Τῇ Λ’ (30ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν καὶ Οἰκουμενικῶν Διδασκάλων ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ τοῦ Μεγάλου, ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ τοῦ Θεολόγου καὶ ΙΩΑΝΝΟΥ τοῦ Χρυσοστόμου.

τοὺς διαφόρους καιρούς, κατὰ τοὺς ὁποίους ἐτύχομεν, οὕτω καὶ ὁ καθεὶς ἀπὸ ἡμᾶς, ὑπὸ τοῦ θείου κινούμενος Πνεύματος, διαφόρους καὶ τὰς διδασκαλίας συνέγραψε καὶ ὅσα ἐδιδάχθημεν ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ταῦτα καὶ ἐξεδώκαμεν διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων. Καὶ πρῶτος μεταξὺ ἡμῶν δὲν ὑπάρχει οὔτε δεύτερος, ἀλλὰ ἐὰν τὸν ἕνα εἴπῃς, εὐθὺς καὶ οἱ δύο ἄλλοι ἀκολουθοῦσι. Διὰ τοῦτο πρόσταξον τοὺς φιλονεικοῦντας νὰ μὴ χωρίζωνται ἐξ αἰτίας ἡμῶν, διότι εἰς ἡμᾶς ἦτο καὶ εἶναι προθυμία, καὶ ὅτε εἴμεθα ζῶντες καὶ ἀφοῦ μετέστημεν, τὸ νὰ εἰρηνεύωμεν καὶ νὰ φέρωμεν τὸν κόσμον εἰς ἕνωσιν καὶ ὁμόνοιαν καὶ ὄχι νὰ τὸν χωρίζωμεν. Διὰ τοῦτο καὶ εἰς ἡμέραν μίαν ἕνωσον καὶ τοὺς τρεῖς ἡμᾶς καὶ σύνθεσον τὰ τῆς ἑορτῆς μας τροπάρια, καθὼς εἶναι πρέπον εἰς τὴν σύνεσίν σου καὶ παράδος εἰς τοὺς Χριστιανούς, ὅτι ἓν εἴμεθα πλησίον εἰς τὸν Θεόν. Βεβαίως δὲ καὶ ἡμεῖς θέλομεν συμβοηθήσει εἰς τὴν σωτηρίαν ἐκείνων, ὅσοι τελοῦσι τὴν κοινὴν μνήμην μας, ἐπειδὴ ἔχομέν τινα παρρησίαν καὶ δύναμιν εἰς τὸν Θεόν».

Ταῦτα εἰπόντες οἱ Ἅγιοι, ἐφάνησαν ὅτι ἀνέβησαν πάλιν εἰς τοὺς οὐρανούς, καταλαμπόμενοι ἀπὸ φῶς ἄπειρον καὶ ὁ εἰς τὸν ἄλλον καλοῦντες κατ’ ὄνομα. Ἐγερθεὶς λοιπὸν ὁ Εὐχαΐτων Ἰωάννης ἔκαμε καθὼς τοῦ διώρισαν οἱ θεῖοι Ἱεράρχαι. Καὶ τὸ μὲν πλῆθος τοῦ λαοῦ κατεσίγασε, τοὺς δὲ φιλονεικοῦντας εἰρήνευσε (διότι ἦτο περιβόητος κατὰ τὴν ἀρετὴν ὁ ἀνήρ, ὅθεν καὶ ὁ λόγος του εἶχε δύναμιν καὶ πειθὼ) καὶ τὴν ἑορτὴν ταύτην παρέδωκε νὰ ἑορτάζεται ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ. Καὶ βλέπε, ὦ ἀναγνῶστα, τὴν σύνεσιν καὶ διάκρισιν τοῦ θείου τούτου ἀνδρός. Ἐπειδὴ δηλαδὴ εὗρε τὸν Ἰανουάριον τοῦτον μῆνα, ὅτι εἶχε καὶ τοὺς τρεῖς τούτους Ἱεράρχας ἑορταζομένους, τὸν μὲν Μέγαν Βασίλειον κατὰ τὴν πρώτην, τὸν δὲ Θεολόγον Γρηγόριον κατὰ τὴν εἰκοστὴν πέμπτην καὶ τὸν θεῖον Χρυσόστομον κατὰ τὴν εἰκοστὴν ἑβδόμην, τούτου χάριν πάλιν ἥνωσεν αὐτοὺς κατὰ τὴν τριακοστὴν ταύτην τοῦ αὐτοῦ μηνὸς καὶ τόσον ἐστόλισε τὴν ἀκολουθίαν τούτων μὲ κανόνας καὶ τροπάρια καὶ μὲ λόγον ἐγκωμιαστικόν, καθὼς ἔπρεπεν εἰς τοιούτους μεγάλους Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, ὁ χαριτώνυμος οὗτος Ἰωάννης, ὥστε φαίνονται ὅτι κατὰ νεῦσιν καὶ φωτισμόν, ὡς νομίζω, τῶν τριῶν Ἁγίων Ἱεραρχῶν συνετέθησαν τὰ ᾄσματα τῆς ἀκολουθίας ταύτης διότι τελείως δὲν ἔχουσι καμμίαν ἔλλειψιν ἀπὸ τὰ ἐπιχειρήματα ἐκεῖνα, ὅσα ἀποβλέπουσιν εἰς ἔπαινον τῶν Ἁγίων. Ὅθεν τὰ τροπάρια αὐτὰ εἶναι ἀνώτερα ἀπὸ ὅσα ἄλλα τροπάρια ἔγιναν ἕως τοῦ νῦν καὶ ἀπὸ ὅσα εἰς τὸ μέλλον θὰ γίνωσιν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὰ Εὐχάϊτα ἦσαν μικρὰ πόλις τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, πλησίον τῆς πόλεως Ἀμασείας, μεταξὺ τῶν ποταμῶν Ἅλυος καὶ Ἴριος. Ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἰουστινιανοῦ ἦτο ἀνεξάρτητος ἐπισκοπή. Ταύτης Μητροπολίτης ἐγένετο κατὰ τὸν ΙΑ’ αἰῶνα ὁ ἐνταῦθα ἀναφερόμενος Ἰωάννης ὁ ἐπιλεγόμενος Μαυρόπους, εἷς ἐκ τῶν ἐπιφανεστέρων κληρικῶν καὶ λογίων τοῦ Βυζαντίου, διατελέσας καὶ καθηγητὴς εἰς τὸ Πανεπιστήμιον τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Οὗτος κατὰ τὰ τέλη τοῦ βίου του, καταλιπὼν τὴν Μητρόπολίν του, ἦλθε καὶ ἐμόνασεν ἐν Κωνσταντινουπόλει. Ἡ πόλις Εὐχάϊτα σήμερον λέγεται τουρκιστὶ Ζαφαρᾶ-μπολοῦ.

[2] Κατὰ δὲ τὸν Θεολόγον Γρηγόριον, ὀκτὼ ἔτη καὶ οὐχὶ πέντε ἐποίμανε τὴν Ἐκκλησίαν ὁ Μέγας Βασίλειος· «Ὀκταετῆ λαοῖο θεόφρονος ἡνία τείνας» ὥστε ἅπαντα τὰ ἔτη τῆς ζωῆς τοῦ θείου Βασιλείου εἶναι 49 καὶ οὐχὶ 45.