Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν ΙΩΑΝΝΗΣ Ἐπίσκοπος Κολωνίας, ὁ Ἡσυχαστής, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Κατὰ τὸ ὀγδοηκοστὸν ἔνατον ἔτος τῆς ἡλικίας τοῦ Ἰωάννου, ἐτελεύτησεν ὁ Ὅσιος Σάββας. Ὁ Ἰωάννης ἐλυπήθη σφόδρα, διότι δὲν ἦτο παρὼν κατὰ τὰς τελευταίας στιγμὰς τοῦ Ἁγίου, τὸν ὁποῖον ἐθεώρει ὡς πατέρα του καὶ δὲν ἠδύνατο νὰ παρηγορηθῇ, διότι ἀπεχωρίσθη ἀπ’ αὐτοῦ. Ὁ δὲ Ἅγιος Σάββας φανερωθεὶς εἰς αὐτὸν ἐνῷ ἐκοιμᾶτο τοῦ εἶπε· «Μὴ λυπῆσαι, Πάτερ Ἰωάννη, περὶ τῆς ἐμῆς τελευτῆς διότι, ἂν καὶ ἐχωρίσθην ἀπὸ σοῦ κατὰ τὴν σάρκα, ἀλλὰ κατὰ τὸ πνεῦμα θὰ εἶμαι πάντοτε μαζί σου». Τοῦ δὲ Ἰωάννου εἰπόντος ὅπως παρακαλέσῃ τὸν Κύριον, ὅπως προσλάβῃ καὶ αὐτόν, ὁ Ὅσιος Σάββας εἶπε· «Τοῦτο ἐπὶ τοῦ παρόντος δὲν εἶναι δυνατόν, διότι μέλλει νὰ ἔλθῃ σφοδρὸς πειρασμὸς εἰς τὴν Λαύραν καὶ ὁ Θεὸς θέλει νὰ εἶσαι σωματικῶς μετὰ τῶν ἀδελφῶν διὰ νὰ τοὺς παρηγορῇς καὶ νὰ τοὺς στηρίζῃς εἰς τὴν πίστιν». Ταῦτα ἀκούσας ὁ Ἰωάννης ἐχάρη τὰ μέγιστα, ἀλλ’ ἤρχισε νὰ ἀνησυχῇ περὶ τοῦ πειρασμοῦ, περὶ τοῦ ὁποίου ὡμίλησεν ὁ Ἅγιος Σάββας καὶ ὁ ὁποῖος ἐξεπληρώθη βραδύτερον, ὅτε ἐπέδραμον οἱ βάρβαροι.

Οὗτος ὁ Ὅσιος κατελήφθη ποτὲ ὑπὸ τῆς ἐπιθυμίας νὰ μάθῃ πῶς ἀποχωρίζεται ἡ ψυχὴ ἐκ τοῦ σώματος. Ἐνῷ δὲ ἐδέετο τοῦ Θεοῦ περὶ τούτου, ἐφέρθη διὰ τῆς διανοίας εἰς τὴν Βηθλεέμ, καὶ βλέπει εἰς τὸν νάρθηκα τῆς ἐκεῖ Ἐκκλησίας ἕνα ἄνδρα ξένον, ἁγίαν ἔχοντα μορφήν, κατακείμενον καὶ ψυχορραγοῦντα, τοῦ ὁποίου τὴν ψυχὴν παραλαβόντες Ἅγιοι Ἄγγελοι ὡδήγησαν μετὰ θείας ὑμνῳδίας καὶ εὐωδίας εἰς τοὺς οὐρανούς. Θέλων δὲ νὰ πεισθῇ περὶ τῆς ἀληθείας τῆς ὁράσεως ταύτης, μετέβη ἀμέσως εἰς τὴν Βηθλεέμ, εἰς τὴν ὁποίαν καὶ πράγματι ηὗρε τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου τούτου, εἰς τὸν τόπον τὸν ὁποῖον ἔδειξεν εἰς αὐτὸν ὁ Κύριος, ἔμαθε δὲ ὅτι ἐτελεύτησε κατὰ τὴν ὥραν κατὰ τὴν ὁποίαν εἶδε τὴν ὅρασιν.

Δύο μαθηταὶ τοῦ Ὁσίου, Θεόδωρος καὶ Ἰωάννης καλούμενοι, διηγήθησαν ὅτι μετὰ τὴν κοίμησιν τοῦ Ὁσίου Σάββα ἀπέστειλεν αὐτοὺς ὁ Ὅσιος Ἰωάννης εἰς τὴν πέραν τοῦ Ἰορδάνου πόλιν Λιβιάδα. Διαβάται δέ τινες εἶπον εἰς αὐτούς, ὅτι εἰς τὴν ὁδόν, διὰ τῆς ὁποίας ἐπρόκειτο νὰ διέλθωσιν, ὑπῆρχε λέων. Ἀλλ’ οὗτοι, ἔχοντες πίστιν εἰς τὰς εὐχὰς τοῦ Ἀββᾶ αὐτῶν Ὁσίου Ἰωάννου, ἐβάδιζον ἀτάραχοι, ὅταν αἴφνης ἐπετέθη ἐναντίον αὐτῶν ὁ λέων, ὅστις ἐπροξένησεν εἰς αὐτοὺς μέγαν φόβον. Ἀλλ’ εὐθὺς εἶδον τὸν Ὅσιον Ἰωάννην ἐν τῷ μέσῳ αὐτῶν, ἀφαιροῦντα ἀπ’ αὐτῶν τὴν δειλίαν καὶ ἐνθυρρύνοντα αὐτούς. Τότε ὁ λέων, ὡς ὑπὸ μάστιγος πληγείς, ἔφυγεν, οὗτοι δὲ ὁδεύοντες ἀβλαβεῖς ἔφθασαν εἰς τὸν προορισμόν των. Ὅταν δὲ ἐπέστρεψαν, προλαβὼν ὁ Ἅγιος λέγει πρὸς αὐτούς· «Ἴδετε πῶς εὑρέθην μαζί σας εἰς τὴν ἀνάγκην; ἀλλὰ καὶ ἐδῶ πολλὰ ἐδεήθην τοῦ Θεοῦ ὑπὲρ ὑμῶν καὶ ἰδοὺ ἐποίησεν ἔλεος».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐν ταύτῃ ἐμαρτύρησαν οἱ κατὰ τὴν ιʹ (10ην) Ἰουλίου ἑορταζόμενοι Ἅγιοι Τεσσαράκοντα πέντε Μάρτυρες Στρατιῶται τῆς δωδεκάτης ρωμαϊκῆς λεγεῶνος (βλέπε ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[2] Ἡ Κολωνία αὕτη εἶναι μᾶλλον ἡ πλησίον τῆς ἰδιαιτέρας αὐτοῦ πατρίδος Νικοπόλεως εὑρισκομένη, ἤτοι ἡ ἐν τῇ Ἀνατολικῇ Μικρᾷ Ἀσίᾳ (Ἀρμενίᾳ), πρωτεύουσα οὖσα ἐπὶ Βυζαντινῶν τοῦ ὁμωνύμου μεσογείου θέματος, ὁριζομένου μεταξὺ τοῦ Ἀρμενιακοῦ θέματος πρὸς δυσμάς, τῆς Σεβαστείας πρὸς νότον, τῆς Χαλδίας πρὸς βορρᾶν καὶ τῆς Μεσοποταμίας πρὸς ἀνατολάς. Ἐν τῷ Συναξαριστῇ τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου σημειοῦται, ὡς πιθανὴ ἡ ἐν τῷ Ἑλλησπόντῳ εὑρισκομένῃ, ἡ σημείωσις δὲ αὕτη μετηνέχθη καὶ ἐν τῇ πρώτῃ ἡμῶν ἐκδόσει· βεβαιοτέρα ὅμως φαίνεται ἡ ἀνωτέρω ἀναφερομένη. Σημειοῦμεν προσέτι ὅτι ὑπάρχουν καὶ ἄλλαι πόλεις φέρουσαι τὸ ὄνομα Κολωνία, ὅπως ἐν Ἠπείρῳ, ἐν Γερμανίᾳ, ἐν Ἰσπανίᾳ καὶ ἀλλαχοῦ, ἀλλ’ αὕται οὐδεμίαν ἔχουσι σχέσιν μὲ τὸν Ἅγιον.

[3] Εἰς τὸν Συναξαριστὴν τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου καθὼς καὶ εἰς τὴν αʹ ἔκδοσιν ἡμῶν ἀναγράφεται ἐσφαλμένως ὅτι 92 ἔτη ἔζησεν ὁ Ἅγιος.