Εἵλκυσε προσέτι ὁ Ἅγιος τοὺς Βουλγάρους εἰς τὴν στενὴν καὶ ἀνωφερῆ ὁδὸν τῆς κατὰ Θεὸν ζωῆς, ὄχι μόνον διὰ τῶν γλυκυτάτων αὐτοῦ λόγων καὶ διδασκαλιῶν, ἀλλὰ μᾶλλον διὰ τῶν πολλῶν θαυμάτων, τὰ ὁποῖα δι’ αὐτοῦ ἐνήργει ὁ Κύριος· διότι διὰ τοῦ Ἁγίου τούτου ἐχάριζεν ὁ Θεὸς εἰς τοὺς τυφλοὺς τὴν ὅρασιν, εἰς τοὺς βωβοὺς τὴν ὁμιλίαν καὶ εἰς τοὺς παραλύτους τὴν ἐνέργειαν. Ἀλλὰ καὶ τοὺς δαιμονισμένους ἰάτρευεν ὁ Θεὸς διὰ τῆς προσευχῆς τοῦ Ἁγίου καὶ μὲ ἕνα λόγον παντὸς πάθους καὶ ἀσθενείας ἦτο ὁ Ἅγιος ταχύτατος ἰατρός· ὅθεν καὶ νεκρὸν παιδίον διὰ προσευχῆς του ἀνέστησε. Τὸν δὲ βασιλέα τῶν Βουλγάρων παρεκίνει ὁ Ἅγιος νὰ κτίσῃ Ναοὺς ἱεροὺς καὶ ὁ βασιλεύς, ὑπακούων εἰς τοὺς λόγους του, εὐθὺς ἐξετέλει ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ἔλεγεν εἰς αὐτὸν ὁ Ἅγιος· διὰ τὴν τοιαύτην δὲ ὑπακοὴν καὶ γνησίαν ἀγάπην του πρὸς τὸν Ἅγιον ἐπρόκοπτεν εἰς τὴν ἀρετὴν καὶ ἔγινε καλλίτερος ἀφ’ ὅ,τι ἦτο πρότερον. Ἐπειδὴ δὲ ὁ Ἅγιος ἐμελέτα νὰ παραιτήσῃ μὲν τὰς φροντίδας τῆς ἀρχιερωσύνης, νὰ καταφύγῃ δὲ εἰς τὴν ἡσυχίαν (διότι ἦτο ὑπέργηρως καὶ ἀσθενής), ὁ βασιλεὺς Μιχαὴλ δὲν ἀφῆκεν αὐτὸν νὰ τελειώσῃ τὸ μελετώμενον, ἀλλὰ παρακαλέσας θερμῶς, μόλις μετὰ δυσκολίας τὸν κατέπεισε νὰ μένῃ εἰς τὸ ποίμνιόν του ἕως τέλους τῆς ζωῆς του. Καὶ λοιπόν, καίτοι ἔπασχεν ὁ Ἅγιος ἀπὸ ἀσθένειαν καὶ γῆρας, ὅμως πάντα τρόπον μετεχειρίζετο ὁ ἀοίδιμος καὶ ὡδήγει τὸ ποίμνιόν του εἰς τὴν τῆς ψυχῆς σωτηρίαν.
Οὗτος ὁ Ἅγιος ἐσοφίσθη ἀφ’ ἑαυτοῦ καὶ εὗρεν ἄλλους χαρακτῆρας γραμμάτων Σλαβονικῶν, σαφεστέρους ναὶ καθαρωτέρους καὶ δι’ αὐτῶν ἔγραψεν ὅλην τὴν Ἁγίαν Γραφὴν καὶ τοὺς πανηγυρικοὺς λόγους τῶν ἑορτῶν καὶ τοὺς Βίους τῶν Μαρτύρων καὶ Ὁσίων καὶ τοὺς ᾀσματικοὺς Κανόνας. Ταῦτα δὲ τὰ γράμματα ἐδίδαξεν εἰς τὰ νουνεχέστατα τέκνα τῶν Χριστιανῶν, ἐκ τῶν ὁποίων τὰ ἄξια ἐχειροτόνησεν Ἱερεῖς καὶ τὸ πρῴην βάρβαρον καὶ ὠμὸν Βουλγαρικὸν ἔθνος κατέστησεν ὁ θεῖος πατὴρ ἥμερον καὶ ἅγιον διὰ τῆς σπουδῆς αὐτοῦ καὶ προθυμίας καὶ οὕτως ἐτέλεσεν ἀληθῶς ἔργον Ἀποστολικόν, διὸ καὶ ἠξιώθη νὰ λάβῃ παρὰ Θεοῦ καὶ Ἀποστολικὴν Χάριν.
Ὅταν δὲ ἦλθεν ὁ καιρὸς τῆς ἀποβιώσεώς του, τότε ὁ Ἅγιος ἀπεχαιρέτησεν ὅλους καὶ συνεβούλευσεν αὐτούς· παρακαλέσας ἔπειτα τὸν Θεὸν διὰ τὸ ποίμνιόν του (τὸ ὁποῖον ἐλυπεῖτο καὶ ἐθρήνει ἀπαρηγόρητα, μὴ ὑποφέρον τὴν ζημίαν καὶ στέρησιν τοῦ καλοῦ ποιμένος), οὕτως ἀπῆλθε πρὸς ὃν ἐπόθει Χριστόν, χαίρων καὶ ἀγαλλόμενος. Ἀλλὰ καὶ μετὰ θάνατον ἐδόξασεν οὗτος τὸν δοξάσαντα αὐτὸν Κύριον μὲ τὰς ἰατρείας, τὰς ὁποίας ἐνεργεῖ καθ’ ἑκάστην εἰς ὅσους προστρέχουσιν εἰς αὐτὸν μετὰ πίστεως. Καὶ τώρα συγχορεύει μετὰ τῶν Ἀποστόλων, ὡς κήρυξ τῆς ἀληθείας καὶ Ἰσαπόστολος καὶ μετὰ τῶν Μαρτύρων, ὡς πολλάκις ὑπομείνας δεσμὰ καὶ τιμωρίας διὰ τὸν λόγον τῆς ἀληθείας, μετὰ τῶν Ἱεραρχῶν δὲ καὶ Ὁσίων πρεσβεύει πρὸς Κύριον διὰ τὸ ποίμνιόν του καὶ δι’ ὅλον τὸν κόσμον, ὡς Ἱεράρχης ἅμα καὶ Ὅσιος.