ΠΡΟΤΕΡΙΟΣ ὁ ἔνδοξος Ἱερομάρτυς ἦτο Πρεσβύτερος τῆς ἐν τῇ Ἀλεξανδρείᾳ Ἐκκλησίας ἐν ἔτει υν’ (450), κατὰ τοὺς χρόνους τῶν ἀοιδίμων βασιλέων Μαρκιανοῦ καὶ Πουλχερίας [1]· ὅτε, δὲ συνεκροτήθη ἡ Τετάρτη Ἁγία Οἰκουμενικὴ Σύνοδος ἐν ἔτει υνα’ (451), ἀνέβη καὶ αὐτὸς εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν μετὰ τῶν ἄλλων Ἀλεξανδρινῶν Ἐπισκόπων καὶ Πρεσβυτέρων καὶ πολὺ ἠγωνίσθη κατὰ τῆς αἱρέσεως τῶν Μονοφυσιτῶν. Ἀφ’ οὗ δὲ ἀπέθανεν ὁ Ἀλεξανδρείας Ἀπολινάριος, ὅστις ἀνῆλθεν εἰς τὸν ἐπισκοπικὸν θρόνον μετὰ τὸν Μονοφυσίτην Διόσκορον τὸν ἐν τῇ Τετάρτῃ Οἰκουμενικῇ Συνόδῳ καθαιρεθέντα, ἐδέχθη τὸν θρόνον τῆς Ἀλεξανδρείας ὁ θεῖος οὗτος Προτέριος, προβληθεὶς ὑπὸ πάσης τῆς Συνόδου.

Ἐπειδὴ δὲ οἱ Μονοφυσῖται καὶ ἀκόλουθοι τοῦ Εὐτυχοῦς ἐποίουν ταραχὰς εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν καὶ ἠπείλουν ὅτι θὰ ἐμποδίσωσι τὴν μεταφορὰν τοῦ σίτου ἐξ Ἀλεξανδρείας εἰς Κωνσταντινούπολιν, διὰ τοῦτο ὁ βασιλεὺς Μαρκιανὸς διέταξε νὰ μεταφέρωσι τὸν σῖτον ἐκ τοῦ ἐσωτερικοῦ τῆς Αἰγύπτου διὰ τοῦ Νείλου εἰς τὸ Πηλούσιον [2] καὶ ὄχι εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν. Ὅθεν οἱ κάτοικοι τῆς Ἀλεξανδρείας, βασανιζόμενοι ὑπὸ τῆς πείνης, ἔβαλον μεσίτην εἰς τὸν βασιλέα τὸν θεῖον Προτέριον ὁ δὲ βασιλεύς, πεισθεὶς εἰς τὴν μεσιτείαν καὶ παράκλησιν τοῦ Ἁγίου, προσέταξε νὰ μεταφέρεται καὶ πάλιν ὁ σῖτος, εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν. Ἀφ’ οὗ δὲ ἀπέθανεν ὁ βασιλεὺς Μαρκιανός, ὁ Τιμόθεος ὁ ἐπονομαζόμενος Αἴλουρος [3], ἐκλέξας νύκτα τινὰ σκοτεινὴν καὶ ἀσέληνον, μετέβη τὸ μεσονύκτιον εἰς τὰ κελλία τῶν Μοναχῶν, φορῶν ἔνδυμα μαῦρον, λέγων δὲ πρὸς αὐτούς, ὅτι εἶναι Ἄγγελος τοῦ Θεοῦ, τοὺς παρήγγελλε νὰ χωρισθῶσι τῆς κοινωνίας καὶ ὑποταγῆς τοῦ Προτερίου. Οἱ δὲ Μοναχοί, ἁπλοϊκοὶ ὄντες, ἠπατήθησαν καὶ ἐπανεστάτησαν κατὰ τοῦ Ἀρχιερέως των. Ὁ δὲ Προτέριος φοβηθεὶς ἔφυγεν, ὅτε βλέπει τὸν Προφήτην Ἡσαΐαν λέγοντα πρὸς αὐτόν· «Ἐπίστρεψον καὶ ἐγὼ ἀναμένω νὰ σὲ δεχθῶ». Οὗτος δὲ ὁ λόγος ἐφανέρωνε τὸν θάνατον τοῦ Προτερίου.

Ἐπανελθὼν λοιπὸν ὁ θεῖος Πατὴρ εἰσῆλθε, πιθανῶς ἵνα κρυβῇ ἐντὸς τῆς ἐν Ἀλεξανδρείᾳ μεγάλης κολυμβήθρας. Μαθόντες δὲ τοῦτο οἱ ὡς ἄνω πλανηθέντες Μοναχοὶ καὶ οἱ λοιποὶ Μονοφυσῖται, ἔτρεξαν ἐκεῖ καὶ κατέσφαξαν μὲ κοπτεροὺς καλάμους τὸν Ἀρχιερέα τοῦ Θεοῦ [4]. Ἔπειτα, ἀντ’ αὐτοῦ, ἐχειροτόνησαν Ἀρχιερέα τὸν ἀπατήσαντα αὐτοὺς κακόφρονα Τιμόθεον καὶ ἀνεβίβασαν τοῦτον εἰς τὸν θρόνον τῆς Ἀλεξανδρείας. Τοῦτο μαθὼν ὁ μετὰ τὸν Μαρκιανὸν βασιλεύσας Λέων Α’ ὁ Μέγας,