Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Ἱεράρχου καὶ θαυματουργοῦ ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ Ἐπισκόπου Βουλγαρίας τοῦ ἐν τῇ Ἀχρίδι, τοῦ καὶ Βουλγαροκήρυκος ἐπονομαζομένου.

Σελίδα 2 από 3

Ἀφ’ οὗ δὲ ὁ μὲν θεσπέσιος Κύριλλος ἀπῆλθεν εἰς τὴν ἄνω ζωήν, ὁ δὲ Μεθόδιος ἐγένετο Ἀρχιεπίσκοπος Μοράβου καὶ Βουλγαρίας, τότε ὁ θεῖος οὗτος Κλήμης ἐχειροτονήθη ἀπὸ τὸν Μεθόδιον Ἐπίσκοπος ὅλης τῆς Ἰλλυρίας, καὶ τοῦ τὴν Ἰλλυρίαν ἐξουσιάζοντος ἔθνους τῶν Βουλγάρων καὶ τῆς Λυχνιδῶν πόλεως, ἤτοι τῆς Ἀχρίδος καὶ τῆς Γλαβινίτσας [6], εἰς τὰς ὁποίας ταύτας πόλεις καὶ ἐπαρχίας ἀφῆκεν ὁ Ἅγιος ὑπομνήματα καὶ σημεῖα τῆς ἀρετῆς αὐτοῦ καὶ ἁγιότητος. Εἰς τὴν Ἀχρίδα ἔκτισεν ὁ Ἅγιος ἐκ θεμελίων Ἱερὸν Ναὸν καὶ Μοναστήριον τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος, ὅπου διῆγε ζωὴν ἀσκητικὴν ὁ ἀοίδιμος καὶ ἀπὸ τοῦ Μοναστηρίου τούτου, ὡς ἀπὸ λυχνίας ὑψηλῆς, διέχεεν εἰς ὅλον τὸ ποίμνιόν του τὰς ἀκτῖνας τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς θείας Χάριτος. Ἀφ’ οὗ ἀπῆλθεν εἰς τὴν οὐράνιον ζωήν, ἀφῆκεν εἰς αὐτὸ τὸ ἴδιον Μοναστήριον τὸ ἱερόν του λείψανον, ὡς πολύτιμον θησαυρὸν καὶ ἀπόκτημα ὅλου τοῦ κόσμου ἀντάξιον, ὑπὸ τοῦ ὁποίου καθ’ ἑκάστην θεραπεύεται κάθε πάθος καὶ ἀσθένεια. Ὅθεν τὸ Ἱερὸν ἐκεῖνο Μοναστήριον ἐχαρίσθη παρὰ Θεοῦ εἰς τοὺς ἐκεῖ προστρέχοντας Χριστιανοὺς ὡς ἓν κοινὸν καὶ ἄμισθον ἰατρεῖον.

Ἐκτὸς δὲ τῶν ἄλλων κειμηλίων, τὰ ὁποῖα ἀφῆκεν εἰς τὴν Ἀχρίδα ὁ τρισόλβιος Κλήμης, ἀπεθησαύρισεν εἰς αὐτὴν καὶ βιβλία ἱερά, γεννήματα τῆς ἰδικῆς του ὑψηλῆς διανοίας καὶ πονήματα τῆς ἁγίας χειρός του, τὰ ὁποῖα τιμῶνται καὶ σέβονται ὑφ’ ὅλου τοῦ Βουλγαρικοῦ ἔθνους ὄχι ὀλιγώτερον ἀπὸ τὰς θεογράφους πλάκας τοῦ Μωϋσέως. Ἀλλὰ εἰς τὴν ρηθεῖσαν Γλαβινίτσαν φαίνονται στῦλοι πέτρινοι, οἱ ὁποῖοι σῴζονται ἕως τὴν σήμερον, ἐπ’ αὐτῶν δὲ εἶναι κεχαραγμένα γράμματα, τὰ ὁποῖα διαλαμβάνουσιν ὅτι ὑπέστρεψεν ἐκ τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος εἰς τὴν πίστιν καὶ ἐπίγνωσιν τοῦ Χριστοῦ ὅλον τὸ ἔθνος τῶν Βουλγάρων. Ἐπειδὴ δὲ ὅλον τὸ ἔθνος των δὲν ἐπίστευσεν εὐθὺς τὸν Χριστόν, οὔτε ὅλον ἐφωτίσθη διὰ τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος, ἀλλ᾽ ἔμεινεν ἀκόμη πολὺ μέρος αὐτοῦ ἔχον βαρβαρικὴν θηριότητα, τούτου ἕνεκα ὁ θεσπέσιος Κλήμης, μὲ τὰς καθημερινὰς θεοπνεύστους διδαχάς του, ὡδήγησεν εἰς θεογνωσίαν ὅλον τὸ ἔθνος καὶ τὴν ἀγριότητα τῆς γνώμης αὐτῶν μετέβαλεν εἰς ἡμερότητα καὶ χρηστότητα τρόπων, ὥστε μετεχειρίζοντο εἰς τὸ ἑξῆς ἔννομον καὶ σώφρονα πολιτείαν.

Μάλιστα δὲ κατ’ ἐξαίρετον λόγον κατώρθωσε τοῦτο ὁ μακάριος Κλήμης, ἐπειδὴ ἐπέτυχε νὰ βαπτίσῃ τὸν ἄρχοντα τῶν Βουλγάρων, Βόριδα [7] μετονομάσας αὐτὸν Μιχαήλ, ὁ ὁποῖος ἔγινε πρῶτος βασιλεὺς τῶν Βουλγάρων καὶ ἀκολούθως ἔπεισεν αὐτὸν καὶ τὸν υἱον του Συμεὼν νὰ πολιτεύωνται κατὰ τοὺς νόμους τῶν Χριστιανῶν· ὅθεν δι᾽ αὐτῶν ὑπέταξεν εἰς τὸ Εὐαγγέλιον ὡς ἕνα ἄνθρωπον ὅλον τὸ ἔθνος τῶν Βουλγάρων.

Ὑποσημειώσεις

[1] Κατὰ τὸν Γεωγράφον Μελέτιον ἡ ἐν Εὐρώπῃ Μοισία ἐγράφετο κυρίως διὰ τοῦτου ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὴν Μυσίαν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἥτις ἐγράφετο κυρίως διὰ τοῦ «υ» (περὶ τῆς Μυσίας ταύτης βλέπε ἐν τῇ 1ῃ ὑποσημειώσει τῆς σελίδος 443). Ἡ ἐν τῇ Εὐρώπῃ Μοισία ἦτο μία μεγάλη ἐπαρχία τοῦ ἀνατολικοῦ Ἰλλυρικοῦ (βλέπε περὶ τούτου ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελίδος 387). Ἡ Μοισία αὕτη κατεῖχε τὴν θέσιν τὴν ὁποίαν κατέχουν σήμερον ἡ Βουλγαρία καὶ ἡ Σερβία, καὶ ἡ μὲν θέσις τὴν ὁποίαν κατέχει ἡ νῦν Σερβία ἐκαλεῖτο Ἄνω Μοισία, ἡ δὲ τῆς Βουλγαρίας Κάτω Μοισία. Αὕτη ὡρίζετο ἐξ ἀνατολῶν ὑπὸ τῆς Μαύρης Θαλάσσης, πρὸς νότον ὑπὸ τῆς Θρᾴκης καὶ Μακεδονίας, πρὸς δυσμὰς ὑπὸ τοῦ Ἰλλυρικοῦ καὶ πρὸς βορρᾶν ὑπὸ τῆς Δακίας, ἀπὸ τῆς ὁποίας ἐχωρίζετο διὰ τοῦ ποταμοῦ Δουνάβεως. Βραδύτερον, ἐπὶ Μεγάλου Κωνσταντίνου, Δακία ὠνομάσθη καὶ ἡ ἐντεῦθεν τοῦ Δουνάβεως χώρα, δηλαδὴ ἡ σημερινὴ Βουλγαρία.

[2] Πολύπλοκος καὶ ἀμφισβητουμένη εἶναι ἡ ἀρχικὴ προέλευσις τῶν Βουλγάρων· πιθανωτέρα φαίνεται ἡ ἐκδοχὴ ὅτι εἶναι λαὸς τουρανικῆς (τουρκικῆς) προελεύσεως, γνωστὸς ὑπὸ τὸ γενικὸν ὄνομα Οὗννοι. Οὗτοι ὠθούμενοι διαρκῶς ἀπὸ τῆς Κεντρικῆς Ἀσίας καὶ τοῦ Βυζαντίου παρέκαμψαν τὰς πρὸς βορρᾶν τοῦ Εὐξείνου Πόντου χώρας καὶ κατὰ τὸν Εʹ αἰῶνα ἐγκατεστάθησαν εἰς Πανονίαν (τὴν σημερινὴν ΝΔ Οὐγγαρίαν). Ἐκεῖθεν προϊόντος τοῦ χρόνου κατῆλθον πρὸς νότον καὶ ἐγκατεστάθησαν ἐκεῖ ὅπου εὑρίσκονται σήμερον.

[3] Εἰς δὲ τὸν ἐκδοθέντα κατὰ πλάτος καὶ εἰς ἁπλῆν φράσιν Βίον τοῦ Ἁγίου, περὶ τοῦ ὁποίου ἀναφέρομεν ἀνωτέρω, σημειοῦται ὅτι ὁ Ἅγιος οὗτος ἦτο Ρωμαῖος τὸ γένος ἐξ εἰκασίας ὅμως μόνον τοῦτο ἐκεῖ συμπεραίνεται.

[4] Ὁ Ἅγιος οὗτος Ναοὺμ ἑορτάζεται κατὰ τὴν εἰκοστὴν τρίτην Δεκεμβρίου (βλέπε Τόμον ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[5] Οὗτοι ἦσαν Βιχνῖκος ὁ Ἀρχιερεὺς καὶ Σφεντόπλικος ὁ ἄρχων καὶ οἱ μετ’ αὐτῶν, οἵτινες ἐφρόνουν τὸ λατινικὸν φρόνημα, ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἐκπορεύεται, ἤτοι ἔχει τὴν ὕπαρξιν ἐκ τοῦ Πατρὸς καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ, ὅπερ ὁ Ἅγιος Κλήμης μὴ δεχόμενος, ἐτιμωρεῖτο ὑπ’ αὐτῶν, ὡς λέγει ὁ Θεοφύλακτος εἰς τὸν Ἑλληνικὸν Βίον τούτου, ὅστις ἐτυπώθη ὁμοῦ μὲ τὰ θαύματα τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς.

[6] Κατὰ τὴν ἱστορουμένην ἐνταῦθα ἐποχὴν οἱ Βούλγαροι διὰ τοῦ Κρούμου καὶ τοῦ υἱοῦ τούτου Μορτάγωνος (802-831) ἐπεξετάθησαν πρὸς τὴν Μοραβίαν, ἤτοι τὰς ἀνατολικὰς περιοχὰς τῆς σημερινῆς Οὐγγαρίας καὶ Τρανσυλβανίας, ἐν συνεχείᾳ δὲ διὰ τῶν Πρεσιάνου ἢ Περσιὰμ (836-853) καὶ Βόριδος Αʹ (853-888), ἔφθασαν πρὸς δυσμὰς μέχρι τῆς λίμνης Ἀχρίδος ἢ Ὀχρίδος. Λυχνιδὸς ἐκαλεῖτο τὸ πάλαι ἡ Ἀχρίς, πόλις κειμένη παρὰ τὴν ὁμώνυμον λίμνην, ἀνήκουσα νῦν εἰς τὴν Νοτιοσλαβίαν. Γλαβινίτσα εἶναι παραθαλασσία πολίχνη τῆς Βορείου Ἠπείρου περιεχομένη νῦν εἰς τὴν Ἀλβανίαν. Περὶ τῆς Ἰλλυρίας βλέπε ἐν τῇ 2ᾳ ὑποσημειώσει τῆς σελίδος 387.

[7] Ὁ Βόρις Αʹ ἐβαπτίσθη περὶ τὰ τέλη τοῦ ἔτους 864 ἢ τὰς ἀρχὰς τοῦ 865 ὑπὸ τοῦ Ἐπισκόπου Ἰωσήφ, ἀποσταλέντος πρὸς τοῦτο ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Φωτίου Αʹ τοῦ μεγάλου. Ἀνάδοχος παρέστη ὁ βασιλεὺς τοῦ Βυζαντίου Μιχαὴλ Γʹ, ὅστις καὶ τοῦ ἔδωκε τὸ ἰδικόν του ὄνομα. Εἰς τὴν βάπτισιν συνέπραξεν ὁ Ἅγιος Κλήμης, εἰς τὸν ὁποῖον καὶ ὀφείλεται τὸ μέγα αὐτὸ γεγονός. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Βόριδος Αʹ (853-888) καὶ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Συμεὼν Αʹ (893-927) ἡ Βουλγαρία πλὴν τοῦ ἐκχριστιανισμοῦ της ἔφθασε καὶ εἰς τὸ ἀπόγειον τῆς δόξης της. Ὁ Βόρις Αʹ ἀποχωρήσας τῆς βασιλείας ἐν ἔτει 888 ἐγένετο Μοναχός, ἐπειδὴ ὅμως ὁ διαδεχθεὶς αὐτὸν πρῶτος υἱός του Βλαδίμηρος γενόμενος βασιλεὺς (888-893) εἰργάζετο διὰ τὴν ἐπαναφορὰν τῆς εἰδωλολατρίας, ὁ Βόρις καταλιπὼν τὴν Μονὴν ἐπανῆλθεν εἰς τὰ βασίλεια καὶ ἐκθρονίσας καὶ τυφλώσας τὸν Βλαδίμηρον, ἀνεκήρυξε βασιλέα τὸν Συμεῶνα. Ἐπιστρέψας μετὰ ταῦτα εἰς τὰ μοναστικά του καθήκοντα ἐκοιμήθη ἐν εἰρήνῃ, τιμᾶται δὲ ὑπὸ τῶν Βουλγάρων ὡς Ἅγιος.

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ