Ἀφ’ οὗ δὲ ὁ μέγας Ταράσιος, πατριαρχεύσας ἐπὶ ἔτη εἴκοσι δύο, ἀπῆλθε πρὸς Κύριον καὶ ἀφ’ οὗ ἔγινε Πατριάρχης ὁ πάνσοφος Νικηφόρος (806-815) [6], τότε ἠκολούθησε μεγάλη ταραχὴ καὶ συμφορὰ εἰς τὴν τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίαν, διότι κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην ἐβασίλευσε Λέων Ε’ ὁ Ἀρμένιος ἐν ἔτει ωιγ’ (813), ὅστις ἐφρύαξε κατὰ τῶν Ἁγίων Εἰκόνων. Ὅθεν ὁ Ἅγιος Νικηφόρος ἔστειλε καὶ ἔφερε τοὺς ἐκλεκτοὺς καὶ ἐλλογίμους Ἀρχιερεῖς, τὸν Κυζίκου Αἰμιλιανόν, τὸν Σάρδεων Εὐθύμιον, τὸν Θεσσαλονίκης Ἰωσήφ, τὸν Ἀμορίου Εὐδόξιον, τὸν Συνάδων Μιχαήλ, τὸν μακάριον τοῦτον Θεοφύλακτον καὶ ἄλλους πολλούς, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ Ἡγουμένους καὶ Μοναχούς [7]. Συμπαραλαβὼν δὲ ὅλους τούτους μετέβη εἰς τὸν δυσσεβῆ καὶ ἀποστάτην βασιλέα.
Κατὰ τὴν γενομένην τότε ἐνώπιον τοῦ βασιλέως συζήτησιν προέτειναν οἱ Ἅγιοι ἐκεῖνοι Πατέρες πολλὰς μαρτυρίας ἐκ τῶν Θείων Γραφῶν, αἱ ὁποῖαι ὑποστηρίζουσιν ὅτι πρέπει νὰ προσκυνῶνται αἱ ἅγιαι Εἰκόνες, ὅμως δὲν ἠδυνήθησαν νὰ καταπείσωσι τὸν ἄφρονα βασιλέα, ὅστις ἔμεινεν ἀδιόρθωτος. Τότε ὁ μακάριος οὗτος Θεοφύλακτος εἶπε πρὸς τὸν βασιλέα· «Γνωρίζω ὅτι καταφρονεῖς τὴν μακροθυμίαν καὶ τὴν ὑπομονὴν τοῦ Θεοῦ· γίνωσκε ὅμως, ὅτι θὰ ἐπέλθῃ αἴφνης κατὰ σοῦ μέγας ὄλεθρος καὶ ἀφανισμὸς καὶ ἡ καταστροφή σου θέλει γίνει ὡς ἀνεμοστρόβιλος, ὥστε νὰ μὴ εὑρεθῇ κανείς, ὅστις θὰ δυνηθῇ νὰ σὲ σώσῃ ἐκ τοῦ κινδύνου».
Τοὺς λόγους τούτους ἀκούσας ὁ θηριώνυμος βασιλεύς, ὠργίσθη σφόδρα καὶ εὐθὺς ἐπρόσταξε νὰ ἐξορισθῶσιν ὅλοι οἱ ἀνωτέρω Ἀρχιερεῖς. Ὅθεν, ὁ μὲν Ἅγιος Νικηφόρος ἐξωρίσθη εἰς τὴν νῆσον Θάσον, ὁ ἀοίδιμος Συνάδων Μιχαὴλ εἰς Εὐδοκιάδα, πόλιν τῆς Καππαδοκίας, ἄλλοι Ἀρχιερεῖς ἀλλαχοῦ, ὁ δὲ μακάριος Θεοφύλακτος ἐξωρίσθη εἰς Στρόβιλον, τὸ ὁποῖον ἦτο φρούριον παραθαλάσσιον, εἰς τὸ θέμα τῶν Κιβυρραιωτῶν [8]. Ἐκεῖ λοιπὸν διελθών, ὁ ἀοίδιμος, ἔτη τριάκοντα καὶ ὑπομείνας γενναίως τὴν κακοπάθειαν τῆς ἐξορίας, ἀπῆλθε πρὸς ὃν ἐπόθησε Κύριον (περὶ τὸ ἔτος 840).
Ἀφ’ οὗ δὲ ἐφονεύθη ὁ Λέων Ε’ ὁ Ἀρμένιος κατὰ τὴν νύκτα τῶν Χριστουγέννων, ψάλλων τὸν εἱρμὸν «Τῷ Παντάνακτος ἐξεφαύλισαν πόθῳ» καὶ ἀφ’ οὗ ἡ Ὀρθοδοξία ἔλαμψεν ἐπὶ Μιχαὴλ Γ’ (842-867) καὶ Θεοδώρας τῆς εὐσεβεστάτης Βασιλίδος, τότε ὁ Ἁγιώτατος Πατριάρχης Μεθόδιος (842-846) ἔφερεν ἐκ τῆς ἐξορίας τὸ τίμιον Λείψανον τοῦ μακαρίου τούτου Θεοφυλάκτου καὶ ἀπέθετο αὐτὸ εἰς τὴν Νικομήδειαν, εἰς τὸν Ναὸν τῶν Ἁγίων Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ, τὸν ὁποῖον, ἔτι ζῶν, εἶχεν ὁ ἴδιος ὁ Ἅγιος ἀνεγείρει.