Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν τῷ Ἁγίῳ Ὄρει τοῦ Ἄθω Ὁσίου ΚΟΣΜΑ τοῦ Ζωγραφίτου, ἀσκήσαντος ἐν ἔτει ͵ατκγ’ (1323).

Ταῦτα εἰπών, εὐθέως εὑρέθη εἰς τὸ κελλίον του· καὶ τὸ πρωῒ ἐπῆγεν εἰς τὸν Ὅσιον, καὶ διηγήθη εἰς αὐτὸν ἐκεῖνο ὅπου ἔπαθεν, ἵνα μάθῃ πόθεν προῆλθε τοῦτο, μήπως καὶ ἔσφαλέ τι πρὸς τὸν Θεὸν καὶ δὲν τὸ γνωρίζει. Ὁ δὲ Ἅγιος τῷ εἶπεν· «Ἀδελφέ, σὺ ἐφύλαξας τὴν ἐντολήν, τὴν ὁποίαν εἶχες, καὶ ὁ Θεὸς ἐφύλαξέ σε ἐκ τοῦ θανάτου». Θεραπευθεὶς λοιπὸν ὁ Δαμιανὸς ἐκ τῆς ἀπορίας του ἐπῆγεν εἰς τὸ κελλίον του δοξάζων τὸν Θεόν.

Ἀσθενήσας ποτὲ ὁ Ὅσιος, ἐπεθύμησεν ὡς ἄνθρωπος καὶ αὐτὸς νὰ φάγη ὀψάριον, καὶ εὐθύς, ὢ τοῦ θαύματος! βλέπει ἀετόν, ὅστις τοῦ ἔφερεν ὀψάριον· διότι ἐκεῖ πλησίον ἠσκήτευέ τις πνευματικός, Χριστοφόρος ὀνόματι, ὅστις ἀσθενήσας ἐμήνυσεν εἴς τινα νὰ τοῦ φέρῃ ὀψάριον, ὁ ὁποῖος καὶ τοῦ τὸ ἔφερε καὶ ἐνῷ τὸ ἔπλυνε, πετάσας ὁ ἀετὸς τὸ ἥρπασεν ἀπὸ τὰς χεῖρας τοῦ Χριστοφόρου, καὶ φέρων τὸ ἔβαλεν ἔμπροσθεν τοῦ Κοσμᾶ· ὁ δὲ εὐχαριστήσας τὸν Θεόν, τὸ ἔψησε καὶ καθίσας διὰ νὰ τὸ φάγῃ, ἀκούει φωνὴν λέγουσαν· «Φύλαξον τὸ μερίδιον τοῦ Χριστοφόρου, ὅτι αὐτὸς τὸ ἐφρόντισε». Καὶ τὸ πρωῒ ἐπῆγεν ὁ Χριστοφόρος πρὸς τὸν Ὅσιον, καὶ ἔκρουσε τὴν θύραν του, ὁ δὲ Κοσμᾶς ἀπεκρίθη ἔσωθεν· «Εἴσελθε, ὅτι σὲ προσμένω, διὰ νὰ φάγῃς τὸ μερίδιόν σου ἀπὸ τὸ ὀψάριον ὅπου ἐφρόντισες». Τότε ὁ Χριστοφόρος θαυμάσας ἠρώτησε νὰ μάθῃ καταλεπτῶς τὴν ὑπόθεσιν· ὁ δὲ εἶπεν εἰς αὐτὸν πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν· ἀφοῦ λοιπὸν συνηυφράνθησαν καὶ ἠγαλλιάσαντο ἐν Κυρίῳ ἀπῆλθεν ὁ Χριστοφόρος εἰς τὸ κελλίον του.

Ἄλλοτε πάλιν τὴν Μεγάλην Πέμπτην πρωῒ εἶδε μίαν ψυχὴν εἰς τὸν ἀέρα, ἥτις ἐβασανίζετο ὑπὸ τῶν δαιμόνων, καὶ γνωρίσας ὅτι ἦτο τοῦ Ἡγουμένου τοῦ Χιλιανδαρίου, ἀπέστειλε τὸν μαθητήν του εἰς τὸ Χιλιανδάριον, διὰ νὰ δώσῃ εἴδησιν εἰς τοὺς ἀδελφούς, νὰ κάμουν δέησιν εἰς τὸν Θεὸν ὑπὲρ τῆς ψυχῆς αὐτοῦ· ὁ μὲν λοιπὸν μαθητὴς τοῦ Ἁγίου ἐπῆγε καὶ ἀνέφερεν εἰς αὐτοὺς τὴν ὀπτασίαν τοῦ Ὁσίου· οἱ δὲ ἀπιστήσαντες ἔλεγον· «Ὁ Ἡγούμενος τώρα ἐξῆλθε τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸ κελλίον του, διὰ νὰ φέρῃ τὰ χρειαζόμενα εἰς τὴν λειτουργίαν καὶ νὰ μεταδώσῃ εἰς τοὺς ἀδελφούς, καὶ ἐκεῖνος ὁ πεπλανημένος λέγει νὰ κάμωμεν δέησιν ὑπὲρ αὐτοῦ;». Ἀπελθόντες ὅμως εἰς τὸ κελλίον του νὰ ἴδωσι, τὸν εὗρον νεκρόν.