Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ Πέμπτῃ τῆς πέμπτης ἑβδομάδος τῶν νηστειῶν, κατὰ τὴν ἀρχαίαν παράδοσιν ψάλλομεν τὴν Ἀκολουθίαν τοῦ ΜΕΓΑΛΟΥ καὶ κατανυκτικοῦ ΚΑΝΟΝΟΣ.

ΤΟΝ ΜΕΓΙΣΤΟΝ ὄντως τοῦτον καὶ κατανυκτικώτατον ἁπάντων τῶν Κανόνων ἀρίστως καὶ τεχνηέντως συνέθεσε καὶ συνέγραψεν ὁ ἐν Ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν Ἀνδρέας, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης ὁ καὶ Ἱεροσολυμίτης καλούμενος, ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν δ’ (4ην) Ἰουλίου [1]. Οὗτος πατρίδα εἶχε τὴν Δαμασκόν, ὑπῆρχε δὲ μέχρι τοῦ ἑβδόμου ἔτους τῆς ἡλικίας του ἄφωνος, θεραπευθεὶς διὰ θαύματος. Δεκατετραετὴς δὲ γενόμενος παρεδόθη ἀπὸ τοὺς γονεῖς του εἰς τὸ σχολεῖον, ἐπειδὴ δὲ ἦτο ὀξὺς εἰς τὸν νοῦν κατεγίνετο εἰς τὰ μαθήματα μὲ πολλὴν προθυμίαν καὶ ἐπιμέλειαν καὶ γυμναζόμενος μὲ πόθον ὑπερβολικὸν εἰς πᾶσαν μάθησιν ἐπροχώρησε μὲ μεγάλην σύνεσιν καὶ εἰς τὴν φιλοσοφίαν καὶ τὴν ἐπιστημονικὴν μελέτην τῶν Θείων Γραφῶν. Ἀφοῦ δὲ ὁ μακάριος ἐτελείωσε τὰς σπουδάς του, μετέβη εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα καὶ ἔγινε Μοναχὸς ὁσίως καὶ θεοφιλῶς πολιτευόμενος καὶ πολλὰ συγγράμματα ψυχωφελέστατα, λόγους δηλαδὴ καὶ κανόνας πανηγυρικοὺς συγγράφων διὰ τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ, σὺν δὲ τούτοις καὶ τὸν παρόντα Μέγαν Κανόνα ἐποίησεν, κατάνυξιν ἄπειρον ἀποστάζοντα, ὁμοῦ δὲ καὶ παρηγορίαν.

Εἰς τὸν Κανόνα τοῦτον συνήθροισε καὶ ἔθεσεν ὁ Ἅγιος ὅλας τὰς ἱστορίας τῆς Παλαιᾶς καὶ Νέας Διαθήκης, ἀρχίζων ἀπὸ τοῦ Ἀδάμ, ἕως εἰς αὐτὴν τὴν Ἀνάληψιν τοῦ Χριστοῦ καὶ μέχρι τοῦ Ἀποστολικοῦ κηρύγματος, τοῦτο δὲ τὸ μέλος τεχνηέντως συνθέσας, προτρέπει δι’ αὐτοῦ πᾶσαν ψυχὴν πρὸς μίμησιν μὲν τῶν καλῶν, ἀποφυγὴν δὲ τῶν κακῶν καὶ εἰς Θεὸν ἐπιστροφὴν διὰ μετανοίας καὶ δακρύων καὶ πάσης ἀγαθῆς πράξεως. Τόσον δὲ ἐπιτηδείως συνήρμοσε καὶ ἐμελούργησε τὰ θεῖα ταῦτα νοήματα, ὥστε δύνανται νὰ μαλάξουν καὶ τὴν πλέον σκληρὰν καρδίαν καὶ νὰ παρακινήσουν εἰς κατόρθωσιν ἀρετῆς μὲ μόνην τὴν ψαλμῳδίαν αὐτοῦ, ἐὰν βεβαίως οἱ ψάλλοντες ἢ ἀκούοντες προσέχουν καὶ μὲ ταπείνωσιν ψυχῆς κατανοοῦσι τὰ ψαλλόμενα. Τοῦτον τὸν Μέγαν Κανόνα ἔφερε πρῶτος εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν αὐτὸς οὗτος ὁ ποιητὴς αὐτοῦ, ὅταν νεώτατος ἔτι ὢν ἐστάλη ὑπὸ τοῦ τότε Πατριάρχου Ἱεροσολύμων ὡς ἀντιπρόσωπός του εἰς τὴν Ἁγίαν Ϛ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον, ἥτις συνηθροίσθη ἐκεῖ κατὰ τῶν αἱρέσεων τῶν μονοθελητῶν ἐν ἔτει χπ’ (680). Ὁμοῦ δὲ μὲ τὸν Μέγαν τοῦτον Κανόνα ἔφερεν ὁ Ἅγιος καὶ τὸν Βίον τῆς Ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας [2], τὸν ὁποῖον προλαβὼν εἶχε συγγράψει ὁ ἐν Ἁγίοις μέγας Πατὴρ ἡμῶν Σωφρόνιος ὁ Ἱεροσολύμων [3].


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε ἐν τῇ ἡμερομηνίᾳ ταύτῃ τὸν κατὰ πλάτος Βίον αὐτοῦ, ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Βλέπε περὶ τούτης ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ αʹ (1ῃ) τοῦ μηνὸς Ἀπριλίου.

[3] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Γʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ιαʹ (11ῃ) τοῦ μηνὸς Μαρτίου.