Ὁ δὲ θαυμαστὸς Θεόφιλος, τοῦ ὁποίου τὴν παρρησίαν καὶ τὸν ἔλεγχον δὲν ἠδυνήθη νὰ ὑποφέρῃ ὁ δυσσεβής, ἐτεντώθη σταυροειδῶς ἐπάνω εἰς δύο στύλους καὶ κατεξεσχίσθη εἰς τὰ ἔμπροσθεν καὶ ὄπισθεν μέλη τοῦ σώματος μὲ ξηρὰ βούνευρα.
Ὅτε δὲ ὁ αἱμοσταγὴς τύραννος εἶδεν, ὅτι ἔτρεχεν, ὡς βρύσις τὸ αἷμα ἀπὸ τὸ σῶμά του καὶ ἐκοκκίνισεν ἡ γῆ, τότε ἐσηκώθη ἀπὸ τὸν θρόνον του καὶ μόνος του ὁ ἀλιτήριος ἔδερε τὸν Ἅγιον ὥραν πολλὴν εἰς τὸ πρόσωπον· ἀφ’ οὗ δὲ ἔπαυσεν ἀπὸ τὸ νὰ δέρῃ αὐτόν, προστάσσει νὰ τὸν ὑποδέσωσι μὲ ὑποδήματα σιδηρᾶ πυρακτωμένα καὶ νὰ τὸν ἀναγκάζωσι νὰ τρέχῃ ἔμπροσθέν του. Τότε ὁ ἄρχων, ὁ καλούμενος ὑπατικός [2], ἐντραπεὶς τὴν ἀρετὴν τοῦ Ἁγίου, τοῦ λέγει· «Ἆρά γε, Θεόφιλε, σὺ μόνος καὶ οἱ σύντροφοί σου εἶσθε μωροὶ καὶ ἀνόητοι καὶ ἔχετε τόσον ζῆλον εἰς τὸ νὰ προσκυνῆτε τὰς Εἰκόνας, ἢ ὁ βασιλεὺς εἶναι μωρὸς καὶ ὅλοι ἡμεῖς ὅσοι ἐξουσιάζομεν;». Ὁ Ἅγιος εἶπεν· «Ἐὰν θέλῃς, ἄς ἐξετάσωμεν ἐκ τῶν Ἁγίων Γραφῶν τὸ περὶ τῶν Εἰκόνων ζήτημα καὶ ἂς διαλεχθῶμεν περὶ αὐτοῦ, διότι γνωρίζω ὅτι ἀκριβῶς γινώσκεις τὰς Γραφάς. Καὶ ἐὰν σὺ μὲ εὐλόγους ἀπολογίας μὲ πείσῃς, ἐγὼ ἀποβάλλω τὴν προσκύνησιν τῶν Εἰκόνων, εἰ δὲ σὺ πεισθῇ ἀπὸ τοὺς ἰδικούς μου λόγους, ὅτι εἶναι εὔλογος ἡ τῶν Εἰκόνων προσκύνησις, ἆρά γε θέλεις προσκυνήσει;». Ὁ ἄρχων εἶπεν· «Ἀναμφιβόλως θέλω τὰς προσκυνήσει».
Τότε ὁ Ἅγιος χαροποιηθεὶς ἤρχισε νὰ διαλέγεται περὶ τιμῆς καὶ σχέσεως τῶν σεβασμίων Εἰκόνων, ὁ δὲ ἄρχων, πεισθεὶς εἰς τοὺς λόγους του, εἶπε πρὸς τὸν Ὅσιον· «Ἐγὼ μέν, ὦ τίμιε Γέρον, θέλω σπουδάσει νὰ πείσω τὸν βασιλέα, διὰ νὰ συμφωνήσῃ εἰς τὸ φρόνημα τοῦτο καὶ νὰ προσκυνῇ τὰς ἁγίας Εἰκόνας, σὺ δὲ ἔχε ἀπὸ ἐμὲ τὴν ἄδειαν καὶ ἐλευθερίαν καὶ ἐπίστρεψον εἰς τὸ κελλίον σου». Ὁ δὲ Ἅγιος ἔγινε περίλυπος, διότι δὲν ἐτελείωσε τὸν δρόμον τοῦ μαρτυρίου, πλὴν πάλιν ἔχων τὰς διὰ τὸν Χριστὸν πληγὰς εἰς τὸ σῶμά του, ἔχαιρεν. Ἐπιστρέψας δὲ εἰς τὸ Μοναστήριον, ἐπροξένησε μεγάλην χαρὰν καὶ ἀγαλλίασιν εἰς τοὺς ἀδελφοὺς καὶ φίλους καὶ συγγενεῖς καὶ εἰς ὅλους τοὺς πλησιοχώρους. Ἀφ’ οὗ δὲ παρῆλθεν ὀλίγος καιρός, ὕστερον ἀπὸ τὴν εἰς τὸ Μοναστήριον ἀθλητικήν του ἐπιστροφήν, ἐγνώρισεν ὁ ἀοίδιμος ὅτι ἔχει νὰ μεταβῇ ἀπὸ τὰ γήϊνα ταῦτα εἰς τὰ οὐράνια. Ὅθεν καλῶς διαθέσας τὰς τοῦ Μοναστηρίου ὑποθέσεις καὶ κατηχήσας καὶ διδάξας καὶ ἀσπασάμενος ὅλους τοὺς ἀδελφούς, ἀπῆλθε πρὸς τὸν ποθούμενον Χριστόν.