Ἐκεῖ παρασταθεὶς εἰς τὸ κριτήριον τοῦ ἐπάρχου καὶ χωρὶς οὐδόλως κατ’ ἀλήθειαν νὰ δειλιάσῃ, ὡμολόγησε τὸν ἑαυτόν του Χριστιανὸν καὶ ἤλεγξε τὴν θρησκείαν τῶν Ἀγαρηνῶν ὡς ψευδῆ. Διὰ τοῦτο, κατὰ διαταγὴν τοῦ ἐπάρχου, ἐδάρη μὲ ράβδους ἀπὸ κλάδους ροδιᾶς τόσον σκληρῶς, ὥστε καὶ ἀπὸ τοὺς ὄνυχας τῶν ποδῶν του ἔτρεχεν ἄφθονον αἷμα, εἰς τὴν κατάστασιν δὲ αὐτὴν ἐρρίφθη εἰς τὴν φυλακήν. Ἦτο δὲ τότε τὸ ἔτος ͵αφνδ’ (1554).
Μετὰ τέσσαρας ἡμέρας, ἐξαγαγὼν αὐτὸν ὁ κριτὴς ἀπὸ τὸ δεσμωτήριον, προσεπάθει με κολακείας καὶ μὲ ὑποσχέσεις μεγάλων ἀξιωμάτων νὰ παρασύρῃ τοῦτον, ὥστε νὰ ἀρνηθῇ τὴν ἀμώμητον πίστιν τοῦ Χριστοῦ, ἀλλ’ οὐδὲν κατώρθωσεν ὁ ἀλιτήριος. Διότι ὁ τῆς ἀληθείας Μάρτυς Νικόλαος ἀκόμη περισσότερον ἐπέμενεν εἰς τὴν εὐσεβῆ πίστιν καὶ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ ἐπικαλούμενος ἤλεγξεν ἀκόμη περισσότερον τοὺς ἀσεβεῖς διὰ τὴν ἀπιστίαν των καὶ τὸν ψευδοπροφήτην των ὠνόμαζεν υἱὸν τοῦ διαβόλου καὶ ἐχθρὸν τοῦ Θεοῦ. Διὰ τοῦτο ἔδεσαν ἁλύσεις εἰς τὸν τράχηλόν του καὶ ἀντὶ ἄλλου ἐνδύματος τοῦ ἐφόρεσαν ψάθαν γύρω ἀτιὸ τὸ σῶμα του, εἰς αὐτὴν δὲ τὴν κατάστασιν οἱ δήμιοι τὸν περιέφεραν εἰς ὅλην τὴν πόλιν. Ἐπειδὴ ὅμως καὶ αὐτὴ ἡ βάσανος οὐδόλως ἐκλόνισε τὸν Μάρτυρα ἀπὸ τὴν εὐσεβῆ πίστιν, ἀλλὰ μᾶλλον τὸν ἐνεδυνάμωνεν εἰς αὐτήν, κατὰ διαταγὴν τοῦ ἐπάρχου ἤναψαν εἰς τὸ ἱπποδρόμιον μεγάλην πυράν, ὅπου ὡδήγησαν τὸν Μάρτυρα οἱ ὑπερασπισταὶ τῆς ἀσεβείας, δὲν ἔρριψαν ὅμως ἀμέσως αὐτὸν μέσα εἰς τὸ πῦρ, ἀλλὰ καίοντες τὰς σάρκας του ὀλίγον κατ’ ὀλίγον εἰς τὴν φλόγα, ἔκαμνον σκληροτέραν καὶ βασανιστικωτέραν τὴν τιμωρίαν του.
Ἀφοῦ ὁ Ἅγιος ὑπέστη ἐπὶ πολλὴν ὥραν τὴν φρικτὴν αὐτὴν βάσανον, μὴ δυνάμενος πλέον νὰ σταθῇ ὄρθιος, ἔκλινε προς τὰ δεξιά, καὶ ὁ δήμιος, ἀφοῦ ἐτέντωσε, τὰς ἁλύσεις, τὰς ὁποίας ὁ Μάρτυς ἐξηκολούθει νὰ φέρῃ εἰς τὸν λαιμόν του, ἀπέκοψε διὰ τοῦ ξίφους τὴν τιμίαν αὐτοῦ κεφαλήν, καὶ οὕτως ὁ γενναῖος Μάρτυς τοῦ Χριστοῦ παρέδωσε τὴν ψυχήν του εἰς χεῖρας Θεοῦ. Καὶ τὸ μὲν τίμιον αὐτοῦ σῶμα, κατακαὲν εἰς τὸ πῦρ, μετεβλήθη εἰς στάκτην, μόνη δὲ ἡ τιμία αὐτοῦ κάρα ἀγορασθεῖσα ἀπὸ κάποιον πιστὸν ἀντὶ εἴκοσι χρυσῶν νομισμάτων, ποὺ ἔδωσεν εἰς τὸν δήμιον, ἀπεστάλη εἰς τὴν Μονὴν τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἀθανασίου, τὴν καλουμένην τοῦ Μετεώρου, ὅπου καὶ μέχρι σήμερον εὑρίσκεται ἀναβλύζουσα πηγὰς πολλῶν θαυμάτων, εἰς δόξαν Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.