Μετὰ τοὺς δώδεκα χρόνους, ἀκούων τὴν θαυμαστὴν πολιτείαν τοῦ Ὁσίου Ἀκακίου τοῦ Καυσοκαλυβίτου, μετῴκησεν εἰς τὰ Καυσοκαλύβια, διῆλθε δὲ ἐκεῖ χρόνους ἕξ, τρεφόμενος διὰ τῶν ἰδίων του χειρῶν καὶ ὡς φιλόπονος μέλισσα συλλέγων πᾶν ἄνθος ἀρετῆς, ἕως ὅτου ἐγένετο, δι’ ὅλους τοὺς Πατέρας, τύπος καὶ παράδειγμα τῆς μοναδικῆς πολιτείας. Ἦτο δὲ τόσον γλυκὺς καὶ χαριτωμένος, ὥστε ἕνεκα τούτου ἠγαπᾶτο ὑπὸ πάντων. Ὅμως, ἂν καὶ ἐπλουτίσθη διὰ τόσων ἀρετῶν, δὲν ηὐχαριστεῖτο ἡ καρδία τοῦ Παχωμίου, ἀλλ’ ἐπεθύμει καὶ νὰ μαρτυρήσῃ διὰ τὸν Χριστόν, πρῶτον μὲν ἐκ θείας ἀγάπης, ἐξ ἄλλου δέ, διότι ἐφοβεῖτο, μήπως, εἰς τὸν καιρὸν τῆς ἀσθενείας του, ἔτυχεν ἐξ ἀπροσεξίας νὰ ἐξῆλθεν ἐκ τοῦ στόματός του ὁ λόγος ἐκεῖνος τῆς ἀρνήσεως, διὰ τὸν ὁποῖον οἱ Τοῦρκοι ἐνέδυσαν αὐτὸν τὰ πράσινα ἐνδύματα μὲ τὰ ὁποῖα ἐνεδύοντο αὐτοί.

Τὸν πόθον τοῦτον τοῦ Μαρτυρίου ἐνεπιστεύθη ὁ μακάριος Παχώμιος εἰς τὸν Γέροντά του, ὁ ὁποῖος ὅμως τὸν ἐπέπληξε δριμύτατα, ἐπειδὴ ἐνόμιζεν ὅτι ἐξ ὑπερηφανείας ἦλθεν εἰς τὸν Παχώμιον τοιοῦτος λογισμός. Ἀλλ’ ἐπειδὴ ὁ Παχώμιος ἐπέμενεν, ὁ Γέρων ἐδοκίμασεν αὐτὸν ἐπὶ ἕνα χρόνον μὲ διαφόρους κανόνας καὶ τιμωρίας. Εἰς ὅλα ὅμως εὗρεν αὐτὸν πρόθυμον. Παρεκάλεσαν τότε ἀμφότεροι τὸν Θεὸν ἐν νηστείαις καὶ ἀγρυπνίαις νὰ δείξῃ εἰς αὐτοὺς ἂν εἶναι τοῦτο τὸ θέλημά Του. Ἔπειτα ἀνεκοίνωσαν τὸν σκοπὸν αὐτὸν καὶ εἰς τοὺς ἐναρετωτέρους Πατέρας τοῦ Ὄρους καὶ ὅλους εὗρον συμφώνους πρὸς τὸν πόθον τοῦ Παχωμίου. Ὅθεν, μὲ τὰς εὐχὰς καὶ τὰς συμβουλὰς τούτων καὶ μάλιστα τοῦ Ὁσίου Ἀκακίου ἀνεχώρησαν ἐκ τοῦ Ὄρους ὁ Παχώμιος καὶ ὁ Γέρων αὐτοῦ Ἰωσὴφ καὶ μετέβησαν εἰς τὸ Οὐσάκι τὴν πατρίδα τοῦ αὐθέντου τοῦ Παχωμίου. Καὶ ὁ μὲν Ἰωσὴφ ἔμεινεν εἰς τὸ κοινὸν κατάλυμα, ὁ δὲ Παχώμιος ἔσπευσε δρομαίως εἰς τὸν οἶκον τοῦ αὐθέντου του καὶ κατόπιν εἰς τὴν ἀγοράν, διὰ νὰ γνωρισθῇ.

Πράγματι, οἱ Ἀγαρηνοὶ τὸν ἀνεγνώρισαν καὶ ἁρπάσαντες αὐτὸν τὸν ὡδήγησαν εἰς τὸν κριτὴν καὶ εἶπον, ὅτι οὗτος εἶναι ὁ δοῦλος τοῦ δεῖνα, ὅστις, ἀσθενῶν κἄποτε, ἠρνήθη τὸν Χριστὸν καὶ ἀφοῦ ἐθεραπεύθη, ἐνεδύσαμεν αὐτὸν μὲ πράσινα ἐνδύματα, τώρα δέ, ἴδε, ὦ κριτά, πῶς εἶναι ἐνδεδυμένος! Ὁ κριτὴς ἠρώτησε τὸν Παχώμιον, ἂν εἶναι ταῦτα ἀληθῆ.