Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ἡ ἀνακαίνισις τοῦ Ναοῦ τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν ΘΕΟΤΟΚΟΥ ἐν τῷ Νεωρίῳ.

ΚΑΤΑ τοὺς χρόνους Μιχαὴλ καὶ Θεοδώρας τῶν βασιλέων, ἐν ἔτει ωμβ’ (842) ἔζη πατρίκιός τις, Ἀντώνιος καλούμενος, ὁ ὁποῖος εἶχεν ἐν Κωνσταντινουπόλει οἶκον σεμνόν, κείμενον ἐν τῇ αὐλῇ καὶ περιφερείᾳ τοῦ Νεωρίου· εἶχεν ὡσαύτως καὶ Ναὸν ἔνδοξον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἀπογυμνωθέντα ἐκ τῶν ἁγίων Εἰκόνων παρὰ τῶν πρῴην εἰκονομάχων βασιλέων. Ὁ πατρίκιος λοιπὸν οὗτος, ἀνακαινίζων τὸν Ναόν, ἔκτισεν ὑποκάτω καὶ λουτρὸν πρὸς σωματικήν του θεραπείαν· ἄνωθεν δὲ τοῦ λουτροῦ ἐτελεῖτο πάντοτε ἡ τοῦ Θεοῦ δοξολογία. Ὅθεν ἐπεσκίασεν εἰς τὸν Ναὸν τοῦτον ἡ χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος διὰ τῆς Πανάγνου Μητρὸς τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἤρχισαν νὰ γίνωνται ἐκεῖ ἰατρεῖαι διαφόρων νοσημάτων.

Τινὲς δὲ φιλόχριστοι παρεκάλουν τὸν πατρίκιον νὰ ἐπιτρέπῃ λούσιμον ἅπαξ τῆς ἑβδομάδος ἐν τῷ λουτρῷ ἐκείνῳ δι’ ἀγάπην τῶν ἐν Χριστῷ ἀδελφῶν καὶ μάλιστα τῶν ἀσθενῶν. Συναθροιζόμενοι λοιπὸν ἐκεῖ αἱ ἀσθενεῖς Χριστιανοὶ ἐλούοντο μετὰ πίστεως καὶ ἐθεραπεύοντο. Μέλλων δὲ νὰ ἀποθάνῃ ὁ πατρίκιος ἀφῆκε τὴν Ἐκκλησίαν ἐκείνην τῆς Θεοτόκου καὶ τὸ λουτρὸν εἰς τοὺς τυχὸν εὑρεθέντας φιλοθέους Χριστιανοὺς ὑπὲρ ψυχικῆς αὐτοῦ σωτηρίας. Οἱ δὲ Χριστιανοὶ ἐκεῖνοι, ὄντες εὐτελεῖς καὶ πτωχοί, καὶ οὔτε ἀρκετὸν ὕδωρ ἔχοντες διὰ τὸ λουτρόν, οὔτε ἄλλο τι εἰσόδημα, ἐψυχραίνοντο βαθμηδὸν εἰς τὸ νὰ τελῶσι τὴν ἐν τῷ Ναῷ δοξολογίαν τοῦ Θεοῦ ὡς καὶ εἰς τὴν τοῦ λουτροῦ θέρμανσιν, καὶ ἐπὶ τέλους ὅλως παρημελήθησαν ἀμφότερα ταῦτα· ὅθεν τὸ μὲν λουτρὸν σχεδὸν ἠφανίσθη, διότι ὁ μὲν καὶ ὁ δὲ ἥρπαζον τὰ ἐν αὐτῷ ἀναγκαῖα σκεύη, ἡ δὲ Ἐκκλησία τῆς Θεοτόκου, οὖσα ὑψηλὴ καὶ μετέωρος, καὶ πρὸς τούτοις καθὸ προξενοῦσα ἰατρείας εἰς τοὺς ἀσθενεῖς, διετηρήθη ψαλλομένη καὶ δοξολογουμένη μόνον ὑφ’ ἑνὸς Ἱερέως, ὁ ὁποῖος ἐλάμβανε πλούσια τὰ πρὸς ζωάρκειαν ὑπὸ τῆς θείας χάριτος, τῆς ἐνοικούσης ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ ἐκείνη καὶ θαυματουργούσης.

Ὅταν ὁ μακαριστὸς βασιλεὺς Ρωμανὸς κατεσκεύαζε τὸ ἀνάκτορόν του καὶ εἶχε χρείαν ὑλης, λίθων δηλαδὴ καὶ ξύλων, διὰ τὴν οἰκοδομήν, μαθὼν ὅτι ὁ οἶκος οὗτος τῆς Θεοτόκου εἶχεν ἀρκετὸν ὑλικὸν ἐμελέτα νὰ τὸν κρημνίσῃ. Ἀλλ’ ὅμως ἡ Κυρία Θεοτόκος, ἡ κατοικοῦσα διὰ τῆς χάριτός της εἰς τὸν Ναὸν ἐκεῖνον, δὲν ἠμέλησεν οὔτε ἐπέτρεψεν εἰς τὸν βασιλέα νὰ ἐκτελέσῃ τὰ μελετώμενα· ὅθεν φανεῖσα κατ’ ὄναρ εἰς τὸν ἐπιστάτην τοῦ βασιλικοῦ οἴκου (ρέκτωρα λατινιστὶ) καὶ εἴς τινα ἄλλον νέον, συγγενῆ τοῦ ρέκτωρος, παρήγγειλεν εἰς αὐτοὺς διὰ ἀπειλῶν νὰ μὴ τολμήσωσι νὰ κρημνίσωσι τὸν ἐν τῷ Νεωρίῳ μικρὸν Ναόν της. Ἐξυπνήσας λοιπὸν ὁ νέος ἐπῆγεν εἰς τὴν μητέρα τοῦ ρέκτωρος καὶ ἐφανέρωσεν εἰς αὐτὴν τὴν ὀπτασίαν.