ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ὁ Νέος Μάρτυς τοῦ Χριστοῦ (Σπάσος βουλγαριστὶ ὀνομαζόμενος) ἦτο ἀπὸ τὴν ἐπαρχίαν τῆς Στρωμνίτσης τῆς Μακεδονίας [1], ἡ ὁποία τὸν παλαιὸν καιρὸν ὠνομάζετο Τιβεριούπολις, ἀπὸ χωρίον Ραδοβίσι· ἦτο δὲ νέος, ἕως ἐτῶν εἴκοσι τὴν ἡλικίαν καὶ ὡραῖος τὴν ὄψιν. Ἐλθὼν δὲ εἰς τὴν Θεσσαλονίκην, ἐπῆγεν εἰς ἕνα ὁπλοποιόν, ὅστις ἦτο διδάσκαλός του εἰς τὴν τέχνην, αὐτὸς δὲ ἐπειδὴ εἶχεν ἐνδύματά τινα τουρκικά, ἐζήτει τρόπον νὰ τὰ ἐκβάλῃ ἔξω ἀπὸ τὴν πόλιν τῆς Θεσσαλονίκης χωρὶς νὰ πληρώσῃ φόρον. Ὅθεν παρακινεῖ ὁ διδάσκαλος τὸν μαθητήν του αὐτὸν νὰ ἐνδυθῇ μίαν στολὴν ἀπὸ τὰ ἐνδύματα ἐκεῖνα, καὶ νὰ διέλθῃ ὡς Τοῦρκος, τάχα, ἀπὸ τὴν θύραν τῆς πόλεως· ὁ νέος ἀντιστέκεται εἰς τοῦτο, λέγων εἰς αὐτὸν ὅτι τὸ πρᾶγμα εἶναι ἐπικίνδυνον· ἀλλ’ ὁ διδάσκαλός του, ἐνθαρρύνων τὸν νέον μὲ πολλοὺς λόγους, τὸν πείθει καὶ ἐνδύεται τὰ τουρκικὰ ἐνδύματα ὁ νέος, οὕτω δὲ πηγαίνει νὰ περάσῃ τὴν θύραν τοῦ φρουρίου.
Τότε οἱ ἄνθρωποι τοῦ χαρατζῆ τὸν ἐρωτοῦν ἂν ἔχῃ χαρτί, καὶ αὐτὸς τοὺς ἀποκρίνεται ὅτι εἶναι Τοῦρκος· ἐκεῖνοι τοῦ εἶπον νὰ κάμῃ σαλαβάτι (ὁμολογίαν τῆς μουσουλμανικῆς πίστεως), διὰ νὰ βεβαιωθοῦν πὼς εἶναι μουσουλμάνος καὶ νὰ τὸν ἀφήσουν· ὁ δὲ νέος, τὸ ἀνέλπιστον τοῦτο ἀκούσας, ἔμεινεν ἄφωνος, διότι οὔτε ἤξευρε τί εἶναι τὸ σαλαβάτι, οὔτε ἤθελε νὰ κάμῃ ἐκείνην τὴν τῶν μουσουλμάνων ὁμολογίαν. Δέροντες λοιπὸν καὶ ὠθοῦντες αὐτὸν ὡς καταφρονητὴν τοῦ μωαμεθανισμοῦ, τὸν πηγαίνουν εἰς τὸ κονάκι τοῦ χαρατζῆ καὶ πρῶτον τὸν παρουσιάζουν εἰς τὸν κεχαγιὰν ἐκείνου, λέγοντες καὶ καταβοῶντες τὰ ἀνωτέρω ναὶ περισσότερα· οὗτος τὸν ἐξήτασεν ἀκριβῶς, βλέπων δέ, ἀφοῦ τοῦ ἔκαμεν ἀρκετὴν βίαν, ὅτι δὲν κλίνει εἰς τὸν μωαμεθανισμόν, λαμβάνων αὐτὸν ὁ ἴδιος τὸν ἔφερεν εἰς τὸν ἀγᾶν, αὐτὸς δὲ τὸν ἐξήτασε μὲ περισσοτέραν ἀκρίβειαν καὶ πρῶτον μὲν μετεχειρίσθη εἰς αὐτὸν διαφόρους κολακείας, δίδων εἰς αὐτὸν λαμπρὰς καὶ μεγάλας ὑποσχέσεις, διὰ νὰ τὸν ἑλκύσῃ· ἔπειτα βλέπων αὐτόν, ὅτι δὲν πείθεται ἀπὸ τὰς κολακείας, ἤλλαξε τὸ προσωπεῖον, ἤτοι ἤρχισε νὰ τὸν ἀπειλῇ μὲ διαφόρους τρομοκρατικὰς ἀπειλάς, ἀλλ’ ὁ νέος ἵστατο στερεός, καὶ διορθώνων τὸ σφάλμα ὅπου ἔκαμε πρότερον, ὁμολογῶν ἤδη, καὶ λέγων ὅτι εἶναι Χριστιανὸς καὶ δὲν ἀλλάζει τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν του, ὅ,τι καὶ ἂν τὸν κάμωσι.