Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

ΕΙΚΟΝΑ

ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ ὁ Ὅσιος πατὴρ ἡμῶν ἦτο σύγχρονος τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, τοῦ ὁποίου καὶ μαθητὴς ἐχρημάτισεν ἐν ἔτει τν’ (350). Κατήγετο δὲ ἐκ τῆς Δαλματίας, καὶ ἦτο κάτοχος κατὰ μὲν τὸν ἱερὸν Αὐγουστῖνον τριῶν γλωσσῶν, ἤτοι τῆς Ἑλληνικῆς, τῆς Λατινικῆς καὶ τῆς Ἑβραϊκῆς, κατὰ δὲ τὸν Δοσίθεον Ἱεροσολύμων πέντε· διότι ἐκτὸς τῶν ρηθεισῶν τριῶν διαλέκτων ἐγνώριζεν ἔτι καὶ τὴν τῶν Περσῶν καὶ τὴν τῶν Χαλδαίων· ὅθεν καὶ πεντάγλωσσος ἐπωνομάσθη. Εἰς Βηθλεὲμ δὲ ἀπελθών, ἀφοῦ πρότερον περιῆλθε πολλὰς πόλεις τῆς Ἀνατολῆς καὶ τῆς Αἰγύπτου, ἔτι δὲ καὶ τὰ ὀνομαστὰ ἡσυχαστήρια τῶν ἐκεῖσε ἀσκουμένων Μοναστῶν καὶ πολλὰ ἐκεῖθεν διδαχθεὶς καὶ ὠφεληθείς, ἵδρυσεν ἴδιον ἀσκητικὸν ἡσυχαστήριον καὶ Μονὴν ἀνδρῶν, τῆς ὁποίας αὐτὸς ἦτο καθηγητὴς καὶ ἡγούμενος.

Ἤσκησε δὲ κατ’ ἀρχὰς μὲν εἴς τινα ἔρημον τῆς κατὰ τὴν Συρίαν Χαλκίδος· ὅθεν ἐπιστρέψας εἰς Ρώμην ἐχρημάτισε γραμματεὺς τοῦ Πάπα Δαμάσου. Μετὰ δὲ τὴν τούτου τελείωσιν ἀνεχώρησεν ἐκ Ρώμης συκοφαντηθεὶς καὶ καταδιωχθεὶς φθονερῶς ὑπὸ τοῦ μισομονάχου μέρους τῆς Ρωμαϊκῆς κοινωνίας, καὶ ἀπῆλθεν εἰς Βηθλεέμ, ὅπου ἐγκαταστὰς ἐτελειώθη ἐν Κυρίῳ. Ἠκολούθησε δὲ αὐτὸν εὐλαβῶς τὸν αὐτὸν ἀσπασαμένη βίον ἡ εὐγενεστάτη καὶ περίδοξος Πατρικία Ρωμαία Ὁσία Παύλα χήρα, μετὰ τῆς λαμπρᾶς θυγατρὸς αὐτῆς Παρθένου Ὁσίας Εὐστοχίας καὶ ἄλλων πεντήκοντα Ρωμαίων παρθένων εὐγενῶν, αἵτινες πᾶσαι ὁμοῦ εὐσεβῶς περιῆλθον μετὰ τοῦ Ἱερωνύμου πάντας τοὺς Ἁγίους Τόπους τῆς Παλαιστίνης, τὴν Αἴγυπτον καὶ τὰς ἐρήμους τῆς Νητρίας καὶ Θηβαΐδος, αἵτινες καὶ πόλεις Ἁγίων ὠνομάζοντο, διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἐν αὐταῖς Μοναστηρίων καὶ ἡσυχαστηρίων κατοικουμένων ὑπὸ τῶν διαπρεπεστέρων Ὁσίων Ἀσκητῶν καὶ καθηγητῶν τοῦ μοναχικοῦ βίου, τῶν ἀκμασάντων κατὰ τὸν Δ’ αἰῶνα, ἀπὸ Ἀντωνίου τοῦ Μεγάλου καὶ ἐφεξῆς.

Ἦτο δὲ ὁ μακάριος Ἱερώνυμος οὗτος καὶ τοῦ ἱεροῦ Αὐγουστίνου ἐπιστήθιος φίλος καὶ συναγωνιστὴς διὰ τῶν συγγραμμάτων αὐτοῦ κατὰ τῶν αἱρετικῶν. Ἐκτιμῶν δὲ τοῦτον ὁ Αὐγουστῖνος ὡς θεόσοφον καὶ τῶν ὑπερουρανίων μύστην καὶ θεωρόν, ὅτε ἠθέλησε νὰ συγγράψῃ τὸ περὶ πόλεως Θεοῦ βιβλίον αὐτοῦ, πρὸς τοῦτον τὸν Ὅσιον Ἱερώνυμον ἀπετάθη δι’ ἐπιστολῆς, παρακαλῶν ὅπως μυήσῃ καὶ αὐτὸν ὡς ἐπίσταται τὰ κατὰ τὴν πόλιν τοῦ Θεοῦ τὴν οὐράνιον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς δὲ τὸ βιβλίον «Θύρα τῆς Μετανοίας» ἡ ὑπόθεσις αὕτη οὕτως ἐκτίθεται (ἐν Βιβλ. Δʹ ὄφελος ἐκ τῆς μνήμης τῆς Βασιλείας τῶν οὐρανῶν). Τὴν ἰδίαν ἡμέραν, λέγει ὁ ἱερὸς Αὐγουστῖνος, καὶ περὶ τὴν ὥραν καθ’ ἣν ἀπέθανεν ὁ Ἅγιος Ἱερώνυμος, ἤμην εἰς τὴν Ἱππῶνα· καὶ ἡσυχάζων εἰς τὸ κελλίον μου διελογιζόμην μετὰ πολλοῦ πόθου, ὁποίαν τάχα δόξαν θέλουσιν ἔχει αἱ ψυχαὶ τῶν Δικαίων, καὶ εἰς πόσην χαρὰν καὶ ἀγαλλίασιν θέλουσιν εὑρίσκεσθαι, καὶ ὁποίας ἡδονὰς θὰ ἀπολαμβάνωσιν, ἐπιθυμῶν ἀπὸ ταύτην τὴν ὕλην (τὸν συμπερασμὸν) νὰ γράψω βραχύλογον σύνταγμα. Καὶ δὴ λαβὼν εἰς χεῖράς μου κάλαμον καὶ χαρτίον, ἐπεχείρησα πρότερον νὰ γράψω ἐπιστολὴν πρὸς τὸν προειρημένον Ἱερώνυμον (νομίζων ὅτι ζῇ ἐν τῇ παρούσῃ) διὰ νὰ μοὶ ἀντιγράψῃ καὶ αὐτὸς τί ἰδέαν ἔχει περὶ τούτων. Καθ’ ὃν δὲ χρόνον ἐπεχείρησα νὰ σχεδιάσω τὸ προοίμιον τῆς ἐπιστολῆς, ἔξαφνα ἐγέμισεν ὅλον μου τὸ κελλίον μία ἄρρητος φωτοχυσία μὲ ἀνεκδιήγητον καὶ ἀπαράβλητον εὐωδίαν καὶ ὀσμὴν πάντερπνον, τὴν ὁποίαν ἀνθρωπίνη γλῶσσα δὲν δύναται παντελῶς νὰ ἑρμηνεύσῃ· τὰ ὁποῖα αἰσθανόμενος ἐγὼ ἔγινα ὅλος ἔκθαμβος καὶ ἔμφοβος ἔχασα παρευθὺς τὰς δυνάμεις καὶ τὰς κινήσεις καὶ τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος· διότι δὲν ἤξευρα ὅτι ὁ Κύριος ἡμῶν ἐκείνην τὴν ὥραν ἀνύψωσεν εἰς τοὺς οὐρανοὺς τὴν ψυχὴν τοῦ δούλου του Ἱερωνύμου.

Ἐπειδὴ λοιπὸν καὶ οἱ ὀφθαλμοί μου δὲν εἶδον ποτὲ τοιοῦτον φῶς, οὔτε ἡ ὄσφρησίς μου ἐδέχθη ἄλλοτε τοιαύτην πάντερπνον εὐωδίαν, τόσον διὰ τὸ νέον, ὅσον καὶ διὰ τὸ ἀνήκουστον τοῦ θαύματος, ἔμεινα (πάλιν λέγω) ἔντρομος ὅλως καὶ ἐκστατικός· μεταξὺ δὲ τούτων (τῶν συμβαινόντων) ἠκούσθη καὶ μία φωνὴ ἐκ μέσου ἐκείνου τοῦ φωτός, λέγουσά μοι. Αὐγουστῖνε, τί ζητεῖς; νομίζεις ὅτι δύνασαι νὰ χωρέσῃς ὅλην τὴν θάλασσαν μέσα εἰς ἓν μικρὸν ἀγγεῖον; νὰ περικλείσῃς ὅλην τὴν Οἰκουμένην εἰς τὴν μικρὰν παλάμην σου; ἤ νὰ ἐμποδίσῃς τὸν οὐρανὸν ἀπὸ τὴν συνήθη κίνησιν; πῶς νὰ ἰδῇ ὁ ἰδικός σου ὀφθαλμὸς ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ἄλλος ὀφθαλμὸς ἀνθρώπινος οὔτε εἶδεν οὔτε δύναται ὅλως νὰ ἴδῃ; πῶς δύνανται τὰ ἰδικά σου ὦτα νὰ ἀκούσωσιν ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ἄλλου ἀνθρώπου ὦτα δὲν ἤκουσαν; πῶς θαρρεῖς ὅτι σὺ μόνος θὰ δυνηθῇς νὰ κατανοήσῃς ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ἀνθρωπίνη καρδία δὲν ᾐσθάνθη ποτέ, οὔτε κατενοήθησαν ὅλως ὑπ’ οὐδενὸς ἄλλου; ποῖον πέρας θέλει δοθῆ εἰς τὴν ἀπειρίαν; ἤ ποῖον μέτρον εἰς τὰ ἀμέτρητα; εὐκολώτερον εἶναι νὰ χωρέσῃ ὅλη ἡ θάλασσα εἰς ἓν στενότατον ἀγγεῖον, εὐκολώτερα ἤθελε περισφιγχθῆ τὸ μέγεθος καὶ ὁ ὄγκος ὅλης τῆς οἰκουμένης εἰς μίαν παλάμην ἀνθρώπου, εὐκολώτερον ἤθελεν ἐμποδισθῆ ὁ οὐρανὸς ἀπὸ τὴν ἀδιάκοπον κυκλοφορίαν του, παρὰ σὺ νὰ δυνηθῇς νὰ κατανοήσῃς κἂν τὸ μικρότατον μέρος τῶν χαρίτων τῆς δόξης καὶ τῆς χαρᾶς, τὴν ὁποίαν θέλουσιν ἀπολαμβάνει ἀτελευτήτως ἐν οὐρανοῖς αἱ ψυχαὶ τῶν μακαρίων· μὴ ἐπιχειρῇς νὰ κατορθώσῃς ἀδύνατα (πράγματα) καὶ μὴ ζητῇς ἐδῶ ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ εὑρεθῶσι, παρὰ μόνον εἰς τὸν ἁρμόδιον αὐτῶν τόπον, πρὸς τὸν ὁποῖον τόσον εὔκολα τρέχεις μετὰ σπουδῆς καθ’ ἑκάστην. Τοῦτο σπούδαζε, τοιαῦτα ἐργάζου, ὥστε ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα εἰς ταύτην τὴν ζωὴν ὀρέγεσαι ὁπωσδήποτε νὰ κατανοήσῃς, ἐκεῖ εἰς τὴν ἄλλην ζωὴν νὰ ἐντρυφᾷς καὶ νὰ τὰ ἀπολαμβάνῃς αἰωνίως». Οὕτω διηγεῖται αὐτὸς ὁ Αὐγουστῖνος τὴν ὀπτασίαν ἐκείνην, τὴν ὁποίαν ὁ Θεὸς ᾠκονόμησε διὰ τοῦ Ἁγίου Ἱερωνύμου εἰς τὸν περίεργον ἐκεῖνον νοῦν τοῦ Αὐγουστίνου. (Ὅρα «Θύρα Μετανοίας» σελ. 130-131).

[2] Οὗτος ὁ Ἅγιος Ἱερώνυμος ἀναγνοὺς ἐν τῷ γήρατι αὐτοῦ ὅσα ἐν τῇ νεότητι αὐτοῦ συνέγραψεν ἔλεγεν, «Αἰσχύνομαι, γέρων ὤν, νὰ βλέπω ὅσα συνέγραψα νέος ὤν»· ἔλεγε δὲ τοῦτο ὡς λαβὼν ἐν γήρατι ἀκριβεστέραν πεῖραν τῶν πραγμάτων.