ΙΛΑΡΙΩΝ ὁ Ἅγιος Ὁσιομάρτυς κατήγετο ἀπὸ τὴν περίφημον νῆσον Κρήτην, ἐκ τῆς πόλεως Ἡρακλείου, τῆς κοινῶς λεγομένης Κάστρον. Ὁ πατὴρ αὐτοῦ ἐκαλεῖτο Φραντζέσκος, ἡ δὲ μήτηρ του Αἰκατερῖνα. Εἶχε δύο ἀδελφούς, Πολυζώην καὶ Γεώργιον καλουμένους, καὶ δύο ἀδελφάς. Ἀνατραφεὶς ἀπὸ τοὺς γονεῖς του καλῶς καὶ χρηστοηθῶς, ἔμαθε τὰ ἱερὰ γράμματα καὶ ἦτο ἀγαθῆς προαιρέσεως, Ἰωάννης πρότερον καλούμενος. Ἔχων θεῖον ἰατρόν, προσελήφθη παρ’ αὐτοῦ, ὅστις ἀπερχόμενος εἰς Κωνσταντινούπολιν ἔλαβε μεθ’ ἑαυτοῦ καὶ τὸν Ἰωάννην, ὑπὸ τὴν στέγην τοῦ ὁποίου παρέμεινεν ἐπὶ δέκα ἔτη καὶ ἐπέκεινα. Ἀλλὰ δυστυχῶς ὁ θεῖος του οὔτε τὴν ἰατρικὴν τὸν ἐμάνθανεν, ἀλλ’ οὔτε καὶ φροντίδα καμμίαν ἐδείκνυε πρὸς αὐτὸν καὶ ἔνεκα τούτου ἠναγκάσθη νὰ ἀποχωρήσῃ ἐκεῖθεν καὶ προσελήφη εἰς τὴν ὑπηρεσίαν ἐμπόρου τινὸς Χίου, Φραντζέσκου καὶ αὐτοῦ λεγομένου. Ὁ νέος κύριός του Φραντζέσκος διά τινα ἐργασίαν ἀπῆλθεν εἰς τὴν ἰδιαιτέραν του πατρίδα Χίον, ἀφήσας τὸν Ἰωάννην μὲ ἄλλον τινὰ Χριστιανὸν εἰς τὸ ἐργαστήριόν του, χωρὶς ὅμως νὰ καταμετρήσῃ τὰ ἐν αὐτῷ πράγματα καὶ παραδώσῃ αὐτὰ λεπτομερῶς.
Ὅτε δὲ ἐπανῆλθεν ἀπὸ τὴν Χίον, διϊσχυρίζετο καὶ ἐφιλονίκει πρὸς αὐτούς, ὅτι τὰ συναχθέντα χρήματα ἀπὸ τὴν πώλησιν δὲν συμποσοῦνται μὲ τὴν τιμὴν τῶν πωληθέντων εἰδῶν καὶ ὅτι ἔλειπον ἐξ αὐτῶν τριάκοντα γρόσια. Καὶ διὰ μὲν τὸν ἄλλον Χριστιανὸν δὲν ὑπωπτεύετό τι, ὡς ἔχων δῆθεν αὐτὸν πολλοὺς χρόνους πλησίον του, ὅλον δὲ τὸ βάρος τῆς ὑποψίας ἔρριπτεν εἰς τὸν Ἰωάννην καὶ τὸν ἠπείλει ὅτι ἔχει νὰ τοῦ προξενήσῃ μεγάλας ζημίας καὶ κακά. Ὁ Ἰωάννης, εὑρεθεὶς εἰς τοιαύτην δύσκολον θέσιν καὶ στενοχωρηθεὶς πολύ, ἔσπευσε πρὸς τὸν θεῖόν του, τὸν ἰατρόν, ζητῶν παρ’ αὐτοῦ βοήθειάν, ἀλλ᾽ ἐκεῖνος δὲν τὸν ἐδέχθη. Ὢ καὶ τί κακὸν εἶναι ἡ συκοφαντία, ἀγαπητοί! Ὀλιγοψυχήσας τότε ὁ Ἰωάννης ἐκ τῆς πολλῆς λύπης καὶ μεγάλης στενοχωρίας, ἀπῆλθεν εἰς τὸ βασιλικὸν ἀνάκτορον, διὰ νὰ συναντήσῃ τὴν μητέρα τοῦ βασιλέως τῶν Τούρκων, Βαλιδὲ λεγομένην. Καὶ κατὰ πρῶτον παρουσιάσθη εἰς τὸν λεγόμενον Μπᾶς Ἀγᾶν, ὅστις, Αἰθίοψ ὤν, ἐκαλεῖτο Μερτζὰν Ἀγᾶς. Εἰς τοῦτον, λοιπόν, ἐμφανισθεὶς (τὸν ὁποῖον ἐκ τῶν προτέρων ἐγνώριζεν), ἐδήλωσε τὴν ὑπόθεσιν ζητῶν παρ’ αὐτοῦ βοήθειαν εἰς τὴν προκειμένην δυσχερῆ δι’ αὐτὸν περίπτωσιν. Ἐκεῖνος τότε ὁ κάκιστος σύμβουλος, δραξάμενος τῆς εὐκαιρίας, τὸν συνεβούλευσε νὰ γίνῃ Τοῦρκος καὶ ἀκολούθως θὰ τοῦ παράσχῃ πολλὰς δωρεὰς καὶ ἀξιώματα, ὡς πολλὰ ἰσχύων πρὸς τὸν βασιλέα.