Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν ΠΛΑΤΩΝ, Ἡγούμενος τῆς Μονῆς Σακκουδεών, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

ΠΛΑΤΩΝ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν ἐγεννήθη εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν κατὰ τὸ ἔτος ψλβ’ (732) ἐκ γονέων εὐγενῶν καὶ πλουσίων, Στεργίου καὶ Εὐφημίας ὀνομαζομένων. Κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην ἐβασίλευεν ὁ θηριώνυμος καὶ θηριόγνωμος Λέων Γ’ ὁ Ἴσαυρος (717-741), ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ ὁποίου οἱ γονεῖς τοῦ Ὁσίου ἀπήλαυον μεγάλης τιμῆς καὶ ἐκτιμήσεως. Ὑπὸ τοιούτων γονέων γεννηθεὶς ὁ Ὅσιος ἔτυχε καὶ τῆς ἀναλόγου παιδεύσεως, διὰ τοῦτο καὶ λίαν ἐνωρὶς ἐγένετο νοτάριος βασιλικός, γραμματεὺς δηλαδὴ τοῦ βασιλέως, ὅστις τότε ἦτο ὁ υἱὸς τοῦ Λέοντος Γ’ τοῦ Ἰσαύρου Κωνσταντῖνος Ε’ ὁ Κοπρώνυμος (741-775).

Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅμως, ὅτι ὁ μακάριος Πλάτων ἔζη καὶ συνανεστρέφετο καθημερινῶς εἰς τὰ ἀνάκτορα μὲ ὅλους τοὺς ἀξιωματούχους τῆς αὐλῆς, δὲν ἱκανοποιεῖτο ἐκ τῆς ζωῆς ταύτης, διότι ἡ καρδία του ἐφλέγετο ἀφ’ ἑνὸς μὲν ἀπὸ τὸν πόθον τῆς τηρήσεως τῆς Ἁγίας Ὀρθοδοξίας, ἡ ὁποία προσεβάλλετο τότε ἀπὸ τὴν εἰκονομαχίαν, ἀφ’ ἑτέρου δὲ ἡ ἐπιθυμία του ἦτο νὰ ἀκολουθήσῃ τὴν μοναστικὴν ζωήν. Ὅθεν ἀπαρνηθεὶς τὸν κόσμον καὶ τὸ ἀξίωμά του ἀπῆλθεν εἰς τὸ ἐν Βιθυνίᾳ ὄρος τοῦ Ὀλύμπου [1], ὅπου ἐνεδύθη τὸ ἅγιον Σχῆμα τῶν Μοναχῶν εἰς τὴν ἐκεῖ εὑρισκομένην Μονὴν τὴν καλουμένην τῶν Συμβόλων καὶ ἐκεῖ ἠγωνίζετο ἐν νηστείᾳ καὶ προσευχῇ. Ἐπειδὴ δέ, ὡς εἴπομεν, ἦτο λίαν πεπαιδευμένος, ὁ Πνευματικός του Πατήρ, ὅστις ἦτο ὁ τότε Καθηγούμενος τῆς Μονῆς τῶν Συμβόλων, τοῦ ἀνέθεσεν ὡς ἐργόχειρον τὴν μελέτην καὶ τὴν ἀντιγραφὴν διαφόρων Κωδίκων. Τόσην δὲ ταπείνωσιν ἔδειξεν ὁ μακάριος, ὥστε, πάντες τὸν ἐθαύμαζον, ἐντὸς ὀλίγου δὲ τὸν ἐσέβοντο καὶ ὡς δεύτερον πνευματικόν των πατέρα. Ὅταν δὲ μετὰ καιρὸν ἐκοιμήθη ὁ Ἡγούμενος τῆς Μονῆς, οἱ ἐν αὐτῇ ἀσκούμενοι Πατέρες, βλέποντες τὰς ἀρετὰς τοῦ Πλάτωνος, τὸν ἐψήφισαν Ἡγούμενον. Ἔλαβε δὲ ὁ Ὅσιος τὸ ἀξίωμα τοῦτο ἐν ἔτει ἀπὸ Χριστοῦ ψο’ (770).

Τὴν ἐκλογὴν τοῦ Ὁσίου πληροφορηθεὶς ὁ βασιλεὺς Κωνσταντῖνος Ε’ ὁ Κοπρώνυμος καὶ μένεα πνέων, διότι ὁ Ὅσιος Πλάτων ἐσέβετο καὶ ἐτίμα τὰς ἁγίας Εἰκόνας, ἐξαπέλυσε καὶ κατὰ τῆς Μονῆς ταύτης τὸν ἀπὸ πολλοῦ ἀσκούμενον ὑπ’ αὐτοῦ διωγμὸν κατὰ τῶν εὐλαβῶν προσκυνητῶν τῶν ἁγίων Εἰκόνων. Ὅθεν συλληφθεὶς ὁ Ὅσιος Πλάτων ἐστάλη εἰς ἐξορίαν μετὰ πολλῶν ἄλλων Πατέρων. Εἰς τὴν ἐξορίαν παρέμεινεν ὁ Ὅσιος μέχρι τοῦ θανάτου τοῦ Κοπρωνύμου, ὅστις συνέβη κατὰ τὸ ἔτος ψοε’ (775). Τότε βασιλεύσαντος τοῦ υἱοῦ τοῦ Κωνσταντίνου Λέοντος Δ’ τοῦ ἐπιλεγομένου Χαζάρου (775-780) καὶ κατόπιν ἐνεργειῶν τῆς συζύγου τούτου βασιλίσσης Εἰρήνης, ἀνεκλήθησαν ἐκ τῆς ἐξορίας ἅπαντες οἱ ἐξόριστοι Πατέρες, μετ’ αὐτῶν δὲ ἀνεκλήθη καὶ ἐπέστρεψεν εἰς τὴν Μονήν του καὶ ὁ Ὅσιος Πλάτων.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ Ὀλύμπου τούτου βλέπε ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου Εὐθυμίου τοῦ Νέου, τῇ ιεʹ (15ῃ) τοῦ μηνὸς Οκτωβρίου.

[2] Περὶ τοῦ Ὁσίου τούτου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου βλέπε εἰς τὴν ιαʹ (11ην) Νοεμβρίου ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ὅτε οὗτος ἑορτάζεται.

[3] Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἰωσὴφ τοῦ Θεσσαλονίκης ἐπιτελεῖται κατὰ τὴν ιδʹ (14ην) Ἰουλίου, βλέπε ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[4] Ἡ Μονὴ τοῦ Σακκουδίωνος ἱδρύθη ὑπὸ τῶν ἐνταῦθα ἀναφερομένων Ὁσίων Πλάτωνος, Θεοδώρου καὶ Ἰωσὴφ περὶ τὰ τέλη τοῦ ἔτους 782 εἰς ἰδιόκτητον αὐτῶν πεδιάδα καλουμένην Βοσκήτιον, κειμένην ἐν τῇ ἀσιατικῇ ὄχθῃ τοῦ Βοσπόρου καὶ ἔχουσαν πρόσοψιν πρὸς τὸν Εὔξεινον Πόντον. Αὕτη ἦτο κατάφυτος ἐκ παντὸς εἴδους δένδρων, τὰ ὁποῖα ἐκάλυπτον ἅπασαν τὴν περιοχήν, εἰς τὸ κέντρον δὲ ταύτης ὑπῆρχε χῶρος κατάλληλος δι’ ἐγκατάστασιν, εἰς τὸν ὁποῖον μόνον ὁ γνωρίζων τὸν τόπον ἠδύνατο νὰ εἰσέλθῃ καὶ αὐτὸς ἀπὸ ἑνὸς καὶ μόνου σημείου. Ἦτο τόπος ὑγιέστατος μὲ θαυμάσιον ὕδωρ, πλησίον τοῦ ὁποίου ὑπῆρχε καὶ Ναὸς τιμώμενος ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, λόγῳ δὲ τῆς ἐκ τῆς φυσικῆς του διαμορφώσεως παρεχομένης ἀσφαλείας εἶχον καταφύγει ἐκεῖ ἀπὸ πολλοῦ οἱ ὑπὸ τοῦ Κοπρωνύμου ἐκδιωχέντες ἐκ τῆς Μονῆς τοῦ Στουδίου Μοναχοί. Τὸ ὄνομά της ἡ Μονὴ ὀφείλει εἰς πλησίον κείμενον χωρίον, καλούμενον Σακκουδίων ἢ Σακκουδεών, ἐκ τούτου καὶ ἡ Μονὴ καλεῖται Σακκουδίωνος ἢ Σακκουδεών.

[5] Εἰς τὰ πρακτικὰ τῆς Ἁγίας ταύτης Συνόδου ὁ Ὅσιος Πλάτων ὑπογράφεται· «Πλάτων Ἡγούμενος καὶ Ἀρχιμανδρίτης Σακκουδεών».

[6] Ἡ ἐν Κωνσταντινουπόλει περιώνυμος Μονὴ τοῦ Στουδίου ἔκειτο πρὸς τὴν νοτιοδυτικὴν παραλίαν τῆς πόλεως, πλησίον τῆς σημερινῆς πύλης Ναρλύ. Ἱδρυτὴς ταύτης ὑπῆρξεν ὁ ἐπὶ τῆς βασιλείας Κωνσταντίου, τοῦ υἱοῦ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, χρηματίσας ὕπατος, πατρίκιος Στούδιος, ἐξ οὗ καὶ τὸ ὄνομα ἔφερε. Ταύτην ὁ Στούδιος ἔκτισεν ἐν ἔτει 468 ἐπὶ ἰδιοκτήτου αὐτοῦ ἐκτάσεως, ἐν ᾗ προϋπῆρχε Ναὸς τιμώμενος ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Τιμίου Προδρόμου. Ἡ Μονὴ διεδραμάτισε σπουδαιότατον ρόλον ἐν τῇ ἱστορίᾳ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, μάλιστα δὲ καὶ τῆς καθ’ ὅλου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, κυρίως ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τῶν εἰκονομαχικῶν ἐρίδων, καταστᾶσα ἔκτοτε κέντρον παντοειδοῦς πνευματικῆς καὶ διανοητικῆς ἀναπτύξεως. Ἡ ἀπὸ τοῦ Θʹ αἰῶνος ἀρξαμένη φιλολογικὴ καὶ καλλιτεχνικὴ ἀναγέννησις ὀφείλεται κατὰ μέγα μέρος εἰς αὐτήν. Ἐπὶ Κωνσταντίνου Εʹ τοῦ Κοπρωνύμου, ἐν ἔτει ψξεʹ (765), ἕνεκεν τῶν εἰκονομαχικῶν ἐπιδρομῶν ἡ Μονὴ ἠρημώθη καὶ κατεστράφη.

Οἱ Ὅσιοι Πλάτων καὶ Θεόδωρος, οἱ ἀνακαινίσαντες τὴν Ἱερὰν ταύτην Μονήν, εὗρον αὐτὴν κατὰ τὸ ἔτος ψϟηʹ (798), τελείως ἔρημον καὶ ἠρειπωμένην, Ἀπὸ τῆς ἐποχῆς αὐτῆς ἄρχεται σημειουμένη ἡ νέα ἀκμὴ τῆς Μονῆς, ἥτις χάρις εἰς τοὺς Ὁσίους τούτους ἔφθασεν εἰς τὸν κολοφῶνα τῆς δόξης της. Κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην ἐλειτούργουν ἐν αὐτῇ ποικίλαι Σχολαί, εἰς τὰς ὁποίας ἐδίδασκον διακεκριμμένοι λόγιοι Μοναχοί. Ὁ Θεόδωρος, ὁ μαθητὴς τοῦ Πλάτωνος, ὑπῆρξεν ὁ μέγιστος τῶν διδασκάλων αὐτῆς. Καὶ μέχρις ἡμῶν διεσώθησαν αἱ «Κατηχήσεις τοῦ Ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου», ἐξ ὧν πληροφορούμεθα περὶ τοῦ ὑψηλοῦ πνευματικοῦ ἐπιπέδου τῆς Μονῆς. Τούτου ἕνεκεν καὶ εἰς πᾶσαν περίπτωσιν κινδύνου ἐκτροπῆς ἀπὸ τῆς κεχαραγμένης Ὀρθοδόξου γραμμῆς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἡ Μονὴ τοῦ Στουδίου εὑρίσκετο πρωταγωνιστοῦσα. Κατὰ τὸν ΙΔʹ αἰῶνα ἡ Μονὴ εἶχε τὴν πρώτην θέσιν μεταξὺ τῶν Μονῶν τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ὁ Ἡγούμενος τῆς Μονῆς μετεῖχε τῶν συνεδριάσεων τοῦ Πατριαρχικοῦ Συμβουλίου. Τρεῖς Στουδῖται ἔγιναν Πατριάρχαι Κωνσταντινουπόλεως, ὁ Ἀντώνιος Γʹ (974-979) (βλέπε τὴν μνήμην τούτου τῇ ιβʹ (12ῃ) τοῦ μηνός Φεβρουαρίου, ἐν τόμῳ Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»), ὁ Ἀλέξιος (1025-1043) καὶ ὁ ἀπὸ Ἱεροσολύμων (1186-1189) Δοσίθεος (1189-1192). Τῆς αὐτῆς Μονῆς βλαστήματα ὑπῆρξαν καὶ πλεῖστοι ἄλλοι Θεολόγοι Μοναχοί, ὡς ὁ Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος, Ἰωσὴφ ὁ Βρυέννιος, Νικήτας ὁ Στηθᾶτος, Συμεὼν ὁ Εὐλαβής, Δαμασκηνὸς ὁ τῆς Μονῆς ταύτης χρηματίσας Ὑποδιάκονος ὁ κατόπιν Λιτῆς καὶ Ρενδίνης καὶ μετέπειτα Μητροπολίτης Ναυπάκτου, ὅστις πλεῖστα ὅσα ἔργα κατέλιπεν, ἐξ ὧν γνωστὸς τοῖς πᾶσι τυγχάνει ὁ «Θησαυρὸς» καὶ πλεῖστοι ἄλλοι. Μετὰ τὴν ἅλωσιν ὁ Ναὸς τῆς Μονῆς μετετράπη εἰς τζαμίον, ὑπὸ τὸ ὄνομα Ἐμὶρ-Ἀχὼρ-Τζαμισί. Τὰ κτίσματα αὐτῆς σῴζονται μέχρι τῆς σήμερον.

[7] Βλέπε περὶ τούτων ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ταρασίου Κων/πόλεως, τῇ κεʹ (25ῃ) τοῦ μηνὸς Φεβρουαρίου.