Μετ’ ὀλίγον καιρὸν Χριστιανοί τινες, φίλοι τοῦ πλοιάρχου, τὸν παρεκάλεσαν, δώσαντες μερικὰ χρήματα, καὶ τὸν ἠλευθέρωσαν, ἀποστείλαντες αὐτὸν εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος. Μεταβὰς ὁ Ἅγιος ἐκεῖ, ἔμεινεν ὁμοῦ μὲ τὸν Ὅσιον Ἀκάκιον τὸν ἡσυχάζοντα εἰς τὸ Καυσοκαλύβι, ἠγωνίζετο δὲ μετ’ αὐτοῦ ὑπὲρ ἄνθρωπον, πλὴν ὁ λογισμός του δὲν εἶχεν εἰρήνην καὶ ἦτο ὡς ξένος εἰς τὴν παροῦσαν ζωήν· οὔτε περὶ φαγητοῦ τὸν ἔμελεν, οὔτε περὶ ποτοῦ, ἀλλὰ μόνον τὸ μαρτύριον διελογίζετο. Νηστεύσαντες ὅθεν κοινῇ γνώμῃ καὶ οἱ δύο, ὅ τε Γέροντας καὶ ὁ Ρωμανός, ἡμέρας ἱκανάς, καὶ παρακαλέσαντες θερμῶς τὸν Θεὸν διὰ τὴν ἔκβασιν τοῦ μαρτυρίου, εἶδε δι’ ἀποκαλύψεως ὁ Ὅσιος Ἀκάκιος, ὅτι θέλημα Θεοῦ εἶναι καὶ ὅτι θέλει τελειώσει καλῶς τὸ ὑπὲρ τοῦ Χριστοῦ μαρτύριον ὁ Ρωμανός· ἐνδυθεὶς ὅθεν τὸ ἀγγελικὸν σχῆμα τῶν Μοναχῶν κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς Πεντηκοστῆς, καὶ στηριχθεὶς μὲ τὰς εὐχὰς τοῦ Ὁσίου καὶ τῶν ἐκεῖ Πατέρων, ἀπῆλθε πάλιν εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα, θέλων νὰ ὑπάγῃ μὲ μοναχικὴν στολὴν εἰς τὸν Ἅγιον Τάφον, διὰ νὰ τύχῃ τοῦ ποθουμένου. Ἀκούσας ὅμως καὶ πάλιν, ὅτι εἴτε ὡς Μοναχός, εἴτε ὡς κοσμικὸς παρουσιασθῆ ἐκεῖ, θέλει λάβει μεγάλην ζημίαν ὁ Ἅγιος Τάφος ἀπὸ τοὺς Ἀγαρηνούς, ἐστράφη εἰς Κωνσταντινούπολιν ὅπου παρουσιάσθη τοιουτοτρόπως.

Λαβὼν ὁ Ἅγιος ἕνα μικρὸν κυνάριον, τὸ ἔδεσε μὲ τὴν ζώνην του καὶ το ἔσυρε μέσα εἰς τὴν ἀγοράν, οἱ δὲ Τοῦρκοι βλέποντες αὐτόν, τὸν ἠρώτησαν διὰ ποίαν ἀφορμὴν σύρει οὕτω τὸ κυνάριον· καὶ ὁ Μάρτυς τοὺς εἶπε· «Διὰ νὰ τὸ τρέφω, καθὼς οἱ Χριστιανοὶ τρέφουν σᾶς τοὺς Ἀγαρηνούς». Ταῦτα ἀκούσαντες ἐκεῖνοι ἐθυμώθησαν πολὺ καὶ ὥρμησαν κατ’ αὐτοῦ ὡς θηρία ἀνήμερα, καὶ δέροντες καὶ ὠθοῦντες τὸν ἔφεραν εἰς τὸν Βεζύρην, ὁ ὁποῖος ἐρωτῶν αὐτὸν καὶ ἀκούων τὰ αὐτὰ λόγια ἀπὸ τὸ στόμα του, τὸν παρέδωκεν εἰς τοὺς βασανιστὰς νὰ τὸν βασανίζουν ἕως οὗ νὰ τὸν καταπείσουν ν’ ἀρνηθῇ τὴν πίστιν του. Λαβόντες ἐκεῖνοι τὸν Μάρτυρα τὸν ἔρριψαν εἰς ἕνα ξηροπήγαδον, εἰς τὸ ὁποῖον ρίπτουν τοὺς φονεῖς, καὶ ἔκαμεν ὁ εὐλογημένος ἐντὸς αὐτοῦ νηστικὸς τεσσαράκοντα ἡμέρας. Μετὰ ταῦτα τὸν ἀνέσυραν καὶ τὸν ἐτιμώρησαν ἀνηλεῶς μὲ διάφορα βασανιστήρια, μὴ δυνηθέντες δὲ νὰ τὸν καταπείσουν, τὸν ἀνέφεραν εἰς τὸν Βεζὶρην, ὅστις ἐπρόσταξε νὰ τὸν θανατώσουν διὰ ξίφους. Ὅταν δὲ τὸν ὡδήγουν εἰς τὸν τόπον τῆς τελειώσεως, ὅπου ἔβλεπε Χριστιανὸν ἐχαιρέτα καὶ ἔτρεχε μετὰ χαρᾶς, ὡς νὰ μετέβαινεν εἰς γάμους καὶ ὄχι εἰς σφαγήν.