Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῆς ἀοιδίμου Βασιλίσσης καὶ θαυματουργοῦ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ, συζύγου γενομένης Λέοντος τοῦ σοφωτάτου βασιλέως.

Διατρίβουσα δὲ ἡ τιμία αὕτη Βασίλισσα εἰς τὰ βασιλικὰ παλάτια, δὲν ἔπαυσεν ἐπιμελουμένη τὴν σωτηρίαν τῆς ψυχῆς της, τὴν δὲ δόξαν τῆς βασιλείας ὡς οὐδὲν ἐλογίζετο καὶ ὅλας τὰς ἡδονάς τῆς ζωῆς της ταύτης ἐνόμιζεν ὡς ἱστὸν ἀράχνης. Ὅθεν δὲν ἔπαυεν ἡ ἀείμνηστος ὑπηρετοῦσα τὸν Θεὸν μὲ ψαλμοὺς καὶ ὕμνους, μὲ ἐλεημοσύνας καὶ μὲ πᾶσαν ἐγκράτειαν. Καὶ ἐξωτερικῶς μὲν κατὰ τὸ φαινόμενον ἐφόρει βασιλικὴν ἁλουργίδα, ἐσωτερικῶς δὲ καὶ ἐν κρυπτῷ ἦτο ἐνδεδυμένη ράκη καὶ ἐνδύματα τρίχινα καὶ μὲ αὐτὰ ἐταλαιπώρει τὸ σῶμά της καὶ τὰς μὲν πολυτελεῖς τραπέζας κατεφρόνει, τροφὴν δὲ εἶχεν ἡ μακαρία εὐτελῆ καὶ αὐτοσχέδιον, τὸν ἄρτον δηλαδὴ καὶ τὰ λάχανα καὶ εἰς αὐτὰ ηὐχαριστεῖτο καὶ ἀνεπαύετο. Διένεμε δὲ εἰς τοὺς πτωχοὺς καὶ ὅσα χρήματα ἤθελον περιέλθει εἰς χεῖρας της, ἀλλὰ καὶ δὲν ἠρκεῖτο εἰς ταῦτα μόνον, ἀλλὰ καὶ τὰ κοσμήματα καὶ τὰ πολύτιμα ἐνδύματά της πωλοῦσα ἡ μακαρία, τὰ ἐσκόρπιζεν εἰς τοὺς πένητας· ἔδιδεν εἰς τὰς χήρας καὶ τὰ ὀρφανὰ τὰ ἀναγκαῖα πρὸς συντήρησιν αὐτῶν· ἐπλούτιζε τὰ Μοναστήρια καὶ τὰ Ἀσκητήρια τῶν Ἀσκητῶν μὲ χρήματα καὶ ἀγροὺς καὶ ἐπεμελεῖτο τοὺς δούλους της, ὡς νὰ ἦσαν ἀδελφοί της.

Συμπεριεφέρετο δὲ ἡ μακαρία πρὸς πάντας μὲ τοσαύτην εὐγένειαν καὶ ταπείνωσιν, ὥστε δὲν ὠνόμαζέ ποτέ τινα μὲ το ἁπλοῦν ὄνομά του, παραδείγματος χάριν: Γεώργιε! ἢ Δημήτριε! ἀλλὰ προσέθετε πάντοτε καὶ τὸ «κύριε», ἤτοι κύριε Γεώργιε! κύριε Δημήτριε! καὶ οὕτω καθ’ ἑξῆς. Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ὅλας τὰς ἄλλας ἀρετὰς ἦτο πεπροικισμένη ἡ μακαρία, διότι οὐδέποτε εἰς τὴν ζωήν της ὡρκίσθη, οὐδὲ ἐλάλησε ποτὲ ψεῦδος, ἢ κατηγορίαν κατά τινος· δὲν ἔπαυσε ποτὲ ἀπὸ τοῦ νὰ πενθῇ ἐνδομύχως καὶ νὰ βρέχῃ τὴν στρωμνήν της μὲ δάκρυα· δὲν ἐκοιμᾶτο εἰς τὴν βασιλικὴν κλίνην, ἂν καὶ αὕτη ἦτο ἐστρωμένη μὲ χρυσοϋφάντους τάπητας καὶ βασιλικὰ στρώματα, ἀλλ’ ὅταν ἐπήρχετο ἡ νύξ, ἄφηνε ταύτην καὶ ἀνεπαύετο ἐπὶ τοῦ ἐδάφους, εἰς τὸ ὁποῖον ἔστρωνε μίαν μόνον ψάθαν ἢ τρίχινά τινα ὑφάσματα, διὰ νὰ δύναται νὰ ἐγείρεται συνεχῶς καὶ νὰ ἀναπέμπῃ εἰς τὸν Θεὸν τὰς προσευχάς της. Ὅθεν ἀπὸ τὴν πολλὴν σκληραγωγίαν καὶ τὴν κακοπάθειαν περιέπεσεν εἰς σωματικὴν ἀσθένειαν· ἀλλ’ ὅμως αὕτη ἡ μακαρία μετεχειρίζετο τὴν ἀσθένειαν ὡς ἀφορμὴν ἐγκρατείας· ὅσα δὲ φαγητὰ ἡτοίμαζον κατάλληλα εἰς τὴν ἀσθένειάν της, αὐτὴ τὰ διένεμε κρυφίως εἰς τοὺς πάσχοντας καὶ τοὺς πεινῶντας.


Ὑποσημειώσεις

[1] Παρὰ δὲ τῷ πρωτοτύπῳ Συναξαριστῇ γράφεται ἐν τοῖς Φωρακίου.

[2] Πρόκειται περὶ Θεοδώρου Ἐπισκόπου Εὐχαΐτων τοῦ Σανταβαρηνοῦ, θλιβερὰν καταλιπόντος ἀνάμνησιν διὰ τὰς δολοπλοκίας αὐτοῦ. Ἐνταῦθα ἐνέπλεξε τὸν Λέοντα εἰς παγίδα καὶ ἐν συνεχείᾳ ἐσυκοφάντησεν αὐτὸν πρὸς τὸν πατέρα του Βασίλειον τὸν Αʹ, ὡς ἐπιβουλευόμενον τὴν ζωήν του. Ὁ Λέων ἀνελθὼν εἰς τὸν θρόνον ἐτιμώρησε τὸν Θεόδωρον διὰ ραβδισμοῦ, τυφλώσεως καὶ ἐξορίας. Ὑπὲρ τούτου μεσιτεύσας ὁ θεῖος Φώτιος εἰς τὸν Λέοντα ἐξεβλήθη τὸ δεύτερον ἀπὸ τοῦ θρόνου του καὶ ἐνεκλείσθη εἰς τὴν Μονὴν τῶν Ἀρμενιανῶν, εἰς ἣν καὶ ἐτελεύτησε. Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου Φωτίου Πατριάρχου Κων/πόλεως, τῇ ςʹ (6ῃ) τοῦ μηνὸς Φεβρουαρίου.