ΑΥΞΕΝΤΙΟΣ ὁ Νέος Μάρτυς τοῦ Χριστοῦ ἦτο ἔκ τινος ἐπαρχίας τῆς Ἠπείρου, ὀνομαζομένης Βελλᾶς, γέννημα εὐσεβῶν Χριστιανῶν· νέος δὲ ἔτι ὤν, ἐπῆγεν εἰς Κωνσταντινούπολιν καὶ εἰργάζετο τὴν τέχνην τῶν γουναράδων εἰς τὸ χάνι τὸ λεγόμενον Μαχμοὺτ πασᾶ. Ἀλλ’ ὁ ἐχθρὸς τοῦ καλοῦ διάβολος, ὅστις πάντοτε δὲν παύει νὰ πολεμῇ τοὺς νέους μὲ διαφόρους τρόπους, δὲν ὑπέφερε νὰ βλέπῃ καὶ τούτου τοῦ νέου τὴν καθαρότητα. Ὅθεν ἔσπειρεν εἰς αὐτὸν λογισμοὺς τοιούτους, δηλαδὴ νὰ περάσῃ αὐτὴν τὴν πρόσκαιρον ζωὴν μὲ ἡδονὰς καὶ διασκεδάσεις καὶ μὲ ἄλλα παρόμοια καὶ οὕτω ἐπλάνησεν αὐτὸν καὶ ἄφησε τὴν τέχνην του καὶ ἐπῆγεν εἰς τὰ βασιλικὰ πλοῖα· ἐκεῖ λοιπὸν μένων καὶ διασκεδάζων μετὰ τῶν ἄλλων φίλων του, ἐσυκοφαντήθη ψευδῶς παρ’ αὐτῶν, ὅτι ἤλλαξε τὴν Χριστιανικήν του θρησκείαν καὶ ἠσπάσθη τὴν ἰδικήν των· ὅθεν φοβηθείς, μήπως τὸν διαβάλωσιν εἰς τὸν πλοίαρχον, ἔφυγεν ἐκεῖθεν κρυφίως καὶ ἐπέστρεψεν εἰς Κωνσταντινούπολιν ἐνδεδυμένος μὲ ἄλλα ταπεινὰ φορέματα· εἶτα ἀγοράσας ἓν πλοιάριον, ἐδούλευε δι’ αὐτοῦ καὶ ἐξοικονομεῖτο. Μετενόησε δὲ ὁλοψύχως διὰ τὰ πρότερα σφάλματά του· ἡ καρδία του ἐκαίετο ὑπὸ τοῦ ἔρωτος τοῦ μαρτυρίου καὶ νυχθημερὸν παρεκάλει τὸν Θεὸν μετὰ θερμῶν δακρύων, ὅπως τοῦ φανερώσῃ ἔμπειρόν τινα πνευματικόν, διὰ νὰ ἐξομολογηθῇ εἰς αὐτὸν καὶ τοῦ εἴπῃ τὸν πόθον, τὸν ὁποῖον εἶχεν, εἰς τὸ νὰ πίῃ τὸ ποτήριον τοῦ μαρτυρίου· ὁ δὲ Πανάγαθος Θεὸς δὲν παρήκουσε τῆς δεήσεώς του, ἀλλὰ τοῦ ἔδωκε κατὰ τὸν πόθον του.

Ἡμέραν λοιπὸν τινά, θέλων ὁ Σύγκελλος τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας Γρηγόριος, Ἁγιορείτης ἐκ τῆς σεβασμίας Μονῆς τοῦ Ξηροποτάμου, νὰ διέλθῃ ἐκ Καράκιοϊ εἰς τὸ Φανάρι, εἰσῆλθεν ἐκ θείας προνοίας εἰς τὸ πλοιάριον τοῦ νέου· βλέπων δὲ ὁ νέος τὸν σεβάσμιον Σύγκελλον, ἀπεφάσισε ν’ ἀποκαλύψῃ εἰς αὐτὸν τὸν σκοπόν του· ὅθεν φθάσαντες εἰς Φανάριον, ἐφανέρωσεν εἰς αὐτὸν τὸν μέγαν πόθον, τὸν ὁποῖον εἶχεν, ὅπως μαρτυρήσῃ διὰ τὸν Χριστόν· ὁ δὲ Σύγκελλος ἐπῄνεσε μὲν αὐτόν, ἀλλ’ ὅμως φοβούμενος μήπως δειλιάσῃ εἰς τὰς βασάνους εἶπεν· «Ἄκουσον, τέκνον μου· αἱ ἐπιβουλαὶ τοῦ πονηροῦ διαβόλου εἶναι πολλαὶ καὶ φοβοῦμαι μήπως σὲ δειλιάσῃ εἰς τὰς βασάνους καὶ στερηθῇς τοῦ γλυκυτάτου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ· ἀλλὰ φύγε ἀπ’ ἐδῶ καὶ ὕπαγε νὰ γίνῃς Μοναχὸς καὶ νὰ διάγῃς τὴν ζωήν σου ἐναρέτως, ἐλπίζω δὲ εἰς τὴν ἀγαθότητα τοῦ Ἰησοῦ μας νὰ σὲ συναριθμήσῃ μετὰ θάνατον εἰς τὸν χορὸν τῶν