Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ τῆς τοῦ ΑΣΩΤΟΥ υἱοῦ παραβολῆς ἐκ τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου μνείαν ποιούμεθα, ἣν οἱ θειότατοι Πατέρες ἡμῶν δευτέραν ἐν τῷ Τριῳδίῳ ἐνέταξαν.

ΕΙΚΟΝΑ

ΤΗΝ παραβολὴν τοῦ Ἀσώτου οἱ θεῖοι Πατέρες διέταξαν νὰ ἀναγινώσκηται, κατόπιν ἀπὸ ἐκείνην τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου, διὰ τὴν ἑξῆς αἰτίαν. Ἐπειδὴ πολλοί, ὄντες ἐκ νεωτέρας ἡλικίας ἐνδεδομένοι εἰς ἀσωτίας, εἰς μέθας καὶ εἰς ἀσελγείας, καὶ πίπτοντες εἰς βυθὸν κακῶν, ἔρχονται εἰς ἀπόγνωσιν, ἡ ὁποία, κατὰ τοὺς Πατέρας, εἶναι γέννημα τῆς ἀλαζονείας, καὶ ἀπὸ αὐτὴν τὴν αἰτίαν δὲν θέλουσι παντελῶς νὰ δοθῶσιν εἰς ἐπιμέλειαν ἀρετῆς, ἀλλὰ μάλιστα καὶ πίπτουσιν εἰς τὰ ἴδια καὶ χειρότερα, στοχαζόμενοι δῆθεν πὼς δι’ αὐτοὺς δὲν εἶναι ἔλεος, διὰ τοῦτο οἱ Ἅγιοι Πατέρες, φιλανθρωπίαν καὶ σπλάγχνα πατρικὰ δεικνύοντες καὶ πρὸς τοὺς τοιούτους, καὶ θέλοντες νὰ τοὺς ἀποσύρουν ἀπὸ τὴν ἀπόγνωσιν, τὴν παραβολὴν ταύτην, ὡς εἴπομεν, μετὰ τὴν πρώτην ἐνέταξαν ἐδῶ, βουλόμενοι νὰ ἀνασπάσουν ἐκ ρίζης τὸ πάθος τῆς ἀπογνώσεως, δεικνύοντες διὰ τοῦ Ἀσώτου, ὅτι εἶναι ἀνοικτὰ εἰς τοὺς ἁμαρτωλοὺς ὅλους τὰ φιλάνθρωπα καὶ ὑπεράγαθα σπλάγχνα τοῦ Θεοῦ, καὶ ὅτι δὲν εἶναι καμμία ἁμαρτία, ἥτις ἠμπορεῖ νὰ νικήσῃ τὴν ἄπειρον τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν [1]. Ἂς ἴδωμεν δὲ τώρα ποῖοι εἶναι οἱ δύο υἱοί, περὶ τῶν ὁποίων ὁμιλεῖ τὸ σημερινὸν ἱερὸν Εὐαγγέλιον;

Οἱ δύο οὗτοι υἱοὶ εἶναι οἱ δίκαιοι καὶ οἱ ἁμαρτωλοί· ὁ πρεσβύτερος, ἢτοι ὁ μεγαλύτερος, εἶναι ἐκεῖνος, ὅστις ἵσταται πάντοτε εἰς τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ, καὶ πάντοτε μένει εἰς τὸ καλόν, καὶ παντελῶς δὲν ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸν Θεὸν καὶ Πατέρα του. Νεώτερος δὲ εἶναι ἐκεῖνος, ὅστις ἠγάπησε τὴν ἁμαρτίαν, καὶ μὲ τὰς αἰσχράς του πράξεις ἀπεμακρύνθη ἀπὸ τὴν συναναστροφὴν τοῦ Θεοῦ· τὴν δὲ φιλανθρωπίαν, τὴν ὁποίαν ἔδειξεν εἰς αὐτὸν ὁ Θεός, τὴν κατεσκόρπισε μὲ τὰς ἀσωτίας του. Ὅθεν τὸ κατ’ εἰκόνα δὲν σῴζεται πλέον σῶον εἰς αὐτόν, ἀλλ’ ἀκολουθεῖ εἰς τὸν πονηρὸν δαίμονα, καὶ διὰ τῶν ἡδονῶν ἐργάζεται τὰ ἐκείνου θελήματα, καὶ δὲν δύναται νὰ χορτάσῃ τὴν ἐπιθυμίαν του, διότι ἡ ἁμαρτία εἶναι πρᾶγμα ὅπερ δὲν χορταίνεται μὲ τὴν προσωρινὴν ἡδονήν, τὴν ὁποίαν ὁμοιάζει μὲ τὰ ξυλοκέρατα, δηλαδὴ τὰ χαρούπια, τὰ ὁποῖα εἶναι ἡ τροφὴ τῶν χοίρων, διότι τὰ ξυλοκέρατα εἰς τὴν ἀρχὴν ἐκβάλλουν μικρὰν γλυκύτητα, κατόπιν ὅμως μένει τραχύ τι καὶ ἀχυρῶδες εἰς τὸ στόμα· ταῦτα δὲ ἀπαραλλάκτως ἔχει καὶ ἡ ἁμαρτία.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐν δὲ τῷ Ὡρολογίῳ γράφεται οὕτω περὶ τοῦ Ἀσώτου· «Τρία πράγματα παρέστησεν ἡμῖν ὁ Σωτὴρ διὰ τῆς παραβολῆς τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου. Τὴν κατάστασιν τοῦ ἁμαρτωλοῦ, τῆς μετανοίας τὸν κανόνα, καὶ τῆς θείας εὐσπλαγχνίας τὸ μέγεθος. Ἐτάχθη δὲ ὑπὸ τῶν θείων Πατέρων ἐνταῦθα, μετὰ τὴν τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου παραβολήν, πρὸς ἡμετέραν καὶ αὕτη διδασκαλίαν· ἵνα δηλαδή, βλέποντες εἰς τοῦ Ἀσώτου τὸ πρόσωπον τὴν ἀθλίαν κατάστασιν ἡμῶν, ἐνόσῳ κυλιόμεθα εἰς τὴν ἁμαρτίαν, ἐνόσῳ εὑρισκόμεθα μακρὰν τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν αὐτοῦ μυστηρίων, ἔλθωμεν τέλος πάντων εἰς αἴσθησιν καὶ ἡμεῖς καὶ ταχύνωμεν τὴν ἐπιστροφὴν ἡμῶν πρὸς αὐτὸν διὰ τῆς μετανοίας, κἂν εἰς τὰς ἁγίας ταύτας ἡμέρας τῶν Νηστειῶν. Καὶ ἄλλο. Ἐπειδή τινες, πολλὰ καὶ μεγάλα πράξαντες ἀνομήματα, καὶ χρονίσαντες εἰς αὐτά, ἔρχονται πολλάκις εἰς ἀπόγνωσιν, νομίζοντες ὅτι δὲν ὑπάρχει συγχώρησις δι’ αὐτούς, καὶ οὕτως ἀπηλπισμένοι πίπτουσι τὸ λοιπὸν καθ’ ἑκάστην εἰς τὰ αὐτά, καὶ ἔτι χείρονα τῶν προτέρων, διὰ τοῦτο οἱ θεῖοι Πατέρες, ἵνα ἐκριζώσωσι τῆς ἀπογνώσεως τὸ πάθος ἐκ τῆς καρδίας αὐτῶν, καὶ ἐνθαρρύναντες αὐτούς, διεγείρωσιν εἰς τῆς ἀρετῆς τὰ ἔργα, ἔταξαν τὴν παροῦσαν παραβολὴν εἰς τῆς νηστείας τὰ πρόθυρα, δεικνύοντες εἰς αὐτοὺς τὰ φιλάνθρωπα καὶ ὑπεράγαθα σπλάγχνα τοῦ Θεοῦ, ἐκ τῆς ἱστορίας τοῦ Ἀσώτου· καὶ ὅτι δὲν ὑπάρχει ἁμάρτημα, ὅσον μέγα καὶ ἂν ὑποτεθῇ, τὸ ὁποῖον νὰ δύναται νὰ νικήσῃ ποτὲ τὴν φιλάνθρωπον αὐτοῦ γνώμην».

Περὶ τῆς Κυριακῆς τοῦ Ἀσώτου ὁ Ε. Θεοδώρου ἐν τῷ προμνημονευθέντι βιβλίῳ αὐτοῦ, λέγει τὰ ἑξῆς: «Λίαν ἔκδηλον εἶναι τὸ πνεῦμα τῆς μετανοίας καὶ ἐν τοῖς ᾄσμασι τῆς Κυριακῆς τοῦ Ἀσώτου, ἥτις ἐχαρακτηρίσθη οὕτως ἐκ τῆς σχετικῆς παραβολῆς (Λουκ. ιεʹ 11-33) Καὶ τὸ ἀποστολικὸν ἀνάγνωσμα τῆς ἡμέρας ταύτης (Αʹ Κορ. ϛʹ 12-20) ἀποτελεῖ ἀρίστην προτροπὴν πρὸς μετάνοιαν διὰ τοῦ τονισμοῦ τοῦ μεγαλείου τῆς χριστιανικῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ἀνάγκης τοῦ νὰ δοξάσωμεν τὸν Θεὸν ἐν τῷ σώματι καὶ ἐν τῷ πνεύματι ἡμῶν. Διὰ τοῦτο μετὰ δακρύων, στεναγμῶν καὶ ἐσωτερικῆς συντριβῆς ζητοῦμεν νὰ ἐπιστρέψωμεν πρὸς τὸν Οὐράνιον Πατέρα.