Λόγος ΕΓΚΩΜΙΑΣΤΙΚΟΣ εἰς τὸν Ἅγιον ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΝ.

Μὲ ὅλον δὲ ἐκεῖνον τὸν κατὰ Θεὸν ζῆλον ἐκήρυττε παρρησίᾳ εἰς ὅλους, πιστοὺς καὶ ἀπίστους, τὴν ἀλήθειαν καὶ τοὺς μὲν πιστοὺς ἐσταθεροποίει εἰς τὴν Πίστιν, τοὺς δὲ ἀπίστους καθωδήγει καὶ παρεκίνει νὰ πιστεύσουν εἰς τὸν ὄντως ὄντα Θεόν, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν.

Πολλοὶ τότε τῶν ἐθνικῶν, ἀκούοντες τὴν διδασκαλίαν τοῦ Ἁγίου, ἐπίστευον καθ’ ἑκάστην καὶ ἐβαπτίζοντο καὶ ἀπὸ προσκυνηταὶ τῶν εἰδώλων ἐγίνοντο προσκυνηταὶ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Τόσον ὥστε, ἕνεκα τῆς πολλῆς του παρρησίας, ἕνεκα τῆς πιστῆς του ἐργασίας, ἡπλώθη ἡ φήμη τοῦ ὀνόματός του πανταχοῦ, ὥστε ἔφθασε καὶ μέχρι τῶν ὤτων καὶ αὐτοῦ τοῦ ἀσεβεστάτου Διοκλητιανοῦ. Εὐθὺς δὲ ὡς ἐκεῖνος ἤκουσε τὰ περὶ αὐτοῦ, γράφει πρὸς τὸν ἄρχοντα τῆς Καμπανίας Τιμόθεον νὰ ἐξετάσῃ περὶ τοῦ Ἁγίου καὶ ἐὰν ἀληθεύωσι τὰ λεγόμενα, νὰ τοῦ τὸν στείλῃ σιδηροδέσμιον, ἵνα ἀνακρίνῃ αὐτὸν ἀμέσως. Ἐξετάσας λοιπὸν ὁ ἄρχων τοῦ σκότους ἔμαθε τὴν ἀλήθειαν, ἀλλ’ ὡς σκοτεινὸς δὲν ἐγνώρισε τὸ φῶς. Ὅθεν ἀποστέλλει τὸν Ἅγιον, μετὰ τῆς καλῆς του συνοδίας εἰς τὴν καλὴν τῆς Πίστεως ὁμολογίαν. Εὐθὺς δὲ ὡς ἔφθασεν ὁ ἔνδοξος Ἰανουάριος εἰς Ποτιόλους, παρουσιάσθη πρὸ τοῦ βασιλέως καὶ ἐκεῖ μὲ πολλὴν ἐλευθερίαν ἐκήρυττε παρρησίᾳ τὴν ἀλήθειαν, ὁμολογῶν τὸν Χριστὸν Θεὸν ἀληθινόν, κτίστην καὶ δημιουργὸν τοῦ παντός. Ὁ δὲ παράνομος βασιλεὺς ἐδοκίμασε μὲ ὅλους τοὺς τρόπους νὰ καταπτοήσῃ τὸν Ἅγιον καὶ νὰ τὸν ἀναγκάσῃ νὰ ἐπιστρέψῃ εἰς τὰς παρανόμους βουλάς του, ἄλλοτε μὲ ὑποσχέσεις καὶ κολακείας καὶ ἄλλοτε μὲ ἀπειλὰς καὶ τεχνάσματα. Ἀλλ’ ὁ Μάρτυς τοῦ Χριστοῦ μᾶλλον ὑπὲρ τῆς ἀληθείας ἐκραταιοῦτο καὶ περισσότερον ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας ἠγωνίζετο, λέγων, ὅτι ἦτο ἕτοιμος καὶ σῶμα καὶ ψυχὴν νὰ θυσιάσῃ διὰ τὰ οὐράνια ἐκεῖνα ἀγαθά, τὰ ὁποῖα μέλλει νὰ ἀπολαύσῃ. Διὰ τοῦτο καὶ ὁ τύραννος ἐγκατέλειψε τὰς κολακείας καὶ ἤρχισε τὰς τιμωρίας.

Προστάσσει λοιπὸν νὰ τανύσουν εἰς τὴν γῆν τὸν Ἅγιον καὶ νὰ τὸν κτυπῶσι δυνατὰ καὶ ἄνευ ἐλέους. Τούτου δὲ γενομένου, ἡ μὲν γῆ ὅλη ἐκείνη ἐκοκκίνισεν ἀπὸ τὸ τίμιον αἷμα του, ὁ δὲ Ἅγιος εὐφραινόμενος ἔχαιρε, διότι ἔπασχε διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ. Ἐνῷ δὲ οἱ παρεστῶτες ἐθαύμαζον τὴν ὑπομονὴν τοῦ Ἁγίου, ὁ τύραννος ἐδυσφόρει καὶ ἔλεγε πολλὰς κατὰ τῆς ἀληθείας καὶ τοῦ Ἁγίου βλασφημίας.