ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ὁ Νεομάρτυς καὶ τοῦ Χριστοῦ Ἀθλητὴς ἦτο ἀπὸ μίαν κωμόπολιν τῆς Θεσσαλονίκης, ἡ ὁποία κοινῶς ὀνομάζεται Κολιακία (Χαλάστρα), υἱὸς γονέων εὐσεβῶν καὶ πρώτων κατὰ κόσμον εἰς τὴν χώραν ἐκείνην, διότι ὁ μὲν πατήρ του, ὅστις ὠνομάζετο Πολύχρους, ἦτο προεστὼς τῆς κωμοπόλεως ἐπὶ ἔτη πολλά, ἡ δὲ μήτηρ του, ὀνομαζομένη Λουλούδα, κατήγετο ἐκ γένους ἐπισήμου βουλγαρικοῦ. Τοῦτον λοιπὸν τὸν ἀοίδιμον Ἀθανάσιον ἐξεπαίδευσε καλῶς ὁ πατὴρ αὐτοῦ γερο-Πολύχρους πρῶτον μὲν εἰς τὰ κοινὰ γράμματα, εἶτα καὶ εἰς τὴν Θεσσαλονίκην τὸν ἔφερε καὶ τὸν ἔβαλεν εἰς τὸ ἑλληνικὸν σχολεῖον, εἰς τὸ ὁποῖον ἐδίδασκε τότε Ἀθανάσιος ὁ Πάριος.
Ἔτυχε δὲ ὁ παῖς εὐφυὴς καὶ ἐπιμελέστατος· διδαχθεὶς ὅθεν τὰ πρῶτα γραμματικά, ὕστερον ἀνεχώρησεν ἐκεῖθεν εἰς τὸ ὄρος τοῦ Ἄθωνος καὶ ἐμαθήτευσεν εἰς τὴν Ἀθωνιάδα Σχολὴν (τοῦ Βατοπαιδίου) διὰ τελειοτέραν παιδείαν, παρὰ τῷ διδασκάλῳ Παναγιώτη τῷ Παλαμᾷ· ἐκεῖ ἐτελείωσε τὰ γραμματικὰ μὲ ἐπίδοσιν καλὴν καὶ μετὰ ταῦτα ἐδιδάχθη καὶ τὴν λογικὴν τοῦ Εὐγενίου ἀπὸ τὸν διδάσκαλον Νικόλαον τὸν Τζαρτζούλιον, τὸν ἐκ Μετσόβου, ὅστις ἐστάλη ὑπὸ τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας εἰς τὸν τόπον τοῦ σοφωτάτου διδασκάλου Εὐγενίου· ἀναχωρήσαντος δὲ ἐκεῖθεν τοῦ διδασκάλου του Νικολάου Τζαρτζουλίου, ἀνεχώρησε καὶ ὁ Ἀθανάσιος καὶ ἀπελθὼν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, προσεκολλήθη εἰς τὸν τότε νεοχειροτόνητον Πατριάρχην Ἀντιοχείας Φιλήμονα, ἔμεινε δὲ μετ’ αὐτοῦ δύο ἔτη καὶ περισσότερον, εἶτα ἐπέστρεψεν εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ ἐκεῖθεν εἰς τὴν πατρίδα του Κολιακίαν.
Εἰς τὸ μέρος ἐκεῖνο ὑπῆρχεν ἓν βασιλικὸν ἱπποστάσιον εἰς τὸ ὁποῖον ἐσυνείθιζε νὰ πηγαίνῃ ὁ Ἀθανάσιος, χάριν συνομιλίας καὶ τῶν διαφόρων εἰδήσεων, τὰς ὁποίας μετέφερον οἱ ἐκεῖθεν διερχόμενοι ἀπὸ διαφόρους τόπους ἄνθρωποι, εὑρίσκετο δ’ ἐκεῖ πάντοτε εἷς Τοῦρκος ὡς ἐπιστάτης τοῦ ἱπποστασίου. Ἡμέραν τινὰ ἔτυχε νὰ συνευρεθῇ ἐκεῖ καὶ εἷς ἐμίρης Τοῦρκος, μὲ τὸν ὁποῖον συνομιλῶν ὁ Ἀθανάσιος περὶ πίστεως (ἐπειδὴ ἦτο καλῶς γεγυμνασμένος εἰς τὴν ἁπλῆν τουρκικὴν διάλεκτον καὶ εἰς τὴν ἀραβικήν), εἶπε μὲ θάρρος καὶ ἁπλότητα πρὸς τὸν ἐμίρην· «Ἡ ἰδική σας πίστις συνίσταται εἰς τούτους τοὺς λόγους», καὶ εἶπε μὲ ἁπλότητα τὸ κείμενον τοῦ σαλαβατίου ἤτοι τῆς Μωαμεθανικῆς ὁμολογίας. Ὁ ἐμίρης ἀκούσας ἥρπασεν εὐθὺς τὴν ἁπλῆν ἐκείνην προφορὰν ὡς τελείαν ἤδη ὁμολογίαν καὶ λέγει· «Ὤ! σαλαβάτι ἔκαμες, ἐτούρκεψες».