Τῇ Α’ (1ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου μνήμη τοῦ Ἁγίου Προφήτου ΙΕΡΕΜΙΟΥ.

ΕΙΚΟΝΑ

ΙΕΡΕΜΙΑΣ, ό θαυμάσιος τοῦ Κυρίου Προφήτης, ἦτο ἡγιασμένος ἐκ κοιλίας μητρός του, διότι οὕτω λέγει περὶ αὐτοῦ ὁ Θεός· «Πρὸ τοῦ με πλάσαι σε ἐν κοιλίᾳ, ἐπίσταμαί σε καὶ πρὸ τοῦ σε ἐξελθεῖν ἐκ μήτρας, ἡγίακά σε, Προφήτην εἰς ἔθνη τέθεικά σε» (Ἱερεμ. α’ 5)· κατήγετο δὲ ἐκ τῆς Ἀναθὼθ καὶ ἤκμασε χκ’ (620) ἔτη πρὸ Χριστοῦ [1].

Οὗτος ὁ Ἅγιος Προφήτης μετὰ τὴν ἅλωσιν τῆς Ἱερουσαλὴμ ὑπὸ τοῦ Ναβουγοδονόσορος, βασιλέως τῆς Βαβυλῶνος, κατῆλθεν εἰς τὰς Τάφνας τῆς Αἰγύπτου, τὰς ἑλληνιστὶ ὀνομαζομένας Δάφνας καὶ ἐκεῖ, προφητεύων, ἐλιθοβολήθη ὑπὸ τοῦ λαοῦ τοῦ Ἰσραήλ, τοῦ καταφυγόντος εἰς Αἴγυπτον, ἀποθανὼν δὲ ἐνεταφιάσθη εἰς τὸν τόπον τοῦ παλατίου τοῦ βασιλέως Φαραώ, ὁπότε οἱ Αἰγύπτιοι ἐδόξασαν καὶ ἐτίμησαν αὐτόν, διότι εὐηργετήθησαν παρ’ αὐτοῦ, ἐπειδή, διὰ προσευχῆς του, ἐνεκρώθησαν αἱ ἀσπίδες, αἱ ὁποῖαι ἐξωλόθρευον τοὺς Αἰγυπτίους, καθὼς ἐνεκρώθησαν ἐπίσης καὶ τὰ θηρία, τὰ ὁποῖα εὑρίσκονται ἐντὸς τῶν ὑδάτων τῆς Αἰγύπτου καὶ τὰ ὁποῖα οἱ μὲν Αἰγύπτιοι ὀνομάζουσιν ἐφώθ, οἱ δὲ Ἕλληνες κροκοδείλους.

Ἐκ τούτου, ὅσοι Χριστιανοὶ εὑρίσκονται μέχρι σήμερον εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον, προσερχόμενοι λαμβάνουν χῶμα ἐκ τοῦ τάφου τοῦ Προφήτου καὶ ἰατρεύουν δι’ αὐτοῦ τὰ δήγματα τῶν ἀσπίδων. Λέγεται δὲ ὅτι καὶ ὁ βασιλὲὺς Ἀλέξανδρος ἐπεσκέφθη τὸν τάφον τοῦ Ἱερεμίου καὶ μαθὼν τὰ περὶ αὐτοῦ, μετέφερε τὰ Λείψανά του ἐκ τῆς Αἰγύπτου εἰς τὴν ὑπ αὐτοῦ κτισθεῖσαν πόλιν τῆς Ἀλεξανδρείας, τὰ ὁποῖα κατέσπειρε πέριξ καὶ εἰς ὅλα τὰ σημεῖα τῆς πόλεως· διὰ δὲ τούτων ἐδίωξε μὲν ἐκεῖθεν τὰς ἀσπίδας, ἀλλὰ μετέφερεν ἀντὶ ἐκείνων τοὺς ὄφεις, οἱ ὁποῖοι ὀνομάζονται ἀργαλοὶ καὶ τοὺς ὁποίους ἔφερεν ἐκ τοῦ Ἄργους, ἐξ οὗ καὶ τὴν ἐπωνυμίαν ταύτην ἔλαβον [2].

Εἶπε δὲ ὁ Ἱερεμίας εἰς τοὺς Ἱερεῖς τῆς Αἰγύπτου, ὅτι μέλλει νὰ γίνῃ σημεῖον, ἤτοι ὅτι μέλλουν νὰ σεισθοῦν τὰ εἴδωλα τῆς Αἰγύπτου καὶ νὰ πέσουν κατὰ γῆς ὑπὸ ἑνὸς Σωτῆρος Παιδίου, τὸ ὁποῖον μέλλει νὰ γεννηθῇ ὑπὸ Παρθένου ἐντὸς φάτνης. Ἐκ τούτου ὅθεν οἱ Αἰγύπτιοι θεοποιοῦν καὶ μέχρι τῆς σήμερον παρθένον λεχὼ καὶ θέτοντες βρέφος ἐντὸς φάτνης προσκυνοῦσιν αὐτό. Διὰ τοῦτο καὶ ὅταν ὁ βασιλεὺς Πτολεμαῖος ἠρώτησεν αὐτοὺς διατὶ κάμνουσι τοῦτο, ἀπεκρίθησαν, ὅτι τὸ μυστήριον τοῦτο εἶναι πατροπαράδοτον εἰς αὐτούς, διότι παρέδωκεν αὐτὸ εἰς τοὺς Πατέρας των Προφήτης Ὅσιος· ὅθεν, προσέθετον, προσμένομεν νὰ ἐκπληρωθῇ τοῦτο διὰ τῶν ἔργων.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Προφήτης Ἱερεμίας ἐπροφήτευσεν ἐπὶ τεσσαράκοντα ἔτη, ἀπὸ τοῦ 628-588 π.Χ., ἡ δὲ προφητεία αὐτοῦ διῃρημένη εἰς πεντήκοντα ἓν κεφάλαια ὡς καὶ οἱ Θρῆνοι, διῃρημένοι εἰς πέντε, κατατάσσεται ἡ δευτέρα τῶν μεγάλων Προφητῶν.

[2] Ὁ Βαρῖνος τοὺς ὄφεις τούτους ὀνομάζει ἀργόλας, καὶ λέγει καὶ αὐτός, ὅτι ὁ βασιλεὺς Ἀλέξανδρος ἔφερεν αὐτοὺς ἐκ τοῦ Ἄργους τοῦ Πελασγικοῦ εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν καὶ ἔβαλεν εἰς τὸν ποταμὸν πρὸς θανάτωσιν τῶν ἀσπίδων, ὅτε μετέθηκε τὰ ὀστᾶ τοῦ Προφήτου Ἱερεμίου, τοὺς ὁποίους ὄφεις αὐτὸς ὁ Προφήτης ἀπέκτεινεν (βλέπε ἐν τῇ λέξει ἀργόλαι). Πελασγικὸν δὲ Ἄργος ὀνομάζει ὁ Ὅμηρος τὴν Θετταλίαν, ὡς λέγει ὁ ἴδιος ὁ Βαρῖνος ἐν τῇ λέξει «Ἄργειαν ἔχοντα». Ἐκ τῆς Θεσσαλίας λοιπὸν μετεκόμισεν ὁ Ἀλέξανδρος εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειάν του τοὺς ἀνωτέρω ὄφεις.

[3] Ταῦτα ἐκ τοῦ ἀποκρύφου βιβλίου «Παραλειπόμενα τοῦ Προφήτου Ἱερεμίου».

[4] Εἰς τὰ «Ἰουδαϊκὰ» τοῦ Ἀλεξάνδρου Μαυροκορδάτου γράφονται τὰ ἑξῆς περὶ τοῦ Προφήτου τούτου Ἱερεμίου. Ὅτι οὗτος κατήγετο ἐκ τῆς ἱερατικῆς φυλῆς τοῦ Λευΐ, ὅτι ἦτο κατὰ τοὺς χρόνους Ἰωσίου, Ἰωακεὶμ καὶ Σεδεκίου τῶν βασιλέων, ὅτι εἰς τοὺς αἰχμαλωτισθέντας ἐν Βαβυλωνίᾳ Ἰουδαίους προεφήτευσεν, ὅτι θὰ ἐλευθερωθῶσι, καθὼς ἐπίσης καὶ εἰς τοὺς καταβάντας εἰς Αἴγυπτον προέλεγεν, ὅτι θὰ πάθωσι διαφθορὰν καὶ διασποράν. Πολλὰς δέ, λέγει, ὕβρεις, ταλαιπωρίας καὶ φυλακὰς ὑπέμεινεν ὁ ἀοίδιμος ὑπὸ τῶν τότε ψευδοπροφητῶν διὰ τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ διὰ τὴν ἀλήθειαν τῶν ὑπ’ αὐτοῦ προφητευομένων. Ἀλλὰ καὶ ἁλύσεις ἐφόρεσε καὶ διὰ τὴν παρρησίαν, τὴν ὁποίαν ἐδείκνυε προφητεύων ἐπὶ Σεδεκίου, ἐτέθη ἐντὸς βαθυτάτου καὶ βορβορώδους λάκκου, ἐκ τοῦ ὁποίου τὸν ἐξέβαλεν ὁ Αἰθίοψ Ἀβιμέλεχ, ἀλλὰ πάλιν δεθεὶς μὲ ἁλύσεις ἐφυλάττετο εἰς τὴν φυλακὴν τῆς βασιλικῆς αὐλῆς.

Γράφεται δὲ καὶ εἰς τὸ δεύτερον Βιβλίον τῶν Μακκαβαίων, ὅτι τὴν Κιβωτόν, τὴν Σκηνὴν καὶ τὸ Θυσιαστήριον τοῦ θυμιάματος ἔκρυψεν ὁ Προφήτης Ἱερεμίας εἰς τὸ ὄρος τοῦ Ναβαῦ, εἰς τὸ ὁποῖον ἐτελεύτησεν ὁ Μωϋσῆς. Ἐπὶ λέξει γράφονται ἐκεῖ τὰ ἑξῆς: «Ἦν δὲ ἐν τῇ Γραφῇ ὡς τὴν Σκηνὴν καὶ τὴν Κιβωτὸν ἐκέλευσεν ὁ Προφήτης χρηματισμοῦ γενηθέντος αὐτῷ συνακολουθεῖν. Ὡς δὲ ἐξῆλθεν εἰς τὸ ὄρος, οὗ ὁ Μωϋσῆς ἀναβὰς ἐθεάσατο τὴν τοῦ Θεοῦ κληρονομίαν· καὶ ἐλθὼν ὁ Ἱερεμίας εὗρεν οἶκον ἀντρώδη καὶ τὴν Σκηνὴν καὶ τὴν Κιβωτὸν καὶ τὸ Θυσιαστήριον τοῦ θυμιάματος εἰσήνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὴν θύραν ἐνέφραξε καὶ προσελθόντες τινὲς τῶν συνακολουθούντων ὥστε ἐπισημήνασθαι τὴν ὁδὸν καὶ οὐκ ἠδυνήθησαν εὑρεῖν. Ὡς δὲ ὁ Ἱερεμίας ἔγνω, μεμψάμενος αὐτοῖς εἶπεν ὅτι καὶ ἄγνωστος ὁ τόπος ἔσται ἕως ἂν συναγάγῃ ὁ Θεὸς ἐπισυναγωγὴν τοῦ λαοῦ καὶ ἵλεως γένηται. Καὶ τότε ὁ Κύριος ἀναδείξει ταῦτα, καὶ ὀφθήσεται ἡ δόξα τοῦ Κυρίου καὶ ἡ νεφέλη, ὡς καὶ ἐπὶ Μωϋσῇ ἐδηλοῦτο. Ὡς καὶ ὁ Σολομὼν ἠξίωσεν, ἵνα ὁ τόπος καθαγιασθῇ μεγάλως» (Βʹ Μακκαβ. βʹ 4-8). Λέγεται δὲ ὑπό τινων, ὅτι μετὰ ταῦτα εὗρεν αὐτὰ ὁ Νεεμίας, συμπεραίνοντες τοῦτο ἐκ τοῦ ἑξῆς, τὸ ὁποῖον γράφεται ἀκολούθως. «Ἐξηγοῦντο δὲ καὶ ἐν ταῖς ἀναγραφαῖς καὶ ἐν τοῖς ὑπομνηματισμοῖς τοῖς κατὰ τὸν Νεεμίαν τὰ αὐτὰ» (αὐτόθι 13) καὶ ὅτι ἡ τῶν Μακκαβαίων βίβλος, ἐκθέτουσα ταῦτα ὑπὸ τύπον ἐπιστολῆς, παραπέμπει εἰς τὴν περὶ αὐτῶν ἱστορίαν τοὺς ἐπιθυμοῦντας νὰ ἔχωσι τὴν ἀκριβῆ περὶ τούτων εἴδησιν. Ἐκ τούτων καθίσταται φανερὸν ὅτι καὶ ἄλλα βιβλία καὶ ἐπιστολὰς εἶχεν ὁ Ἱερεμίας, τὰ ὁποῖα τώρα δὲν εὑρίσκονται. Καταβὰς λοιπὸν ὁ Ἱερεμίας εἰς τὰς Τάφνας τῆς Αἰγύπτου, μετὰ Βαροὺχ τοῦ μαθητοῦ καὶ γραφέως αὐτοῦ, ἐδίδασκε τοὺς Ἑβραίους νὰ μὴ στηρίζωνται εἰς τὴν δύναμιν τῶν Αἰγυπτίων, ἀλλ’ εἰς τὴν φιλανθρωπίαν τοῦ Θεοῦ· διὸ καὶ ἐλιθοβολήθη ὑπ’ αὐτῶν καὶ ἐστέφθη μὲ προφητικὸν καὶ μαρτυρικὸν στέφανον (σελ. σληʹ (238) τῶν «Ἰουδαϊκῶν»).

Ὅτι δὲ ὁ Ἱερεμίας δὲν μετέβη εἰς Βαβυλῶνα καὶ ἐκ τοῦ Συναξαρίου τούτου φανεροῦται. Βλέπε καὶ εἰς τὴν δʹ (4ην) Νοεμβρίου, εἰς τὴν διήγησιν εἰς τὸν Θρῆνον τοῦ Προφήτου Ἱερεμίου, ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Βλέπε καὶ εἰς τὴν κη (28ην) Σεπτεμβρίου, εἰς τὴν μνήμην τοῦ Προφήτου Βαρούχ ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Ἤθελε δὲ ἀπορήσει τις, πῶς ἀνωτέρω ἐν τῷ Συναξαρίῳ γράφεται, ὅτι οὐδεὶς θέλει ἐκβάλει τὴν Κιβωτὸν ἐκ τῆς γῆς, ἄλλοι δὲ λέγουσιν ὅτι εὗρεν αὐτὴν ὁ Νεεμίας· ἀλλ’ ἴσως οἱ τοῦτο λέγοντες συμπερασματικῶς λέγουσι τοῦτο, οὐχὶ δὲ καὶ ἀναμφιβόλως. Πότε δὲ ὁ Ἀαρὼν θέλει ἐκβάλει μόνος τὴν Κιβωτὸν καὶ θέλει ἀνοίξει αὐτήν; Ἴσως κατὰ τὸν καιρὸν τῆς συντελείας καὶ τῆς κοινῆς Ἀναστάσεως.