ΤΡΟΦΙΜΟΣ καὶ ΕΥΚΑΡΠΙΩΝ οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες ἦσαν εἰς τὴν Νικομήδειαν κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ, τοῦ βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη σπϛ’-τε’ (286-305), ὅτε ἤναπτεν ὁ κατὰ τῶν Χριστιανῶν διωγμός. Κατὰ τοὺς χρόνους ἐκείνους οἱ Χριστιανοὶ ἐκρατοῦντο καὶ ἐρρίπτοντο εἰς τὰς φυλακάς, κατόπιν δὲ ἀνακρινόμενοι μὲ πολλὴν ἐπιμονὴν καὶ βασανιστήρια, ὅσοι ἔμενον μέχρι τέλους εἰς τὴν ὁμολογίαν τῆς Πίστεως τοῦ Χριστοῦ ἐθανατώνοντο. Ἐπειδὴ δὲ οἱ μακάριοι οὗτοι ἦσαν δυνατοὶ καὶ τολμηροί, εἶχον πρότερον συναριθμηθῆ εἰς τὰ βασιλικὰ στρατεύματα καὶ ἦσαν διῶκται καὶ ἄκροι ἐχθροὶ τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν Χριστιανῶν, τοὺς ὁποίους συνελάμβανον καὶ ἐφυλάκιζον, διότι εἶχον ἐπιτύχει νὰ λάβωσι παρὰ τῶν τυράννων πᾶσαν ἐξουσίαν κατὰ παντὸς σεβομένου τὸν Χριστὸν καί, κατ’ ἀρέσκειαν, ἄλλους μὲν ἐτιμώρουν, ἄλλους δὲ ἐπεριποιοῦντο.
Οὗτοι λοιπὸν οἱ πρότερον διῶκται τῶν Χριστιανῶν μεταβαίνοντές ποτε ἵνα συλλάβωσι Χριστιανοὺς τινας, εἶδον πυρίνην νεφέλην, ἥτις ἐφαίνετο ὡς μεγάλη τις πυρκαϊά, ἡ ὁποία κατήρχετο ἐκ τοῦ οὐρανοῦ κατ’ αὐτῶν, ἤκουσαν δὲ καὶ φωνὴν λέγουσαν εἰς αὐτούς· «Διατί σεῖς δεικνύετε τόσην προθυμίαν εἰς τὸ νὰ διώκετε τοὺς δούλους μου; Μὴ πλανᾶσθε, διότι οὐδεὶς δύναται νὰ κυριεύσῃ τοῦ πιστεύοντας εἰς ἐμέ, μᾶλλον δὲ σεῖς προσκολληθῆτε εἰς τοὺς δούλους μου καὶ θέλετε κερδίσει τὴν Βασιλείαν τῶν οὐρανῶν». Ταύτην τὴν φωνὴν ὡς ἤκουσαν οὗτοι, οἱ πρότερον θρασεῖς καὶ ὠμοὶ καὶ κατὰ τῶν Χριστιανῶν ὑπερηφανευόμενοι, ἔπεσον εὐθὺς χαμαί, μὴ δυνάμενοι οὔτε τοὺς ὀφθαλμοὺς νὰ ὑψώσωσιν, ὅπως ἴδωσι πόθεν προήρχετο ἡ βροντώδης ἐκείνη καὶ οὐράνιος φωνή. Κείμενοι δὲ κατὰ γῆς τοῦτο καὶ μόνον ἔλεγον· «Ἀληθῶς μέγας εἶναι ὁ Θεός, ὅστις ἐφάνη εἰς ἡμᾶς σήμερον καὶ μακάριοι θέλομεν γίνει καὶ ἡμεῖς, ἐὰν κατασταθῶμεν δοῦλοί του». Ἐν ᾧ δὲ ταῦτα ἔλεγον ἐν φόβῳ καὶ τρόμῳ, ἐσχίσθη εἰς δύο ἡ πυρίνη ἐκείνη νεφέλη καὶ ἐστάθη ἑκατέρωθεν αὐτῶν. Ἐξῆλθε δὲ ἐκ τῆς αὐτῆς νεφέλης ἑτέρα φωνὴ λέγουσα· «Ἐγέρθητε καὶ ἐπειδὴ μετανοεῖτε διὰ τὴν πλάνην σας, ἰδοὺ συγχωροῦνται αἱ ἁμαρτίαι σας».
Ἐγερθέντες λοιπὸν οἱ μακάριοι ἐκεῖνοι στρατιῶται εἶδον λευκοφόρον καὶ ὡραῖον ἄνδρα καθήμενον ἐν μέσῳ τῆς νεφέλης, ἔμπροσθεν τοῦ ὁποίου παρίστατο πλῆθος πολύ. Ὅθεν καταπλαγέντες ἐκ τοῦ θεάματος τούτου, ἀνεβόησαν ὡς ἐξ ἑνὸς στόματος· «Δέξαι, Κύριε, καὶ ἡμᾶς, διότι τὰ σφάλματά μας εἶναι πολλὰ καὶ ἀμέτρητα, ἐπειδὴ κατεφρονήσαμεν Σὲ τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ τοὺς εἰς Σὲ πιστεύοντας Χριστιανοὺς ἠτιμάσαμεν».