ΤΡΙΑΚΟΣΙΟΙ ὄντες τὸν ἀριθμὸν οἱ Ἅγιοι οὗτοι Μάρτυρες ἦσαν κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Ζήνωνος ἐν ἔτει υοδ’ (474). Ἄρχων δὲ καὶ ἐξουσιαστὴς τῆς Ἀφρικῆς (τοῦ πανισχύρου δηλαδὴ τότε κράτους τῶν Βανδάλων ἢ Βανδήλων) ἦτο ὁ ἀρειανὸς Ὀνώριχος, ὁ γενόμενος διάδοχος τοῦ πατρὸς αὐτοῦ Γιζερίχου. Τοῦτον λοιπὸν τὸν Ὀνώριχον ἔπεισαν οἱ δύο Ἀρειανοὶ Ἐπίσκοποι, Κύριλλος καὶ Βαλλινάρδης (ἐν ἄλλοις Βυλιμάνδης), νὰ ἐγείρῃ διωγμὸν μέγαν κατὰ τῶν Ὀρθοδόξων· ἦτο δὲ ὁ διωγμὸς αὐτὸς τόσον φοβερός, ὥστε ὑπερέβη καὶ αὐτοὺς τοὺς ἐπὶ Διοκλητιανοῦ καὶ Μαξιμιανοῦ γενομένους [1]. Διότι προσέταξεν ὁ θηριώδης ἐκεῖνος τύραννος νὰ διωχθῶσιν ὅλοι οἱ Ἱερεῖς τῶν ἐν τῇ Ἀφρικῇ δεκαπέντε πόλεων, ἀφοῦ πρότερον ἀφῃρέθησαν ἀπὸ τὰς Ἐκκλησίας τῶν Ὀρθοδόξων ὅλα τὰ ἱερὰ ἄμφια καὶ κειμήλια.

Τότε οἱ Ὀρθόδοξοι, καταφεύγοντες εἰς ἐρημικήν τινα Ἐκκλησίαν, ἐτέλουν ἐκεῖ τὴν θείαν μυσταγωγίαν· μαθόντες δὲ τοῦτο οἱ βάρβαροι Ἀρειανοί, περιεκύκλωσαν αὐτὴν καὶ φέροντες ξύλα καὶ ἄλλην ὕλην ξηράν, ἔκαυσαν τὴν Ἐκκλησίαν ὁμοῦ μὲ ὅλους τοὺς ἐν αὐτῇ εὐχομένους Χριστιανούς. Ὁ δὲ Ὀνώριχος, ἐπαινέσας τὸ τόλμημα τῶν βαρβάρων, ἔδωκε προσταγήν, ὅτι ὅσοι Χριστιανοὶ δὲν ἀναβαπτίζονται διὰ τοῦ κακοδόξου βαπτίσματος τῶν Ἀρειανῶν παρευθὺς νὰ θανατοῦνται. Ὅθεν ὅσοι μὲν Ὀρθόδοξοι δὲν ἠδύναντο νὰ ὑποφέρωσι τὰ προβαλλόμενα βασανιστήρια, ἔφευγον καὶ ἔσῳζον τὴν ζωήν των, ἐγκαταλείποντες τὴν πατρίδα καὶ τὰς ἑστίας των· ὅσοι δὲ ἦσαν στερεοὶ εἰς τὴν Ὀρθόδοξον Πίστιν, προθύμως παρεδίδοντο εἰς τὸ Μαρτύριον. Τριακόσιοι δὲ Ὀρθόδοξοι, συλληφθέντες εἰς τὴν Καρχηδόνα, ἐτιμωρήθησαν διὰ θανάτου, ἐπειδὴ διεβλήθησαν, ὅτι δὲν ἠθέλησαν νὰ συμφωνήσωσι μετὰ τῶν Ἀρειανῶν.

Εἰς δὲ τοὺς Ἱερεῖς περισσοτέρας τιμωρίας ἐποίουν οἱ δυσσεβεῖς. Ὅθεν δύο μὲν ἐξ αὐτῶν ἐπριόνισαν· ἑξήκοντα δὲ Ἱερέων, τῶν λογιωτέρων, ἀπέκοψαν τὰς γλώσσας ἐξ αὐτῆς τῆς ρίζης. Οὗτοι, διαμοιρασθέντες εἰς ὅλην τὴν γῆν τῶν Ρωμαίων, ἐκήρυττον χωρὶς γλῶσσαν τὴν μεγαλωτάτην θαυματουργίαν, τὴν ὁποίαν ἐνήργει ὁ Θεὸς εἰς αὐτούς, διότι ἀνοίγοντες τὸ στόμα καὶ φαινόμενοι χωρὶς γλῶσσαν, τόσον ἀλανθάστως καὶ καθαρῶς προέφερον τὰς λέξεις, ὥστε ἐξέπληττον ὅλους ἐκείνους, ὅσους τοὺς ἔβλεπον καὶ τοὺς ἤκουον. Εἷς δὲ ἐξ αὐτῶν, ἐπειδὴ ἔπεσεν εἰς σαρκικὴν ἁμαρτίαν, ἔγινεν αἴτιος νὰ ἀναχωρήσῃ ἡ θεία Χάρις ἐξ αὐτοῦ καὶ πλέον δὲν ἠδύνατο νὰ λαλήσῃ ἐνάρθρως καθὼς πρότερον, ὡς τοῦτο ἀναφέρουσι πολλοὶ συγγραφεῖς [2]. Καὶ ταῦτα μὲν ἐτολμήθησαν εἰς τὴν Ἀφρικὴν ὑπὸ τῶν Βανδήλων (ἢ Βανδάλων) κατὰ τῶν Ὀρθοδόξων, τῶν ὁμολογούντων ὁμοούσιον μὲ τὸν Πατέρα τὸν Υἱὸν καὶ Λόγον αὐτοῦ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν.