ΕΥΓΕΝΙΟΣ καὶ ΜΑΚΑΡΙΟΣ οἱ ὄντως εὐγενεῖς καὶ μακάριοι Ὁμολογηταὶ, τῆς εὐσεβοῦς ἡμῶν Πίστεως ἦσαν κατὰ τὸν καιρὸν τοῦ Παραβάτου Ἰουλιανοῦ τοῦ κατὰ συγχώρησιν Θεοῦ βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη τξα’-τξγ’ (361-363). Τότε οἱ Χριστιανοὶ ὅλοι ἔφευγον καὶ ἐκρύπτοντο ἵνα μὴ βλέπωσι τὰς μιαρὰς θυσίας, τὰς ὁποίας, ὁ ἀλιτήριος, προσέφερεν εἰς τὰ εἴδωλα· οἱ δὲ ὁμόφρονές του εἰδωλολάτραι ὄχι μόνον ἔπραττον μετ’ αὐτοῦ ἀσελγείας, καθιστῶντες οὕτω τὸν ἑαυτόν των ὕλην καὶ προσάναμμα τοῦ αἰωνίου πυρὸς τῆς κολάσεως, ἀλλ’ ἠνάγκαζον προσέτι καὶ τοὺς Χριστιανοὺς νὰ πράττωσιν ἀκουσίως τὰ αὐτά.

Τότε λοιπὸν συνελήφθησαν οἱ εὐλογημένοι οὗτοι δοῦλοι καὶ θεράποντες τοῦ Χριστοῦ Εὐγένιος καὶ Μακάριος καὶ ὡμολόγησαν ἐνώπιον τοῦ Παραβάτου τὸν Χριστὸν Θεὸν ἀληθινὸν καὶ κριτὴν ζώντων καὶ νεκρῶν, ἤλεγξαν δὲ τὸν δυσσεβῆ καὶ ἀλάστορα τύραννον, διότι ἐγκατέλειψε τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν καὶ ἔγινεν εἰδωλολάτρης. Ὀργισθεὶς ὅθεν ὁ μιαρός, διέταξε νὰ δεθῶσιν οἱ Ἅγιοι μὲ λεπτὰ λωρία καὶ νὰ κρεμασθῶσι κατακέφαλα καὶ ἐπὶ πολλὰς ὥρας νὰ καπνίζωνται κάτωθεν διὰ κόπρου. Ἔπειτα διέταξε, νὰ πυρωθῇ μία ἐσχάρα καὶ ἐπ’ αὐτῆς νὰ ἁπλωθῶσι γυμνοὶ οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες, οἱ ὁποῖοι, ἔχοντες τοὺς ὀφθαλμούς των προσηλωμένους εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐνδυναμούμενοι ὑπὸ τῆς θείας Χάριτος, ἤλεγχον τὴν πονηρίαν καὶ ἀσέβειαν τοῦ Παραβάτου. Διὰ τοῦτο ὁ θηριώδης ἐπρόσταξε καὶ ἔβαλαν σίδηρα εἰς ὅλα τὰ μέλη τοῦ σώματός των καὶ οὕτω τοὺς ἐξώρισεν εἰς τὴν ἐν Ἀφρικῇ Μαυριτανίαν, ἡ ὁποία εὑρίσκεται πέραν τῆς Ἀλγερίας.

Οἱ δὲ Ἅγιοι Μάρτυρες χαίροντες, διότι ἐξωρίζοντο ὑπὲρ τοῦ Χριστοῦ, ἔψαλλον ἀγαλλόμενοι· «Μακάριοι οἱ ἄμωμοι ἐν ὁδῷ οἱ πορευόμενοι ἐν νόμῳ Κυρίου» (Ψαλμ. ριη’ 1). Ὅταν δὲ ἔφθασαν εἰς τὴν Μαυριτανίαν ἀνέβησαν ἐπὶ τόπου ὑψηλοῦ καὶ ἐκεῖ ἔζων μόνοι. Οἱ δὲ ἐγχώριοι ἔλεγον εἰς αὐτούς· «Φεύγετε, ἀδελφοί, ἀπὸ τοῦτον τὸν τόπον, διότι εἰς αὐτὸν κατοικεῖ φοβερός τις δράκων, ὁ ὁποῖος εἶναι ὀλέθριος εἰς ὅσους τὸν πλησιάζουσιν». Οἱ δὲ Ἅγιοι εἶπον· «Δείξατε εἰς ἡμᾶς τὸ σπήλαιον εἰς τὸ ὁποῖον ὁ δράκων εὑρίσκεται». Ἀφοῦ λοιπὸν ἔδειξαν εἰς αὐτοὺς τὸ σπήλαιον, κλίναντες οἱ ἀοίδιμοι Μάρτυρες τὰ γόνατα εἰς τὴν γῆν προσηυχήθησαν καί, ὤ τοῦ θαύματος! παρευθὺς κατέπεσε κεραυνὸς οὐρανόθεν καὶ κατέκαυσε τὸν δράκοντα, ὁ ὁποῖος προσεπάθει, ὅπως διαφύγῃ, ἀλλὰ δὲν ἠδυνήθη· κατεκάη λοιπὸν καὶ αὐτὸ τὸ χῶμα τῆς γῆς μετὰ τοῦ δράκοντος καὶ ὁ ἀὴρ ὅλος ἐπληρώθη δηλητηρίου. Τοῦτο τὸ θαῦμα βλέποντες οἱ ἐγχώριοι Ἕλληνες ἐπίστευσαν εἰς τὸν Ἰησοῦν Χριστόν.