ΠΑΥΛΟΣ ὁ μακάριος οὗτος Νεομάρτυς τοῦ Χριστοῦ ἦτο Ρῶσος κατὰ τὴν ἐθνικότητα, ᾐχμαλωτίσθη δὲ παιδίον μικρὸν ἀπὸ τοὺς Τατάρους, οἵτινες τον ἥρπασαν ἐκ τῆς πατρίδος του. Παρὰ τούτων ἠγοράσθη ὑπό τινος Χριστιανοῦ, ὅστις ἀφοῦ τὸν ἐκράτησε χρόνους ἱκανούς, ἔπειτα τὸν ἠλευθέρωσε, τότε ὁ Ἅγιος ἔλαβε γυναῖκα ἐκ Ρωσίας καὶ ταύτην, αἰχμάλωτον πρῴην καὶ αὐτήν, μετὰ τῆς ὁποίας συνέζη εὐσεβῶς. Συνέβη δὲ εἰς αὐτὸν ἐπιληψία νοός, εἴτε ὑπὸ φυσικοῦ πάθους, εἴτε συνεργείᾳ δαίμονος, καθὼς πολλάκις συμβαίνει, καὶ χρονίζοντος τοῦ πάθους καὶ ἡμέρᾳ τῇ ἡμέρᾳ παραφρονοῦντος, ἡ σύζυγος αὐτοῦ καὶ οἱ γείτονές του ἐσκέφθησαν νὰ τὸν ὁδηγήσουν εἰς τὸν Ναὸν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, τῆς ἐπονομαζομένης τοῦ Μουγλουνίου, χάριν ἰάσεως τῆς φρενοβλαβείας ἐκείνης. Διότι καὶ ἄλλοι πολλοὶ πάσχοντες ἐκ τοιαύτης ἀσθενείας, ἐλθόντες εἰς τὸν Ναὸν τοῦτον τῆς Θεομήτορος εὗρον τὴν ἰατρείαν τῶν φρενῶν αὐτῶν. Ἐπειδὴ δὲ ὁ μακάριος δὲν ἠσθάνετο τὴν αἰτίαν διὰ τὴν ὁποίαν τὸν ὡδήγουν ἐκεῖ, ἠναντιοῦτο μεγάλως καὶ δὲν ἤθελε νὰ ὑπάγῃ. Ὅθεν τὸν ἐσήκωσαν ἐπὶ τῶν ὤμων καὶ τὸν ἐπήγαινον εἰς τὸν Ναόν.
Καθ’ ὁδὸν οἱ φέροντες αὐτὸν ἀπήντησαν Ἀγαρηνούς τινας, οἵτινες τοὺς ἠρώτησαν ποῦ ὑπάγουν. Αὐτος δέ, ὡς σεσαλευμένος τὸν νοῦν, εὐθὺς ὡς τοὺς εἶδεν, ἐθεώρησε καλὸν νὰ ζητήσῃ παρ’ αὐτῶν βοήθειαν. Ὅθεν ἤρχισε νὰ φωνάζῃ· «Ἀγαρηνὸς εἶμαι καὶ Ἀγαρηνὸς ἔγινα». Οἱ δὲ Ἀγαρηνοὶ τότε μὲν δὲν ὡμίλησαν, οὔτε ἔκαμαν τίποτε, διὸ καὶ οἱ βαστάζοντες αὐτὸν τὸν ἔφερον εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Θεοτόκου. Μετὰ δὲ δύο ἡμέρας, συλλογιζόμενοι οἱ Ἀγαρηνοὶ τοὺς λόγους τοῦ Μάρτυρος, ἔλεγον μεταξύ των· «Πῶς ἡμεῖς παρεβλέψαμεν τὸν ἀδελφόν μας Μουσουλμάνον, ὅστις ἐφώναζε καὶ ἐζήτει βοήθειαν ἀπὸ ἡμᾶς εὑρισκόμενος εἰς χεῖρας τῶν ἐχθρῶν μας; Αὐτὸ τὸ ὁποῖον ἐκάμαμεν εἶναι ἀπαίσιον εἰς τὴν θρησκείαν μας». Τότε εἷς ἐξ αὐτῶν, ὁ πλέον ζηλωτὴς τῆς πίστεώς των, παρώξυνε τοὺς ἄλλους τόσον, ὥστε εἶπον πρὸς ἀλλήλους οἱ Ἀγαρηνοί· «Ἂς ὑπάγωμεν, ἀδελφοί, εἰς τὸν βεζύρην διὰ νὰ τοῦ ἀναγγείλωμεν τὸ γεγονός, ὅτι δηλαδὴ ἐδῶ εἰς ταύτην τὴν πόλιν, εἰς τὴν ὁποίαν εἶναι ὅλον τὸ κράτος, καὶ ἐξουσία τῆς πίστεώς μας, τολμοῦν νὰ κάμουν τοιαῦτα οἱ ἄπιστοι Χριστιανοὶ λέγοντες φρενοβλαβῆ καὶ παράφρονα ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος ἔγινε Μουσουλμάνος.