Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ὁ ἐν Θεσσαλονίκῃ μαρτυρήσας ἐν ἔτει ͵αψοδ’ (1774) δι’ ἀγχόνης τελειοῦται.

«Μὴ γένοιτο», ἀπεκρίθη ὁ Ἀθανάσιος, «οὔτε σαλαβάτι ἔκαμα, οὔτε ἐτούρκεψα, ἀλλὰ μόνον εἶπα ὅτι ἡ πίστις ἡ ἰδική σας ἐμπερικλείεται εἰς τούτους τοὺς λόγους». Ὁ ἐμίρης ὅμως δὲν χάνει καιρόν, ἀλλὰ στραφεὶς πρὸς τὸν Τοῦρκον ἐπιστάτην λέγει· «Ἰδοὺ παραδίδω τοῦτον εἰς τὰς χεῖρας σου, νὰ τὸν φυλάττῃς, μὴ σοῦ φύγῃ».

Ἐγερθεὶς ὅθεν ἐκεῖθεν ὁ κατάρατος ἔρχεται εἰς τὴν Θεσσαλονίκην, τόσων ὡρῶν διάστημα, καὶ παρουσιασθεὶς εἰς τὸν κριτὴν συκοφαντεῖ τὸν καλὸν Ἀθανάσιον, ὅτι ἔκαμε δῆθεν σαλαβάτι, ὡμολόγησε δηλαδὴ τὴν πίστιν των καὶ ἔπειτα, λέγει, μεταγνωμήσας ἀρνεῖται καὶ περιπαίζει τὴν πίστιν μας. Ὁ δὲ κριτὴς στέλλει παρευθὺς καὶ φέρει τὸν κατηγορούμενον εἰς τὴν Θεσσαλονίκην ἔμπροσθέν του καὶ λέγοντος τοῦ ἐμίρη, ἀκούει ἀπ’ ἀρχῆς τὴν κατηγορίαν ἢ μᾶλλον εἰπεῖν τὴν συκοφαντίαν· εἶτα ἐρωτᾷ τὸν κατηγορούμενον ὁ κριτὴς καὶ ἀποκρίνεται ὁ Μάρτυς τῆς ἀληθείας τὰ ἴδια ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα ἀπεκρίθη καὶ εἰς τὸν ἐμίρην πρότερον· ὁ δὲ κριτὴς ἀκούσας, τότε μὲν ἔκρινεν ὀρθῶς, εἰπὼν ὅτι δὲν γίνεται Τοῦρκος κανεὶς ἄν εἴπῃ ὅτι ἠξεύρει τοὺς λόγους τῆς ὁμολογίας τῆς τουρκικῆς πίστεως. Καὶ σὺ (λέγει πρὸς τὸν ἐμίρην), ἄν ἤξευρες τὴν ὁμολογίαν τῆς πίστεως αὐτοῦ [1], ἠμποροῦσες νὰ εἴπῃς εἰς αὐτὸν ὅτι καὶ ἡ ἰδική σου πίστις συνίσταται εἰς τούτους τοὺς λόγους, ἀλλὰ μὲ τοῦτο δὲν ἐγίνεσο Χριστιανός, προφέρων μόνον τοὺς λόγους τῆς ὁμολογίας τῆς πίστεώς του.

Τοιουτοτρόπως ἀπεφάνθη ὁ κριτής· ἀλλ’ οἱ παρόντες ἀγάδες ἔκαμαν θόρυβον, λέγοντες ὅτι δὲν πρέπει νὰ περιπαίζηται ἡ πίστις· ὅθεν ὁ κριτής, μεταβαλὼν γνώμην, ἤρχισε νὰ τὸν παρακινῇ καὶ νὰ τοῦ λέγῃ κολακεύων καὶ ἀπειλῶν, ὅτι ἀπὸ Θεοῦ κινούμενος ἔκαμε τὴν ὁμολογίαν τῆς πίστεως καὶ πρέπει νὰ τὴν ἀκολουθήσῃ, διότι ἀλλέως ἡ πίστις δὲν ὑποφέρει νὰ καταφρονῆται. Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα εἶπεν ὁ κριτής· ὁ δὲ Μάρτυς, στερεὸς ὢν εἰς τὴν ἰδικήν του ἀληθινὴν ὁμολογίαν, ἠναντιώθη εἰς τοὺς λόγους τοῦ κριτοῦ, λέγων ὅτι εἶναι κάλλιστα ἐστερεωμένος καὶ βεβαιωμένος εἰς τὴν ἀληθινὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ καὶ ἄλλην πίστιν πλὴν αὐτῆς δὲν ἠξεύρει ἀληθινὴν καὶ σωτήριον. Ἀφοῦ δὲ ἤκουσε ταῦτα ὁ κριτής, προσέταξε νὰ τὸν βάλουν εἰς τὴν φυλακήν, μηπως τάχα μεταβληθῇ καὶ κάμῃ τὸ προσταττόμενον.

Εἰς τὴν φυλακὴν ἔμεινεν ἀρκετὰς ἡμέρας ὁ γενναῖος τοῦ Χριστοῦ στρατιώτης χωρὶς νὰ τὸν ἐνοχλήσῃ πλέον κανείς, διότι φήμη ἐξῆλθεν ὅτι ὁ Ἀθανάσιος ὡμολόγησε τὸν Μωαμεθανισμὸν καὶ ὕστερον μετεμελήθη.


Ὑποσημειώσεις

[1] Δηλαδὴ τὸ Σύμβολον τῆς Χριστιανικῆς πίστεως, τὸ «Πιστεύω».