Τῇ Ϛ’ (6ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς τὰ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

ΤΕΙΚΟΝΑ
Χεὶρ Φωτίου Κόντογλου.

ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ τὰ Ἅγια τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἑορτάζομεν σήμερον ἐν πάσαις ταῖς ἁγίαις τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίαις, τὴν ἀγρυπνίαν τελοῦντες ἀφ’ ἑσπέρας. Ἐπειδή, ἀφοῦ παρῆλθον τὰ τριάκοντα ἔτη τῆς ἡλικίας του, ἠθέλησεν ὁ Κύριος νὰ φανερωθῇ εἰς τοὺς ἀνθρώπους, ὅτι εἶναι Θεὸς ἐν σώματι, καὶ ὅταν ὁ Κύριος ἐβαπτίζετο [1] ἀπὸ τὸν Ἰωάννην, ἐμαρτυρήθη ἄνωθεν ἀπὸ τὸν Θεὸν καὶ Πατέρα μὲ τὴν φωνὴν καὶ τὴν ἐπέλευσιν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὅτι εἶναι Υἱὸς γνήσιος καὶ ὁμοούσιος αὐτοῦ, ἔκτοτε λοιπὸν ἐγνωρίσθη εἰς ὅλους διὰ τῶν θαυμάτων καὶ τῆς ὑψηλῆς του διδασκαλίας, ὅτι αὐτὸς εἶναι βεβαίως ὁ Θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν ὁ διὰ τῶν Προφητῶν φανερῶς κηρυττόμενος.

Ἦλθε δὲ εἰς τὸ Βάπτισμα δι’ αἰτίαν τοιαύτην. Ὅταν ὁ Κύριος ἔγινεν ἄνθρωπος δι’ ἡμᾶς, ἐπλήρωσεν ὅλον τὸν Νόμον καθ’ ὅλον τὸ διάστημα τῆς ζωῆς του. Ἐπειδὴ δὲ ὁ Ἰωάννης ἦλθεν ἐκ τῆς ἐρήμου καὶ ἐβάπτιζεν εἰς τὸν Ἰορδάνην, κατὰ τὸ γενόμενον εἰς αὐτὸν ρῆμα τοῦ Θεοῦ, ἤτοι κατὰ τὸ πρόσταγμα καὶ τὸν Νόμον τοῦ Θεοῦ, ὡς λέγει ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς (Λουκ. γ’ 2), θέλων ὁ Κύριος νὰ πληρώσῃ καὶ τὸ ρῆμα τοῦτο ὡς θεῖον Νόμον, προσῆλθε μετὰ τὸ τριακοστὸν τῆς ἡλικίας του ἔτος εἰς τὸν Βαπτιστὴν Ἰωάννην ἵνα βαπτισθῇ ὡς οἱ λοιποὶ ἄνθρωποι, μολονότι δὲν εἶχε χρείαν βαπτίσματος, καθὸ ἀναμάρτητος ὤν. Ὁ δὲ Ἰωάννης, εὐλαβούμενος τὸν Κύριον, καὶ τὴν ἰδικήν του ἀναξιότητα λογιζόμενος, ἔλεγεν· «Ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με;». Ἀλλ’ ὁ Κύριος θαρσοποιεῖ καὶ παρακινεῖ τὸν Ἰωάννην εἰς τὸ νὰ τὸν βαπτίσῃ, δεικνύων εἰς αὐτόν, ὅτι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον νομίζει ἀπρεπές, αὐτὸ μάλιστα εἶναι πρέπον, δηλαδὴ τὸ νὰ βαπτισθῇ ὁ Δεσπότης ἀπὸ τὸν δοῦλον. Διὰ τοῦτο καὶ λέγει εἰς αὐτόν· «Ἄφες ἄρτι, οὕτω γὰρ πρέπον ἡμῖν ἐστι, πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην». Δικαιοσύνην δὲ ἐδῶ ὀνομάζει ὁ Κύριος τὴν πλήρωσιν ὅλων τῶν ἐντολῶν, κατὰ τὸν θεῖον Χρυσόστομον (λόγος εἰς τὸ Βάπτισμα), ὡσὰν νὰ ἔλεγεν· «Ἐπειδὴ ἐγὼ ἐπλήρωσα ὅλας τὰς ἄλλας ἐντολὰς τοῦ θείου Νόμου, αὕτη δὲ μόνη ἔμεινε, διὰ τοῦτο πρέπει νὰ πληρώσω καὶ ταύτην».


Ὑποσημειώσεις

[1] Κατὰ τὸν Εὐσέβιον, ὅταν ἐβαπτίσθη Κύριος ἦτο τρίτη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος. Αἱ δὲ τῶν Ἱερῶν Ἀποστόλων Διαταγαὶ λέγουσιν, ὅτι ἐβαπτίσθη ὥρᾳ δεκάτῃ τῆς νυκτός.

[2]  θεῖος Χρυσόστομος ἀπορεῖ, διατί λέγει Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, καθὼς καὶ Μάρκος, ὅτι ἀνέβη Ἰησοῦς εὐθὺς ἀπὸ τοῦ ὕδατος· λύων λοιπὸν τὴν ἀπορίαν λέγει, ὅτι οἱ μὲν ἄλλοι ἄνθρωποι βαπτιζόμενοι, ἐπειδὴ ἦσαν ἁμαρτωλοί, ἵσταντο βεβυθισμένοι ἐν τῷ ὕδατι ἕως οὗ ἤθελον ὁμολογήσει ὅλας τὰς ἁμαρτίας των, καὶ τότε ἐξήρχοντο· ὅθεν ἐν τῷ μεταξὺ παρήρχετο διάστημα χρόνου, δὲ Κύριος, ἐπειδὴ ἦτο ἀναμάρτητος καὶ ἁμαρτίας δὲν εἶχε νὰ ἐξομολογηθῇ, ἅμα ἐμβῆκεν ἐν τῷ ὕδατι, ἐξῆλθε παρευθὺς (παρὰ τῇ Σειρᾷ τοῦ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγελίου).

Ὅτι δὲ Χριστός, βαπτισθείς, ὄχι μόνον ἡγίασε τὸν Ἰορδάνην ποταμόν, ἀλλὰ καὶ ὅλην τὴν φύσιν τῶν ὑδάτων, μαρτυρεῖ σαφῶς καὶ καθαρῶς αὐτὸς θεῖος Χρυσορρήμων, οὕτως αὐτολεξεὶ λέγων ἐν τῷ εἰς τὸ Ἅγιον Βάπτισμα τοῦ Σωτῆρος λόγῳ αὑτοῦ· «Αὕτη ἐστὶν ἡμέρα, καθ’ ἣν Χριστὸς ἐβαπτίσατο καὶ τὴν τῶν ὑδάτων ἡγίασε φύσιν. Διά τοῦτο καὶ ἐν μεσονυκτίῳ κατὰ τὴν ἑορτὴν ταύτην ἅπαντες ὑδρεύονται, καὶ εἰς ἐνιαυτὸν ὁλόκληρον φυλάττουσιν, ἅτε δὴ σήμερον ἁγιασθέντων τῶν ὑδάτων. Καὶ τὸ σημεῖον γίνεται ἐναργές, οὐ διαφθειρομένης τῆς τῶν ὑδάτων ἐκείνων φύσεως τῷ μήκει τοῦ χρόνου, ἀλλ’ εἰς ἐνιαυτὸν ὁλόκληρον, καὶ δύο καὶ τρία πολλάκις ἔτη, τοῦ σήμερον ἀντληθέντος ὕδατος ἀκεραίου καὶ νεαροῦ μένοντος, καὶ μετὰ τοσοῦτον χρόνον τοῖς ἄρτι τῶν πηγῶν ἐξαρπασθεῖσιν ὕδασιν ἁμιλλωμένου» (Τομ. Ε’ τῆς ἐν Ἐτόνῃ ἐκδόσεως).

Σημείωσαι, ὅτι τὸ Βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου μίαν κατάδυσιν καὶ μίαν ἀνάδυσιν εἶχε, καὶ ἦτο μὲν ὑψηλότερον τοῦ Ἰουδαϊκοῦ βαπτίσματος, ταπεινότερον δὲ τοῦ ἡμετέρου, καθάπερ γεφυρά τις ὂν ἑκατέρου τῶν Βαπτισμάτων, ἀπ’ ἐκείνου πρὸς τοῦτο χειραγωγοῦν. Διότι δὲν ἔλεγεν Ἰωάννης, πλύνον τὰ ἱμάτιά σου, καὶ λοῦσον τὸ σῶμα, καὶ θὰ εἶσαι καθαρός, ἀλλὰ τί; ποιήσατε καρποὺς ἀξίους τῆς μετανοίας. Οὐδὲ Πνεύματος Ἁγίου χορηγίαν εἶχεν, οὔτε ἁμαρτημάτων ἄφεσιν. δὲ Κύριος, οὔτε τὸ Ἰουδαϊκόν, οὔτε τὸ ἡμέτερον Βάπτισμα ἐβαπτίσθη (τὸ εἰς τρεῖς ἀναδύσεις καὶ καταδύσεις γινόμενον), ἀλλὰ τὸ τοῦ Ἰωάννου (τὸ εἰς μίαν κατάδυσιν), καὶ τοῦτο διὰ δύο αἴτια· πρῶτον μὲν ἵνα φανῇ ὅτι εἶναι υἱὸς Θεοῦ, μαρτυρούμενος ἀπὸ τὴν φωνὴν τοῦ Πατρός, καὶ ἀπὸ τὴν ἐπιφοίτησιν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ δεύτερον ἵνα πληρώσῃ πᾶσαν δικαιοσύνην, καθὼς ταῦτα πάντα βεβαιοῖ ἴδιος Χρυσόστομος ἐν τῷ αὐτῷ λόγῳ.