Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ἡ Ἁγία Νεομάρτυς ΧΡΥΣΗ, ἡ ἀθλήσασα ἔν τινι χωρίῳ τῆς ἐπαρχίας Μογλενῶν, τῷ καλουμένῳ Σλάτενα, κατὰ τὸ ͵αψϟε’ (1795) ἔτος, μεληδὸν κατακοπεῖσα, τελειοῦται.

ΕΙΚΟΝΑ

ΧΡΥΣΗ ἡ νέα Παρθενομάρτυς καὶ ἀμίαντος νύμφη τοῦ ἐπουρανίου Βασιλέως Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, ἥτις κατὰ τὴν βουλγαρικὴν διάλεκτον ἐλέγετο Σλάτω, ἦτο ἀπὸ τὰ Μογλενὰ τῆς Μακεδονίας [1], ἔκ τινος χωρίου καλουμένου Σλάτενα, πτωχὴ μὲν κατὰ τὸ γένος, διότι ἦτο θυγάτηρ Χριστιανοῦ τινος πένητος καὶ ἀσήμου, ἔχοντος ὁμοῦ μὲ αὐτὴν θυγατέρας τέσσαρας. Ὅσον ὅμως ἦτο πτωχὴ κατὰ τὴν περιουσίαν τόσον ἦτο πλουσία κατὰ τὰ προαιρετικὰ καὶ φυσικὰ πλεονεκτήματα, προαιρετικὰ μὲν κατὰ τὴν εἰς Θεὸν θερμὴν πίστιν καὶ τὴν παρθενίαν καὶ σωφροσύνην, φυσικὰ δὲ κατὰ τὸ κάλλος τοῦ προσώπου καὶ ὡραιότητα, διὰ τὴν ὁποίαν μάλιστα καὶ ἠξιώθη ἡ μακαρία νὰ τελειώσῃ μὲ ἔνδοξον καὶ γενναῖον Μαρτύριον. Τοῦτο δὲ ἐγένετο ὡς ἑξῆς:

Τοῦρκός τις, βλέπων αὐτὴν τοσοῦτον ὡραίαν καὶ πάγκαλον, ἐτρώθη εἰς τὴν καρδίαν ἀπὸ σατανικὸν ἔρωτα· ὅθεν παρετήρει νὰ εὕρῃ κατάλληλον καιρόν, διὰ νὰ τελέσῃ τὸν κακὸν σκοπὸν ὅπου ἐμελέτα. Ἐν μιᾷ δὲ τῶν ἡμερῶν, ὅταν ἡ Ἁγία ἐξῆλθεν ἔξω μὲ ἄλλας γυναῖκας διὰ νὰ συνάξῃ ξύλα, ἔμαθε τοῦτο ὁ Ἀγαρηνὸς ἐκεῖνος καὶ τῆς παρθενίας τῆς Ἁγίας ὁ ἐπίβουλος· ὅθεν παίρνει μετ’ αὐτοῦ καὶ ἄλλους Τούρκους καὶ μεταβὰς εἰς τὸν τόπον ὅπου ἔκοπτον ξύλα, συλλαμβάνει τὴν Ἁγίαν καὶ ἀπάγει αὐτὴν βιαίως εἰς τὸν οἶκόν του. Καὶ πρῶτον μὲν ἀρχίζει νὰ κολακεύῃ αὐτὴν μὲ πολλὰς ὑποσχέσεις, προσπαθῶν νὰ διαστρέψῃ τὴν γνώμην της καὶ νὰ τὴν φέρῃ εἰς τὴν θρησκείαν του, λέγων πρὸς αὐτήν, ὅτι, ἂν δεχθῇ τὰ τουρκεύσῃ, θὰ τὴν λάβῃ γυναῖκα νόμιμον. Συγχρόνως ἤρχισε καὶ νὰ τὴν φοβερίζῃ ὅτι ἂν δὲν καταπεισθῇ εἰς τοὺς λόγους του, ἔχει νὰ τῆς δώσῃ μεγάλας παιδείας. Ἡ δὲ ὄντως Χρυσῆ εἰς τὴν γνώμην καὶ εἰς τὸ ὄνομα, ταῦτα ἔξαφνα μαθοῦσα καὶ ἀκούσασα τελείως δὲν ἐδειλίασεν, ἀλλὰ νοερῶς ἐπικαλεσαμένη τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ πρὸς βοήθειάν της, μὲ πολλὴν γενναιότητα καὶ παρρησίαν ἀπεκρίθη· «Ἐγὼ τὸν Χριστόν μου πιστεύω καὶ προσκυνῶ καὶ αὐτὸν μόνον γνωρίζω διὰ Νυμφίον μου, τὸν ὁποῖον δὲν θέλω ἀρνηθῆ πώποτε, κἂν μυρία μοῦ κάμετε βάσανα, κἂν καὶ εἰς λεπτὰ τεμάχια τὸ σῶμά μου κατακόψετε».

Ἀκούσαντες ἐκεῖνοι ταῦτα καὶ σκεπτόμενοι, ὅτι αὐτοὶ δὲν δύνανται μόνοι νὰ τὴν καταπείσουν, μετεχειρίσθησαν εἰς τοῦτο καὶ ἄλλα μέσα· ὅθεν γινώσκοντες, ὅτι αἱ γυναῖκες εἶναι φύσει πλέον ἐπιτηδειότεραι ἀπὸ τοὺς ἄνδρας εἰς τὸ νὰ ἀπατῶσι, καὶ μάλιστα τὰς ὁμοίας αὐτῶν γυναῖκας, παρέδωκαν τὴν Ἁγίαν εἰς τὰς γυναῖκας των, παραγγείλαντες εἰς αὐτὰς νὰ κάμουν κάθε τρόπον καὶ μηχανὴν διὰ νὰ τὴν καταπείσουν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Μογλενὰ ἦτο τὸ μεσαιωνικὸν ὄνομα τῆς βορειοδυτικῆς Ἑλληνικῆς Μακεδονίας, ὅπερ ἀποτελεῖ νῦν τμῆμα τοῦ νομοῦ Πέλλης, καὶ κεῖται πρὸς βορρᾶν τῆς Ἐδέσσης. Ἡ ἀρχαία καὶ ἡ ἐν χρήσει νῦν ἐπίσημος ὀνομασία τῆς περιοχῆς εἶναι Ἀλμωπία. Ἐπὶ Τουρκοκρατίας ἀπετέλει ἰδίαν ἐκκλησιαστικὴν διοίκησιν, κατὰ δὲ τοὺς τελευταίους αὐτῆς χρόνους ἦτο ἡνωμένη μετὰ τῆς Φλωρίνης φέρουσα τὸ ὄνομα «Ἐπισκοπὴ Μογλενῶν καὶ Φλωρίνης». Κατὰ τὴν ἐποχὴν τοῦ Μαρτυρίου τῆς Ἁγίας ἡ περιοχὴ αὕτη κατῳκεῖτο κατὰ τὸ πλεῖστον ὑπὸ Τούρκων καί τινων Βουλγάρων ἢ βουλγαροφώνων Ἑλλήνων, ἐκ τῶν ὁποίων, ὡς δυνάμεθα νὰ συμπεράνωμεν ἐκ τοῦ ὀνόματος Σλάτω, ὅπερ εἶναι Βουλγαρικὸν καὶ σημαίνει Χρυσῆ, κατήγετο ἡ Ἁγία. Τούτου ἕνεκεν καὶ ἐν τῷ Μαρτυρίῳ τῆς Ἁγίας, συγγραφέντι ἐπὶ Τουρκοκρατίας, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι ἡ Ἁγία κατήγετο ἐκ Βουλγαρίας.