Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου ΜΑΡΙΑΣ τῆς ἐπονομαζομένης ΓΑΛΑΚΤΟΤΡΟΦΟΥΣΗΣ.

ΕΙΚΟΝΑ

Η ΑΓΙΑ εἰκὼν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς ἐπιλεγομένης Γαλακτοτροφούσης εὑρίσκετο, κατὰ τὰς προφορικὰς παραδόσεις, τὰς ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τοῦ Χιλιανδαρίου φυλαττομένας, κατ’ ἀρχὰς ἐν τῇ Λαύρᾳ τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου, τῇ εὑρισκομένη 25 σχεδὸν στάδια μακρὰν τῆς Ἱερουσαλήμ. Ὅτε δὲ ὁ μέγας καθηγητὴς καὶ κτίτωρ τῆς μοναδικῆς καθ’ ὅλην τὴν Ἀνατολὴν Λαύρας, Σάββας ὁ Ἡγιασμένος, ἔμελλεν ἐκ τοῦ προσκαίρου τούτου βίου νὰ ἀπέλθῃ πρὸς Κύριον, προφητικὰς εἶπεν εἰς τοὺς περικυκλώσαντας τὸν κράββατον αὐτοῦ ἀδελφούς, ὅτι μετὰ παρέλευσιν καιροῦ μέλλει νὰ ἐπισκεφθῇ τὴν Λαύραν αὐτοῦ βασιλόπαις τις, Σέρβος τὸ γένος καὶ συνώνυμος αὐτῷ Σάββας δηλαδὴ ὀνόματι· ὅθεν ἡ Εἰκὼν τῆς Θεοτόκου ἡ Γαλακτοτροφοῦσα νὰ δοθῇ εἰς αὐτὸν ἐκ τῆς Λαύρας εὐλογίας χάριν· καὶ οὕτως ὁ Ἡγιασμένος Σάββας ἡσύχως καὶ ἱλαρῶς ἀπῆλθε πρὸς Κύριον κατὰ τὸ τέταρτον ἔτος τῆς τοῦ Μεγάλου Ἰουστινιανοῦ βασιλείας, δηλαδὴ κατὰ τὸν Ϛ’ αἰῶνα.

Παρῆλθον ἔκτοτε ὑπὲρ τοὺς ἓξ αἰῶνες καὶ ἐπὶ τῆς θαυμασίας αὐτοῦ Λαύρας ἵστατο ἀκίνητος ἡ θεία Εἰκὼν τῆς Γαλακτοτροφούσης, ἐν τῇ ἰδίᾳ αὐτῆς θέσει, καὶ ἐπὶ τῇ προσδοκίᾳ τῆς ἐκπληρώσεως τῶν προφητικῶν καὶ τελευταίων ὑπὲρ αὐτῆς διατάξεων τοῦ Ἡγιασμένου Σάββα, αἵτινες μετεβιβάζοντο προφορικῶς ἀπὸ αἰῶνος εἰς αἰῶνα, ἐν τῇ ρηθείσῃ αὐτοῦ Λαύρᾳ. Τέλος κατὰ τὸν ΙΓ’ (13ον) αἰῶνα ἔρχεται εἰς τὴν Παλαιστίνην ὁ Ἅγιος Σάββας ὁ κτίτωρ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Χιλιανδαρίου [1] πρὸς τὸν ὁποῖον ἐγνωστοποίησαν τὰς τοῦ Ἡγιασμένου Σάββα προφητικὰς διατάξεις καὶ εὐλογήσαντες αὐτὸν τοῦ προσέφερον ὁμοῦ μετὰ τῆς θαυματουργοῦ Εἰκόνος τῆς Γαλακτοτροφούσης καὶ τὴν Εἰκόνα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς ἐπιλεγομένης Τριχειρούσης. Ἐπιστρέφων δὲ ὁ Ἅγιος Σάββας ἐκ Παλαιστίνης εἰς Σερβίαν ἐπεσκέφθη καὶ τὸ Ἅγιον Ὅρος τοῦ Ἄθω, ἐν ᾧ εἶχε καὶ τὴν ἰδίαν αὐτοῦ Μονὴν τοῦ Χιλιανδαρίου, ὅπου καὶ ἀφιέρωσεν εἰς ἀναφαίρετον διαδοχὴν καὶ ὡς ἀνεκτίμητον κόσμημα τὴν Εἰκόνα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τὴν «Γαλακτοτροφοῦσαν», θέσας αὐτὴν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τῆς ἐν Καρυαῖς εὑρισκομένης Κέλλης ὑποκειμένης εἰς τὴν Μονὴν τοῦ Χιλιανδαρίου, καὶ ἐπιλεγομένης Τυπικαρεῖον [2], τὴν δὲ Εἰκόνα τῆς Τριχειρούσης ἔφερε μεθ’ ἑαυτοῦ εἰς Σερβίαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ Ἁγίου τούτου Σάββα βλέτε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τόμος Αʹ «Μὴν Ἰανουάριος» ἔκδ. αʹ σελ. 226, ἔκδ. βʹ σελ. 281, ἔκδ. γʹ σελ. 303. Ἐταξίδευσε δὲ ὁ Ἅγιος Σάββας δὶς ἀπὸ τὴν Σερβίαν εἰς τὴν Παλαιστίνην, ταῦτα δὲ συνέβησαν κατὰ τὸ πρῶτον αὐτοῦ ταξίδιον.

[2] Οὕτως ὠνομάσθη ἡ Κέλλα αὕτη, καθότι ἐν αὐτῇ φυλάττεται τὸ δι’ αὐτὴν ὑπὸ τοῦ Ἁγίου τούτου Σάββα γραφὲν ἰδιαίτερον τυπικόν. Εἶναι ἄξιον σημειώσεως, ὅτι ἐπὶ τῆς Εἰκόνος ταύτης ἐπὶ τῶν στολισμάτων τῆς ἐνδυμασίας τοῦ ἀνωτέρου μέρους τοῦ σώματος τῆς Θεομήτορος, ἀπὸ τῆς κεφαλῆς Αὐτῆς καὶ κατωτέρω, διὰ τοῦ δεξιοῦ ὤμου ὑπάρχουν λέξεις Ἑλληνικαὶ καὶ Σλαβικαί. Ἀπὸ πολλὰς δὲ λέξεις ἀρκετὰ καλῶς διατηρουμένας καθίσταται φανερόν, ὅτι εἶναι ἐγκεχαραγμένον τὸ ἀκόλουθον Ἑλληνικὸν τροπάριον: «Χρυσοπλοκώτατε πύργε καὶ δωδεκάτειχε πόλις, ἡλιοστάλακτε θρόνε, καθέδρα τοῦ Βασιλέως, ἀκατανόητον θαῦμα, πῶς γαλουχεῖς τὸν Δεσπότην». Τὸ αὐτὸ δὲ ὑπάρχει ἐν σλαβικῇ μεταφράσει ἐπὶ τῶν στολισμάτων τοῦ ἀριστεροῦ μέρους τῆς ἐνδυμασίας τῆς Θευμήτορος, Ἐπὶ δὲ τοῦ κατωτέρου ἄκρου τῆς ἰδίας Εἰκόνος τῆς Θεομήτορος διακρίνεται καθαρὰ σλαβικὴ ὑπογραφή. Ἕνεκα τῆς ἐξαλείψεως ὅμως μερικῶν λέξεων δὲν δυνάμεθα νὰ τῇ δώσωμεν πλήρη, ἀκριβῆ καὶ ὁριστικὴν ἔννοιαν.