Διήγησις ὠφέλιμος τῆς παραδόξου σωτηρίας, τὴν ὁποίαν ἐτέλεσεν ἐν τῇ νήσῳ τῆς Χίου ἡ Ἁγία καὶ ἔνδοξος Ὁσιομάρτυς ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, χαλινώσασα τὴν ὁρμὴν τῆς θαλάσσης καὶ εἰς τὰ ὀπίσω αὐτὴν ἀποστρέψασα.

Ταῦτα ἰδὼν καὶ ἀκούσας ὁ ἱερὸς Ἀμβρόσιος ἀπετίναξεν ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμούς του καὶ τὸν ὀλίγον ἐκεῖνον ὓπνον, μὲ δύο ἐναντιώτατα πάθη, ἤτοι μὲ φόβον καὶ χαρὰν εἰς τὴν καρδίαν του. Καὶ οὓτως ἤρχισε νὰ ψάλλῃ καὶ τὸν ὄρθρον του μὲ περισσοτέραν εὐλάβειαν· ἐν τοσούτῳ δὲ ἔγινεν ἡμέρα καὶ ἰδοὺ ἄνθρωποι ἐλθόντες ἀπὸ τὰ κάτω μέρη, διότι ἤδη καὶ ἡ βροχὴ ἐκόπασεν ὀλίγον, ἀνήγγειλαν μὲ φόβον καὶ τρόμον, ὅτι ἡ θάλασσα ἐξῆλθεν ἀπὸ τὰ φυσικά της ὅρια καὶ ἔφθασεν ἕως τὴν Παναγίαν, τὴν καλουμένην Ἐλεημονήτριαν, καὶ φαίνεται ὅτι ἀπειλεῖ νὰ καταποντίσῃ ὅλην τὴν χώραν διὰ τὰς ἁμαρτίας τῶν κατοικούντων ἐν αὐτῇ. (Διηγοῦνται δὲ οἱ παλαιότεροι ἐξ ἀρχαίας παραδόσεως, ὅτι καὶ ἕως ἐπάνω εἰς τὸν Χριστὸν ἔφθασεν ἡ θάλασσα καὶ μὲ ὁρμὴν μεγάλην ἀνέβαινε). Τότε καὶ ὁ ἱερὸς Ἀμβρόσιος διηγήθη τὸ ὅραμα τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς καὶ ὁ λόγος διεδόθη κάτω εἰς τὴν χώραν, λαβόντες δὲ ὅλοι οἱ Χριστιανοὶ καλὰς ἐλπίδας, ἀπὸ τὴν ὑπόσχεσιν τῆς Ἁγίας, προσέπεσαν εἰς τὸν Θεὸν καὶ τὴν Ὁσιομάρτυρα Παρασκευὴν καὶ κάμνοντες κοινὴν λιτανείαν μὲ τὴν εἰκόνα τῆς Ἁγίας καὶ χύνοντες θερμὰ δάκρυα, ἐξιλέωσαν τὴν θείαν ἀγανάκτησιν, διὰ τῶν εὐπροσδέκτων πρεσβειῶν τῆς ἀθληφόρου δούλης του καὶ οὕτως ἔπαυσεν ἡ ἀγριαίνουσα θάλασσα καὶ ἐστράφη πάλιν εἰς τὸν πρῶτόν της τόπον καὶ ἔμεινεν ἀβλαβὴς ἡ πόλις, κατὰ τὴν ἀπόφασιν τῆς Ὁσιομάρτυρος. Τοιουτοτρόπως οἱ Χριστιανοὶ ἐλευθερωθέντες ἀπὸ τὸν ἔσχατον κίνδυνον τῆς ἀγριωτάτης θαλάσσης ἐδόξασαν τὸν Θεὸν καὶ τὴν Παρθενομάρτυρα δούλην του, ἡ ὁποία ἔδειξεν εἰς αὐτοὺς μέγα ἔλεος μὲ τὰς εὐπαρρησιάστους πρεσβείας της.

Ἐπειδὴ λοιπὸν ἡ εὐεργεσία ἐγνωρίσθη μεγαλωτάτη, οἱ τότε Χριστιανοὶ διώρισαν πρεπόντως καὶ συμφερόντως νὰ γίνηται κατ’ ἔτος ἡ ἀνάμνησις τῆς παραδόξου ἐκείνης σωτηρίας μὲ κοινὴν ἑορτὴν καὶ πανήγυριν ὅλης τῆς νήσου. Καὶ οὕτως ἐπεκράτησεν ἔκτοτε καὶ τελεῖται κατὰ τὴν ρηθεῖσαν δεκάτην τετάρτην τοῦ Ὀκτωβρίου μηνὸς ἡ μνήμη τῆς μεγάλης ἐκείνης θαυματουργίας εὐλαβῶς τε καὶ μετὰ πόθου, εἰς δόξαν τοῦ Ἁγίου Θεοῦ καὶ τῆς Ὁσιομάρτυρος καὶ εὐεργέτιδος ἡμῶν Ἁγίας Παρασκευῆς. Ὄχι δὲ μόνον τὴν ἐτήσιον μνήμην τοῦ τοιούτου θαύματος οἱ τότε Χριστιανοὶ παρέδωκαν εἰς ἡμᾶς τοὺς μεταγενεστέρους νὰ κάμνωμεν, ἀλλὰ δείχνοντες τὴν ἐγκάρδιον εὐλάβειαν καὶ ἀγάπην τὴν ὁποίαν εἶχον εἰς τὴν Ἁγίαν, ἔκτισαν καὶ Ναὸν περικαλλῆ τοῦ τιμίου αὐτῆς ὀνόματος, ἤτοι τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς,


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἰωάννης Ηʹ Παλαιολόγος· προτελευταῖος αὐτοκράτωρ τοῦ Βυζαντίου (1423-1448), υἱὸς τοῦ Μανουὴλ Βʹ καὶ ἀδελφὸς τοῦ Κωνσταντίνου ΙΑʹ, ὅστις καὶ τὸν διεδέχθη. Ὁ Ἰωάννης συνέπραξεν εἰς τὴν ἐν Φερράρᾳ καὶ ἐν συνεχείᾳ ἐν Φλωρεντίᾳ Σύνοδον ἀποδεχθεὶς τὸν ψευδώνυμον ὅρον τῆς ἑνώσεως τῶν Ἐκκλησιῶν, ἐπιτυχὼν ἀντὶ τῆς προσδοκωμένης βοηθείας τῆς Δύσεως τὸν διχασμὸν τῶν Ἑλλήνων, γενόμενος οὕτω ὑπαίτιος τῆς μετ’ ὀλίγα ἔτη (1453) πτώσεως τοῦ Βυζαντίου εἰς τοὺς Τούρκους. Βλέπε σχετικῶς ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ Ἐπισκόπου Ἐφέσου ἑορταζομένου τὴν ιθʹ (19ην) Ἰανουαρίου, ἐν τόμῳ Αʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Βλέπε καὶ «Τὰ ἐν τῇ Φλωρεντινῇ ψευδοσυνόδῳ κατὰ Λατίνων ὑπερφυῆ κατορθώματα τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ» ἐν τῷ Παραρτήματι του Βʹ τόμου τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».