Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ Κυριακῇ τῆς Ἀποκρέω, τῆς ΔΕΥΤΕΡΑΣ καὶ ἀδεκάστου ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ μνείαν ποιούμεθα.

ΕΙΚΟΝΑ
Λεπτομέρεια ἐκ τοιχογραφίας τῆς Ἱ. Μονῆς
Φανερωμένης Σαλαμῖνος. Ἔργον Γεωργίου Μάρκου
τοῦ Ἀργείου, ΙΗʹ αἰῶνος.

ΜΕΤΑ τὰς δύο παραβολάς, ἤτοι τῆς τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου καὶ τῆς τοῦ Ἀσώτου, οἱ θειότατοι Πατέρες διέταξαν νὰ ποιῶμεν τὴν μνήμην τῆς Δευτέρας τοῦ Χριστοῦ Παρουσίας, ἵνα μή τις ἀκούων ἐν ἐκείναις τὴν φιλανθρωπίαν τοῦ Θεοῦ πέσῃ εἰς ἀμέλειαν, λέγων κατὰ νοῦν, φιλάνθρωπος εἶναι ὁ Θεός, καὶ ὅταν παύσω ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν, εὔκολα θέλω διέλθει τὸ πᾶν. Διὰ τοῦτο ἔταξαν ἐνταῦθα τὴν ἀνάμνησιν τῆς φοβερᾶς ἐκείνης ἡμέρας, διὰ νὰ ἐκφοβήσουν τοὺς ἀμελεῖς μὲ τὴν ὑπόμνησιν τοῦ θανάτου καὶ τῶν ἀναμενομένων βασάνων, καὶ οὕτω τοὺς διεγείρωσιν εἰς κατόρθωσιν ἀρετῆς, ὥστε νὰ μὴ ἀποβλέπωσι μόνον εἰς τὴν φιλανθρωπίαν τοῦ Θεοῦ καὶ ἀποθαρροῦσιν, ἀλλὰ νὰ συλλογίζωνται καὶ ὅτι ὑπάρχει Δίκαιος Κριτής, ὅστις ἀποδίδει εἰς ἕκαστον κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. Ἄλλως τε καὶ κατ’ ἄλλον τρόπον, ἐπειδὴ κατὰ τὴν χθὲς παρέστησαν εἰς τὸ μέσον αἱ ψυχαί, ἔπρεπε κατὰ τὴν σήμερον νὰ ἔλθῃ ὁ Δίκαιος αὐτῶν Κριτής. Τρόπον τινὰ δὲ καὶ ἡ παροῦσα ἑορτὴ ὡς τέλος εἶναι πασῶν τῶν ἑορτῶν· ἐπειδὴ αὕτη θέλει εἶναι τελευταία ὅλων τῶν καθ’ ἡμᾶς. Διότι πρέπει νὰ συλλογιζώμεθα ὅτι εἰς τὴν ἑπομένην Κυριακὴν θέλομεν βάλει τὴν ἀρχὴν τοῦ κόσμου καὶ αὐτὴν τὴν ἀπὸ τοῦ Παραδείσου ἔξωσιν τοῦ Ἀδάμ. Ἡ δὲ παροῦσα εἶναι τέλος ὅλων τῶν ἡμετέρων ἔργων καὶ πράξεων, καὶ ὅλου τούτου τοῦ κόσμου.

Ἔβαλον δὲ οἱ θειότατοι Πατέρες τὴν ἀνάμνησιν τῆς Δευτέρας Παρουσίας κατὰ τὴν παροῦσαν ἡμέραν τῆς Ἀποκρέω, καθὼς νομίζω, διὰ νὰ συστείλουν τὴν τρυφὴν καὶ τὴν ἀφροσύνην, ἀπὸ τὸν φόβον τῆς ἑορτῆς καὶ νὰ σύρουν τοὺς ἀνθρώπους εἰς τὴν συμπάθειαν τῶν πλησίον. Ἀλλὰ καὶ ἄλλως, ἐπειδὴ κατὰ τὴν ἐρχομένην Κυριακὴν μὲ τὸ πρόσωπον τοῦ Ἀδὰμ θέλομεν ἀποβληθῆ τυπικῶς ἀπὸ τὴν τρυφὴν τοῦ Παραδείσου, ἕως ὅτου ἔλθῃ ὁ Χριστὸς καὶ μᾶς ἐπαναγάγῃ πάλιν εἰς τὸν Παράδεισον. Δευτέρα δὲ Παρουσία αὕτη ὀνομάζεται ἐπειδὴ πρῶτον, κατὰ τὴν θείαν Αὐτοῦ οἰκονομίαν, σωματικῶς πρὸς ἡμᾶς ἐπεδήμησεν, ἀλλ’ ἠρέμα καὶ χωρὶς δόξης, νῦν δὲ μέλλει νὰ ἔλθῃ μετὰ ὑπερφυῶν θαυμασίων καὶ περιφανοῦς τῆς λαμπρότητος οὐρανόθεν καὶ μετὰ σώματος, διὰ νὰ γνωρισθῇ ἀπὸ ὅλους, ὅτι οὗτος εἶναι ὁ καὶ τὸ πρῶτον ἐλθὼν καὶ τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων ἐλευθερώσας καὶ πάλιν μέλλει νὰ κρίνῃ αὐτό, ἂν ἐφύλαξε καλῶς τὰ παραδοθέντα εἰς αὐτό. Πότε ὅμως μέλλει νὰ γίνῃ ἡ Δευτέρα Αὐτοῦ Παρουσία οὐδεὶς γνωρίζει. Πλὴν ἐδήλωσε σημεῖα τινά, τὰ ὁποῖα μέλλουν νὰ προηγηθοῦν καὶ τὰ ὁποῖα Ἅγιοι τινὲς διεσάφησαν πλατύτερον [1].


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐν δὲ τῷ Ὡρολογίῳ γράφεται οὕτω, περὶ τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Χριστοῦ: «Αἱ προλαβοῦσαι δύο παραβολαί, καὶ μάλιστα ἡ τοῦ Ἀσώτου, παρέστησαν ἡμῖν τὴν ἄκραν τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν καὶ ἀγαθότητα. Ἀλλ’ ἵνα μή τινες, εἰς ταύτην μόνην θαρροῦντες, διάγωσιν ἀμελῶς, καὶ τὸν καιρὸν τῆς ἑαυτῶν σωτηρίας πραγματευόμενοι, ἐπιμένωσιν εἰς τὴν ἁμαρτίαν, καὶ οὕτως ἁρπάσῃ αὐτοὺς αἰφνιδίως ὁ θάνατος, διὰ τοῦτο οἱ θειότατοι Πατέρες ἔταξαν σήμερον τὴν ἑορτὴν καὶ ἀνάμνησιν τῆς ἀδεκάστου Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Χριστοῦ, ἐνθυμίζοντες δι’ αὐτῆς εἰς τοὺς τοιούτους, ὅτι οὐ μόνον φιλάνθρωπός ἐστιν ὁ Θεός, ἀλλὰ καὶ κριτὴς δικαιότατος, καὶ ἀποδίδωσιν ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. Σκοπὸς οὖν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἐστὶν ἵνα, διὰ τῆς ἐνθυμήσεως τῆς φοβερᾶς ἐκείνης ἡμέρας διεγείρωσιν ἡμᾶς ἐκ τοῦ ὕπνου τῆς ἀμελείας πρὸς ἐργασίαν τῆς ἀρετῆς, καὶ προτρέψωσιν εἰς φιλαδελφίαν καὶ συμπάθειαν. Ἐπειδὴ δέ, τῇ ἐρχομένῃ Κυριακῇ τῆς Τυροφάγου, ποιοῦμεν τὴν ἀνάμνησιν τῆς τοῦ Ἀδὰμ ἐξορίας ἐκ τοῦ Παραδείσου τῆς τρυφῆς, ἥτις ἐστὶν ἡ ἀρχὴ τοῦ παρόντος βίου, δῆλον ὅτι ἡ σημερινὴ ἑορτὴ λογίζεται ὡς τελευταία πασῶν· διότι εἰς ταύτην ἀληθῶς τελευτῶσι καὶ τὰ ἡμέτερα πάντα, καὶ ὁ κόσμος αὐτός».

Ὁ Εὐάγγ. Θεοδώρου τὰ ἑξῆς περὶ τῆς σημερινῆς ἡμέρας σημειοῖ: «Ἡ Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω, καθ’ ἣν «τῆς δευτέρας καὶ ἀδεκάστου Παρουσίας τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ μνείαν ποιούμεθα», εἶναι ὅλως ἁρμονικῶς ἐντεταγμένη εἰς τὴν ὀργανικὴν ὁλότητα τοῦ Τριῳδίου, οὐ μόνον διότι ὑπομιμνήσκει, ὅτι «ἀπὸ τῆς ἑπομένης ἄρχεται τὸ προοίμιον τῆς νηστείας, ἤτοι παύομεν πλέον κρεοφαγοῦντες μέχρι τοῦ Πάσχα», ἀλλὰ καὶ διότι καὶ αὕτη διὰ τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς (Ματθ. κεʹ 31-46) καὶ διὰ τῆς ὑπομιμνησκούσης τὴν ἡμέραν τῆς κρίσεως ὑμνογραφίας αὐτῆς ἀφυπνίζει τὸ πνεῦμα τῆς μετανοίας, τῆς ὁποίας κυριωτάτη ἐκδήλωσις εἶναι καὶ ἡ ὑπὲρ τῶν ὑλικῶν καὶ πνευματικῶν ἀναγκῶν τῶν συνανθρώπων μας φροντὶς (Ματθ. κεʹ 31-46, Αʹ Κορ. ηʹ 8 καὶ θʹ 2). Ὁ πασχάλιος ὡσαύτως τόνος τῆς ἡμέρας εἶναι ἔκδηλος εἰς τὸ ὅτι ὁ Χριστὸς παρουσιάζεται ὡς ἐπὶ θρόνου δόξης καθήμενος, ὡς ὁ νικητὴς τῶν σκοτεινῶν δυνάμεων» (Μορφ. ἀξία τοῦ ἰσχ. Τριῳδίου σελ. 46).