς τὸ ὁποῖον εὑρίσκετο, τὸν ἔφεραν καὶ οὕτω θέλοντα καὶ μὴ τὸν ἐχειροτόνησαν Ἀρχιερέα καὶ Ποιμένα τῶν Σάρδεων. Ἀφοῦ δὲ ὁ λύχνος ἐτέθη ἐπὶ τῆς λυχνίας καὶ διὰ τῶν ἀρετῶν αὐτοῦ ἔλαμψεν εἰς τὸ πλήρωμα τῶν πιστῶν τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, διὰ δὲ τῆς θείας αὐτοῦ διδασκαλίας ἐποίμαινε καὶ ἐπότιζε τὰ λογικὰ αὐτοῦ πρόβατα εἰς νομὰς ζωηφόρους τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ, τότε, λέγω, τὶς δύναται νὰ ἀπαριθμήσῃ καὶ νὰ διηγηθῇ τὰς ἀρετὰς τοῦ τρισμάκαρος, τὴν ἐλεήμονα καὶ φιλόπτωχον προαίρεσίν του, τὴν συμπάθειαν καὶ φιλανθρωπίαν του, τὴν εὐσπλαγχνίαν καὶ καλοκαγαθίαν του, τὴν ἄφθονον καὶ ἱλαρὰν ἐλεημοσύνην του πρὸς τοὺς πτωχοὺς καὶ δυστυχεῖς, τὴν προστασίαν πρὸς τὰ ὀρφανά, τὰς χήρας καὶ πρὸς ὅλους τοὺς δεομένους, τὰς ἀδιαλείπτους εὐεργεσίας τὰς ὁποίας διεσκόρπιζε καθ’ ἡμέραν εἰς ὅλον αὐτοῦ τὸ λογικὸν Ποίμνιον; Ὅλα, λέγω, ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα ἔργα τοῦ Ἁγίου νὰ τὰ διηγηθῶ καταλεπτῶς καὶ ἡ δύναμίς μου δὲν φθάνει καὶ ὁ καιρὸς θέλει μᾶς λείψει. Τώρα δὲ ἂς διηγηθῶμεν συντόμως τὰ ἔνδοξα κατορθώματα τοῦ Ἁγίου καὶ τὴν λαμπρὰν αὐτοῦ κατὰ των εἰκονομάχων ὁμολογίαν.

Ὁ μὲν Ἅγιος, ὡς εἴπομεν, ἔλαμπεν ἀπὸ τοῦ Ἀρχιερατικοῦ αὐτοῦ θρόνου καὶ ἐπότιζε καθ’ ἡμέραν τὸ λογικὸν αὐτοῦ ποίμνιον μὲ τὰ νεκταρώδη νάματα τῆς θείας διδασκαλίας, ἡ δὲ τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία εὑρίσκετο τότε εἰς μεγάλας συγχύσεις καὶ ταραχάς, διὰ τὴν συμβᾶσαν ὀλεθρίαν αἵρεσιν τῶν εἰκονομάχων. Βλέποντες τὸν κίνδυνον τῆς Ἐκκλησίας οἱ εὐσεβέστατοι βασιλεῖς Κωνσταντῖνος καὶ Εἰρήνη, ἐσύναξαν διὰ προσταγῆς των εἰς τὴν Νίκαιαν τῆς Βιθυνίας τὴν Ἁγίαν Ζ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον, συγκροτηθεῖσαν ὑπὸ τξζ’ (367) Θεοφόρων Ἁγίων Πατέρων. Οὗτοι ἐβεβαίωσαν τὰς προλαβούσας ἓξ Ἁγίας Οἰκουμενικὰς Συνόδους καὶ ἐκύρωσαν τὰ ὑπ’ αὐτῶν δογματισθέντα, ἀνεθεμάτισαν δὲ τὰ κακόφρονα καὶ δυσσεβῆ δόγματα τῶν εἰκονομάχων. Ἐθέσπισαν προσέτι οἱ Ἅγιοι οὗτοι Πατέρες νὰ τιμῶνται αἱ ἅγιαι καὶ σεπταὶ Εἰκόνες τιμητικῶς καὶ σχετικῶς, ὄχι δὲ καὶ λατρευτικῶς, ὁμοίως δὲ νὰ προσκυνῆται εὐλαβῶς τὸ Τίμιον Ξύλον τοῦ Ζωοδόχου Σταυροῦ, ὡς ὄργανον τῆς ἡμῶν σωτηρίας.


Ὑποσημειώσεις

[1] Λυκαονία· ἀρχαία χώρα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας μεταξὺ Καππαδοκίας καὶ Πισιδίας μὲ πρωτεύουσαν τὸ Ἰκόνιον. Ὑπὸ τῶν Τούρκων ὀνομάζεται Καραμανία.

[2] Ἡ Λυδία ἦτο χώρα τῆς νοτίου Μικρᾶς Ἀσίας, συνορεύουσα πρὸς δυσμὰς μὲ τὸ Αἰγαῖον πέλαγος.

[3] Περὶ τῶν Σάρδεων, βλέπε ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Κάρπου, Πάπυλου, Ἀγαθοδώρου καὶ Ἀγαθονίκης, τῇ ιγʹ (13ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.

[4] Τὸ θεῖον καὶ ἱερὸν Λείψανον τοῦ Ἁγίου τούτου Εὐθυμίου παραμεῖναν Χάριτι Θεοῦ, ἀδιάφθορον ἐτιμᾶτο μεγάλως ἐν Κωνσταντινουπόλει. Κατὰ δὲ τὴν ὑπὸ τῶν Τούρκων ἅλωσιν αὐτῆς μετεκομίσθη τοῦτο, ὡς ᾄδεται λόγος, εἰς Χερσῶνα τῆς Κριμαίας, ἐκεῖθεν δὲ ἀποκομιζόμενον κρυφίως ὑπό τινων ἐμπόρων καὶ τοῦ σκάφους αὐτῶν ἐξοκείλαντος διὰ θαυμασίου τρόπου εἰς τὰ παράλια τῆς Χιλῆς, ἥτις, ὡς εἴπομεν, εἶναι πόλις τῆς ἐπαρχίας Χαλκηδόνος τῆς Μικρᾶς Ἀσίας εἰς τὸν Εὔξεινον Πόντον, παρελήφθη ὑπὸ τῶν Χιλιτῶν καὶ ἐναπετέθη εὐλαβῶς εἰς τὸ ἅγιον Βῆμα τῆς Ἐκκλησίας αὐτῶν, ἄρρητον ἀναπέμπον εὐωδίαν καὶ πλεῖστα ὅσα θαύματα καθ’ ἑκάστην ἐπιτελοῦν. Μετὰ τὴν Μικρασιατικὴν καταστροφὴν οἱ ἐν Ἑλλάδι καταφυγόντες Χιλῖται ἀποκομίσαντες μεθ’ ἑαυτῶν τὴν ἱερὰν τοῦ Ἁγίου Κάραν ᾠκοδόμησαν ἐν Πειραιεῖ καὶ ἐν τῷ συνοικισμῷ Εὐγενίᾳ μεγαλοπρεπῆ Ναόν, ἀφιερώσαντες αὐτὸν εἰς τιμὴν τοῦ Ἁγίου, ὅστις Ναὸς εἶναι καὶ ὁ μόνος ἐν Ἑλλάδι τιμώμενος ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου τούτου, ἐν αὐτῷ δὲ ἐναπέθεσαν καὶ τὴν μυρίπνοον αὐτοῦ Κάραν. Ὁ ἐν λόγῳ Ναὸς πλὴν τῆς σήμερον καὶ ἐπειδὴ νῦν συμπίπτουσιν αἱ ἑορταὶ τῶν Χριστουγέννων πανηγυρίζει καὶ κατὰ τὴν Κυριακὴν τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Ἁγίας Ζʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἥτις συμπίπτει μεταξὺ 11ης καὶ 17ης Ὀκτωβρίου. Κατὰ ταύτην τελεῖται τριήμερος πανήγυρις. Ψάλλεται δὲ εἰδικὴ πρὸς τοῦτο Ἀκολουθία συντεθεῖσα ὑπὸ τοῦ Ὑμνογράφου τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας Πατρὸς Γερασίμου Μικραγιαννανίτου.