Τῇ ΚΒ’ (22ᾳ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγιου Μάρτυρος ΒΑΣΙΛΙΣΚΟΥ ἀνεψιοῦ τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου τοῦ Τήρωνος.

Ὅταν συνῆλθεν ἐκ τοῦ φόβου ὁ ἡγεμὼν ἐθυμώθη σφόδρα κατὰ τοῦ Μάρτυρος καὶ τρίζων τοὺς ὀδόντας ἐπρόσταξε τοὺς στρατιώτας νὰ ἐκδιώξουν τοῦτον ἐκ τοῦ ναοῦ, φωνάζων πρὸς αὐτόν· «Εἰπέ μου, ἀνόητε καὶ τῆς τῶν θεῶν εὐμενείας ἀλλότριε, διατὶ ἄλλα εἶπες καὶ ἄλλα ἔκαμες; Ἔλεγες, ὅτι θὰ θυσιάσῃς, ἀντὶ ὅμως τούτου ἔφερες πῦρ διὰ τῆς μαγείας σου καὶ κατέκαυσες τὸν ναὸν καὶ τὸν Θεόν, πάντολμε; Ἐὰν δὲν ἤσουν μάγος, θὰ ἔκαιε βεβαίως καὶ σὲ τὸ πῦρ, καθὼς ἔμελλε νὰ καύσῃ καὶ ἡμᾶς ἐὰν δὲν ἐφεύγομεν. Ἀλλὰ σύ, ἔχων πεποίθησιν εἰς τὴν μαντικήν σου τέχνην, ἔμεινες ἐντὸς τοῦ ναοῦ ἀτάραχος νομίζων ὅτι θὰ διαφύγῃς τῶν χειρῶν μου. Λοιπὸν ὁμολόγησον τὰς κακουργίας σου καὶ θυσίασον, διὰ νὰ σὲ ἀπολύσω». Ἀλλ’ εἰς ταῦτα ὁ Ἅγιος ἀπήντησεν· «Ἐγὼ δὲν προσκυνῶ βδελύγματα ἄψυχα, ἀλλὰ τὸν Θεόν μου τὸν ἐπουράνιον. Τὰ δὲ σημεῖα, τὰ ὁποῖα εἶδες, δὲν εἶναι μαγεῖαι, καθὼς σὺ νομίζεις τόσον ἀνοήτως, ἀλλ’ ἡ δύναμις τοῦ Θεοῦ μου ἐνήργησε ταῦτα πρὸς αἰσχύνην σας, διὰ νὰ ἐλέγξῃ τὴν πλάνην τῶν ματαίων θεῶν σας, τοὺς ὁποίους προσκυνοῦντες σεῖς οἱ ἄφρονες ὑπάγετε εἱς ἀπώλειαν αἰώνιον. Ὄχι δὲ μόνον ταῦτα, ἀλλὰ καὶ περισσότερα σημεῖα τελεῖ ὁ ἰδικός μας Θεός, ὡς τὰ πάντα δυνάμενος, ὁπόταν παρακαλέσωμεν Αὐτὸν μετὰ πίστεως ἡμεῖς οἱ δοῦλοι Αὐτοῦ. Ἐπειδὴ λοιπὸν ἐβεβαιώθης, ὅτι ἐγὼ δὲν ὑπακούω εἰς τοιαύτας ἐντολὰς οὔτε λογίζομιαι τὰ περὶ τοῦ ζητήματος τούτου βασιλικὰ προστάγματα, πρᾶξον ὅ,τι θέλεις διὰ νὰ μὴ χάνωμεν τὸν καιρὸν ἀνωφελῶς».

Ἰδὼν τότε ὁ ἄρχων τὸ ἀμετάθετον τῆς γνώμης τοῦ Ἁγίου, ἐξέδωκε κατ’ αὐτοῦ τὴν τελευταίαν ἀπόφασιν. Ὅθεν οἱ δήμιοι παρέλαβον αὐτὸν διὰ νὰ τὸν θανατώσουν ἔξω τῆς πόλεως. Εὐθὺς δὲ ὡς ἔφθασαν εἰς τόπον τινὰ Διοσκόρου καλούμενον, ἔκοψαν τὴν τιμίαν αὐτοῦ κεφαλὴν εἰς τὴν κβ’ (22αν) τοῦ μηνὸς Μαΐου. Καὶ ὁ μὲν παράνομος τύραννος ἐπρόσταξε νὰ ρίψουν τὸ τίμιον αὐτοῦ καὶ σεβάσμιον Λείψανον εἰς ἔρημον τόπον, ἄνθρωπος δέ τις φιλόχριστος, Μαρῖνος ὀνόματι, ἔδωκεν εἰς τοὺς στρατιώτας χρήματα πολλὰ καὶ παρέλαβε τὸ ἅγιον Λείψανον. Οἰκοδομήσας δὲ Ναὸν εἰς τὰ Κόμανα ἐνεταφίασε τοῦτο ἐκεῖ ἐντίμως. Ἐντὸς δὲ τοῦ Ναοῦ τούτου γίνονται πολλὰ καὶ μεγάλα θαυμάσια, διὰ πρεσβειῶν τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Βασιλίσκου [2], Χάριτι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· ᾯ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος συν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

                        

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ


Ὑποσημειώσεις

[1] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου· ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης.

[2] Εἰς τὸν Ναὸν αὐτὸν τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Βασιλίσκου ἐτελεύτησεν ὁ θεῖος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἐνῷ ὡδηγεῖτο εἰς τὸν τόπον τῆς ἐξορίας του, τὴν Πιτυοῦντα. Ἡ φέρουσα τὸν Ἅγιον συνοδεία ἐστάθμευσε κατὰ τὴν νύκτα τῆς 13ης πρὸς 14ην Σεπτεμβρίου τοῦ ἔτους 407 εἰς τὸν Ναὸν τοῦτον, εἰς τὸν ὁποῖον καὶ διενυκτέρευσεν. Ἐκεῖ, ἐν ὁράματι, ἐνεφανίσθη εἰς τὸν θεῖον Χρυσόστομον ὁ Μάρτυς Βασιλίσκος καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· «Θάρσει, ἀδελφὲ Ἰωάννη, αὔριον γὰρ ἅμα ἐσόμεθα». Καὶ πράγματι, τὴν ἑπομένην ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐκοιμήθη ἐκεῖ καὶ ἐκεῖ ἐτάφη πλησίον τοῦ ἱεροῦ Λειψάνου τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Βασιλίσκου. Τὸ ἱερὸν Λείψανον τοῦ θείου Χρυσοστόμου παρέμεινεν ἐκεῖ μέχρι τοῦ ἔτους 435, ὅτε καὶ μετηνέχθη εἰς Κωνσταντινούπολιν. Ὁ τάφος σῴζεται κενός. Εἰς τὴν Βιογραφίαν τοῦ θείου Χρυσοστόμου ὁ Ἅγιος Βασιλίσκος περιγράφεται ὡς Ἀρχιερεὺς καὶ Ἱερομάρτυς, εἰς τὸ Συναξάριον ὅμως αὐτοῦ οὐδὲν τοιοῦτον ἀναφέρεται. Βλέπε περὶ τούτου εἰς τὴν ιγʹ (13ην) Νοεμβρίου, ὅτε ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Βλέπε καὶ ἐν τόμῳ Αʹ, εἰς τὴν κδʹ (24ην) Ἰανουαρίου, ὅτε ἐπιτελεῖται ἡ μνήμη τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ ἱεροῦ Λειψάνου τοῦ θείου Χρυσοστόμου.