ΜΕΓΑΛΗ λοιπὸν τῆς πίστεως, ἡ δύναμις! Θαυμάσια τὰ αὐτῆς ἀποτελέσματα; Ἄπειρον τὸ ἐξ αὐτῆς κέρδος! Ζωὴν χαρίζει ἀθάνατον! Βασιλείαν ἡμῖν δωρεῖται τὴν αἰώνιον! «Ἵνα πιστεύοντες», λέγει, «ζωὴν ἔχητε ἐν τῷ ὀνόματι Αὐτοῦ» (Ἰωάν. κ’ 31)· καὶ ἀλλαχοῦ· «Ὁ πιστεύσας καὶ βαπτισθεὶς σωθήσεται» (Μάρκ. ιϛ’ 16)· καὶ ἐν ἑτέρῳ τόπῳ πάλιν· «Πίστευσον ἐπὶ τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, καὶ σωθήσῃ σὺ καὶ ὁ οἶκός σου» (Πράξ. ιϛ’ 31). Ὥστε ἡ πίστις σῴζει. Ἀρκεῖ λοιπὸν τὸ νὰ πιστεύσῃ μόνον ὁ ἄνθρωπος, ἵνα σωθῇ. Ἀλλὰ πῶς ἡ αὐτὴ θεία Γραφὴ λέγει· «Μέλλει ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεσθαι ἐν τῇ δόξῃ τοῦ Πατρὸς Αὐτοῦ μετὰ τῶν Ἀγγέλων Αὐτοῦ, καὶ τότε ἀποδώσει ἑκάστῳ κατὰ τὴν πρᾶξιν αὐτοῦ;» (Ματθ. ιϛ’ 27). Καὶ ἐν ἄλλοις· «Ὃς ἀποδώσει ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ;» (Ρωμ. β’ 6). Καὶ «Ἐκπορεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες εἰς ἀνάστασιν ζωῆς, οἱ δὲ τὰ φαῦλα πράξαντες εἰς ἀνάστασιν κρίσεως;» (Ἰωάν. ε’ 29). Τί τοῦτο; Ἄλλοτε, μὲν λέγει ἡ θεία Γραφή, ὅτι ἡ πίστις σῴζει τὸν ἄνθρωπον, ἄλλοτε δὲ διδάσκει ὅτι τὰ καλὰ ἔργα προξενοῦσι τὴν σωτηρίαν; Ἐναντία λοιπὸν φαίνονται μεταξὺ ἀλλήλων τῶν θεσδότων Γραφῶν τὰ λόγια; Ἀδελφοί, μὴ πλανᾶσθε! Σύμφωνα εἶναι τοῦ Θεοῦ τὰ διδάγματα· οὐδὲ ἡ πίστις μόνη, οὐδὲ τὰ καλὰ ἔργα μόνα, ἀλλ’ ἡ πίστις ὁμοῦ καὶ τὰ καλὰ ἔργα σῴζουσι τὸν ἄνθρωπον.

Διαιρεῖται ἡ Πίστις εἰς θεωρητικὴν καὶ πρακτικήν. Πίστις θεωρητικὴ λέγεται, ὅταν διὰ μόνου τοῦ νοὸς ἡμῶν πιστεύωμεν ὅσα διδάσκει ἡ Πίστις, οὐδὲν δὲ τῶν καλῶν ἔργων πράττωμεν· αὐτὴ δὲ ἡ πίστις εἶναι νεκρὰ καὶ ἀνωφελή, καὶ μὴ δυναμένη νὰ σώσῃ τὸν ἄνθρωπον. «Ἡ πίστις», λέγει ὁ θεῖος Ἰάκωβος, «ἐὰν μὴ ἔργα ἔχῃ, νεκρά ἐστι καθ’ ἑαυτήν». Τί τὸ ὄφελος, ἀδελφοί μου, «ἐὰν πίστιν λέγῃ τις ἔχειν, ἔργα δὲ μὴ ἔχῃ; Μὴ δύναται ἡ πίστις σῶσαι αὐτόν» (β’ 17, 14). Πίστις δὲ πρακτικὴ εἶναι, ὅταν καὶ πιστεύωμεν ὅσα ἡ Πίστις διδάσκει καὶ πράττωμεν ὅσα αὐτὴ νομοθετεῖ· αὐτὴ δὲ εἶναι ἡ πίστις, περὶ τῆς ὁποίας ὁ οὐρανοβάμων Ἀπόστολος λέγει· «Πίστις δι’ ἀγάπης ἐνεργουμένη» (Γαλάτ. ε’ 6). Ὥστε ὅταν ἡ θεία Γραφὴ λέγῃ· «Ἵνα πιστεύοντες ζωὴν ἔχητε» καὶ «Πᾶς ὁ πιστεύσας καὶ βαπτισθεὶς σωθήσεται» (Μάρ. ιϛ’ 16) καὶ ἄλλα ὅμοια, περὶ τῆς πίστεως ὁμιλεῖ τῆς πρακτικῆς τῆς δι’ ἀγάπης ἐνεργουμένης, τῆς συνηνωμένης μετὰ τῶν καλῶν ἔργων. Καὶ πάλιν ὅταν ἡ Γραφὴ διδάσκῃ τὸ «ἀποδώσει ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ» (Ρωμ. β’ 6), καὶ τὰ τούτοις ὅμοια, εἰς ἕκαστον πιστεύοντα ἐννοεῖ ὅτι θέλει ἀποδοθῆ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. Ἔργα δὲ λέγει τὰ ἐκ πίστεως γεγενημένα. Στοχασθῆτε δὲ πῶς τὴν ἔννοιαν ταύτην μετὰ μεγίστης ἀκριβείας καὶ διὰ παραδειγμάτων σαφηνίζει ὁ θεηγόρος Ἀπόστολος.