Τῇ αὐτῇ ἡμέρα μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Πάπα Ρώμης τοῦ Διαλόγου.

Ὁ ἐμφανισθεὶς λοιπὸν ὡς πτωχός, ἔλαβε τότε ἀπὸ τὸν Ἅγιον, δι’ ἐλεημοσύνην, ἓξ νομίσματα. Μετ’ ὀλίγον ὅμως ἐπέστρεψε καὶ πάλιν καὶ ἐζήτησεν ἐκ νέου ἐλεημοσύνην. Ὅθεν διὰ δευτέραν φορὰν ἔλαβεν ἄλλα ἓξ. Ἐλθὼν δὲ καὶ διὰ τρίτην φορὰν δὲν ἔφυγεν ἀνελέητος, διότι μὴ ἔχων ὁ Ἅγιος νὰ δώσῃ ἄλλα νομίσματα, ἔδωκεν εἰς αὐτὸν προθύμως τὸ ἀργυροῦν τριβλίον τοῦ Μοναστηρίου.

Τόσον ἦτο ὁ τρισμακάριος συμπαθὴς πρὸς τοὺς πτωχοὺς καὶ ἀνεξίκακος. Διότι ἐν ᾧ ἔπρεπε νὰ ἐλέγξῃ δικαίως τὸν πτωχὸν ἐκεῖνον καὶ νὰ τὸν ἀποπέμψῃ μὲ κενὰς χεῖρας, ἀφ’ ἑνὸς μὲν διότι δὶς ἔλαβε πρῶτον ἐλεημοσύνην καὶ ἔπειτα ἐφαίνετο φορτικός, ἀφ’ ἑτέρου δὲ διότι δὲν εἶχε τι νὰ δώσῃ εἰς αὐτόν, ὅμως δὲν ἔπραξε τοῦτο, ἀλλ’ ἐπροτίμησε νὰ δώσῃ καὶ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα τῆς Μονῆς, τῆς ὁποίας τὰ πράγματα εἶναι ἀναφαίρετα κατὰ τοὺς Ἱεροὺς Κανόνας καὶ τοὺς νόμους. Τοῦτο ὅμως ἐπροτίμησε νὰ πράξῃ ὁ Ἅγιος παρὰ νὰ παραβλέψῃ τὸν ἄνθρωπον καὶ νὰ ἀποπέμψῃ αὐτὸν κενόν. Οὕτως ἐπολιτεύετο ὁ Ἅγιος πρὸ τῆς Ἀρχιερωσύνης. Ἀφ’ οὗ δὲ ἔγινε καὶ Ἀρχιερεὺς καὶ Πάπας τῆς Ρώμης, πάλιν τὴν αὐτὴν μετήρχετο πρὸς τοὺς πτωχοὺς ἐλεημοσύνην. Ἀκούσατε δὲ καὶ ἓν θαυμάσιον, ἐξ ἐκείνων τὰ ὁποῖα ἐν τῇ ἀρχιερατείᾳ ὢν ἐπετέλεσεν.

Ἐπρόσταξέ ποτε τὸν Σακελλάριον νὰ καλέσῃ δώδεκα πτωχούς, ἵνα συμφάγωσι μετὰ τοῦ Ἁγίου. Ἐνῷ δὲ ἐκάθηντο εἰς τὴν τραπεζαν, ἐφαίνετο εἰς τὸν Ἅγιον, καὶ μόνον εἰς αὐτόν, εἷς ἄνθρωπος ἐπὶ πλέον, δέκατος τρίτος τὸν ἀριθμόν, ὁ ὁποῖος ἐκ τῆς μορφῆς τοῦ προσώπου του, ἀλλὰ καὶ ἐκ τῶν ἐσωτερικῶν σκιρτημάτων τῆς ἑαυτοῦ ψυχῆς, τοῦ ἐφαίνετο διαφορετικὸς τῶν ἄλλων δώδεκα [1]. Κρατήσας λοιπὸν τοῦτον κατὰ τὸ τέλος τῆς τραπέζης ὁ Ἅγιος, ἠρώτα πῶς λέγεται, ποῖος εἶναι, καὶ πῶς ἦλθε πρὸς αὐτόν· ὁ δὲ παρουσιασθεὶς ἀπεκρίθη· «Τὸ μὲν ὄνομά μου δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀκούσῃ τις, ἐπειδὴ εἶναι θαυμαστόν, διότι εἶμαι Ἄγγελος Θεοῦ· τοῦτο δὲ φανερώνω εἰς σέ, ὅτι ἐγὼ εἶμαι ἐκεῖνος ὅστις καὶ πρότερον ἐπέμφθην παρὰ Θεοῦ ἵνα ζητήσω παρὰ σοῦ ἐλεημοσύνην. Προσετάχθην δὲ ἔκτοτε νὰ εἶμαι πάντοτε μετὰ σοῦ, ἵνα σὲ φυλάττω».

Ἔγινε δὲ, ὁ Ἅγιος οὗτος Γρηγόριος κάτοχος ὡπάσης τῆς σοφίας τῶν Ἁγίων Γραφῶν, πολλὰ δὲ συγγράμματα ἀφῆκεν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ γεγραμμένα λατινιστί, ἐκ τῶν ὁποίων μετεγλωττίσθησαν εἰς τὸ Ἑλληνικὸν τὰ τέσσαρα βιβλία, τὰ ὁποῖα περιέχουσι τοὺς Βίους τῶν ἐν Ἰταλίᾳ διαπρεψάντων Ὁσίων Πατέρων.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Καισάριος Δαπόντε, ὁ μεταφράσας εἰς τὸ ἁπλοῦν τὰ τέσσαρα βιβλία τοῦ Ἁγίου τούτου Γρηγορίου, τὰ περιέχοντα τοὺς Βίους τῶν ἐν Ἰταλίᾳ Ὁσίων, προσθέτει ὅτι ὁ Ἅγιος, βλέπων τὸν δέκατον τρίτον ἐκεῖνον, ἐκάλεσε τὸν Σακελλάριον καὶ λέγει πρὸς αὐτόν· «Δὲν σοῦ εἶπα νὰ καλέσῃς δώδεκα; Πῶς λοιπὸν σύ, παρὰ τὴν ἐντολήν μου, προσεκάλεσας δεκατρεῖς;». Ὁ δὲ Σακελλάριος, ἐπειδὴ δὲν ἔβλεπε τὸν δέκατον τρίτον, ἔλεγε· «Πίστευσον, σεβάσμιε Δέσποτα, πίστευσον, ὅτι δώδεκα μόνον εἶναι». Γνωρίσας λοιπὸν ὁ Πατριάρχης, ὅτι εἶναι θεία ὀπτασία, ἐστρέφετο συνεχῶς καὶ ἔβλεπε τὸν δέκατον τρίτον, ὅστις ἐκάθητο κατωτέρω πάντων. Μετεβάλλετο δὲ τὸ πρόσωπον ἐκείνου καὶ πότε μὲν ἐφαίνετο γέρων λευκογένειος, πότε δὲ νέος.

Ἀφ’ οὗ λοιπὸν ἠγέρθησαν ἐκ τῆς τραπέζης, εἰς μὲν τοὺς ἄλλους δώδεκα εἶπεν ὁ Πατριάρχης καὶ ἀνεχώρησαν, τὸν δὲ δέκατον τρίτον, κρατήσας ἐκ τῆς χειρός, τὸν ὡδήγησεν εἰς τὸ κελλίον του καὶ λέγει πρὸς αὐτόν· «Ἐξορκίζω σε κατὰ τῆς μεγάλης δυνάμεως τοῦ Θεοῦ νὰ μοὶ φανερώσῃς ποῖος εἶσαι καὶ πῶς λέγεται τὸ ὄνομά σου». Ἐκεῖνος δὲ ἀπεκρίθη· «Διατί ἐρωτᾷς τὸ ὄνομά μου; Καὶ αὐτὸ εἶναι θαυμαστόν. Ἐγὼ εἷμαι ὁ πτωχὸς ἐκεῖνος, ὅστις ἦλθον ὅταν ἡσύχαζες εἰς τὸ κελλίον σου καὶ μοὶ ἔδωκας τὰ δώδεκα νομίσματα καὶ τὸ ἀργυροῦν τρυβλίον, τὸ ὁποῖον σοὶ ἔστειλεν ἡ μήτηρ σου Συλβία μὲ τὰ βρεκτὰ ὄσπρια. Γνώριζε λοιπὸν ὅτι ἀπ’ ἐκείνης τῆς ἡμέρας, ἀφ’ ἦς ταῦτα ἔλαβον παρὰ σοῦ μὲ μακροθυμίαν καὶ ἁπλότητα τῆς καρδίας σου, ὥρισεν ὁ Κύριος νὰ γίνῃς Ἀρχιερεὺς τῆς ἁγίας του Ἐκκλησίας, καὶ νὰ εἶσαι διάδοχος τοῦ κορυφαίου Πέτρου, τοῦ ὁποίου καὶ τὴν ἀρετὴν ἐμιμήθης. Διότι καὶ ἐκεῖνος διεμοίραζεν ἐν ἁπλότητι καρδίας τὰ πράγματα ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα τοῦ προσέφερον, δίδων εἰς ἕκαστον ὅ,τι τοῦ ἐχρειάζετο». Λέγει δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ θεῖος Γρηγόριος· «Πόθεν σὺ γνωρίζεις, ὅτι ὥρισεν ὁ Κύριος νὰ γίνω Πατριάρχης;». Ὁ δὲ ἀπεκρίθη· «Ἐγὼ εἶμαι Ἄγγελος Κυρίου Παντοκράτορος καὶ διὰ τοῦτο τὸ γνωρίζω. Διότι καὶ τότε ὁ Κύριος μὲ ἀπέστειλε νὰ δοκιμάσω τὴν γνώμην σου, ἐὰν φιλανθρώπως καὶ ἱλαρῶς καὶ ὄχι ἐπιδεικτικῶς πράττῃς τὴν ἐλεημοσύνην». Τοῦτο ἀκούσας ὁ Ἅγιος ἐφοβήθη, ἐπειδὴ ἀκόμη δὲν εἶχεν ἴδει Ἄγγελον. Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Ἄγγελος· «Μὴ φοβεῖσαι, διότι ὁ Κύριος μὲ ἀπέστειλε νὰ εἶμαι μετὰ σοῦ ἕως τέλους τῆς ζωῆς σου καὶ ὅ,τι θέλεις ζήτει παρὰ τοῦ Θεοῦ δι’ ἐμοῦ». Τότε ὁ μακάριος ἔπεσε καὶ προσεκύνησε τὸν Κύριον καὶ εἶπεν· «Ἐὰν διὰ τὴν μικρὰν ἐκείνην δόσιν τόσον πλῆθος ἐλέους ἔδειξεν ὁ Κύριος εἰς ἐμέ, πόσης ἆρά γε δόξης θέλουν ἀξιωθῆ οἱ ποιοῦντες τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς των!».