ΑΠΟ τὰς ἀγράφους παραδόσεις, ὅσας οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι παρέδωσαν εἰς τοὺς ἀκολούθους των καὶ ἀλληλοδιαδόχως παρέπεμψαν εἰς ἡμᾶς, εἶναι καὶ ἡ σχετικὴ μὲ τὴν προσκύνησιν τῶν θείων εἰκόνων, τὴν ὁποίαν οἱ μὲν ἄλλοι ἀγράφως, ὡς εἶπον, παρέδωσαν, ὁ δὲ ἱερὸς Λουκᾶς καὶ ἐμπράκτως τὴν παρέδωσεν, ἐπειδὴ ἱστόρησε μὲ χρώματα, καθὼς ὁμολογεῖ ἡ κοινὴ παράδοσις, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, βασταζόμενον ὡς βρέφος μέσα εἰς τὰς ἀγκάλας τῆς Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας. Ἀπὸ δὲ τὰς πολλὰς εἰκόνας, ὅσας θὰ ἱστόρησε, βεβαίως τρεῖς μόνον, ᾄδεται λόγος, ὅτι ἔδειξεν εἰς τὴν Θεοτόκον, τὰς ὁποίας ἀποδεξαμένη εἶπεν ἐκεῖνο τὸ περίφημον ρῆμα: «Ἡ χάρις τοῦ ἐξ ἐμοῦ τεχθέντος δι’ ἐμοῦ εἴη μετ’ αὐτῶν». Ἀπὸ δὲ τὰς τρεῖς, καθὼς ἀποδεικνύουσιν οἱ ἱστορικοὶ καὶ μαρτυροῦν τὰ βασιλικὰ χρυσόβουλλα καὶ τὰ Πατριαρχικὰ σιγγιλλιώδη γράμματα, μία μὲν εἶναι ἐκείνη ἥτις εὑρίσκεται εἰς τὸ Μέγα Σπήλαιον τῆς Πελοποννήσου, δευτέρα δὲ ἡ τοῦ Κύκκου εἰς τὴν Κύπρον, καὶ τρίτη ἡ εἰς τὸ ὄρος τοῦ Σουμελᾶ εὑρισκομένη, κοντὰ εἰς τὴν Τραπεζοῦντα, ἥτις ὀνομάζεται καὶ Ὁδηγήτρια. Ταύτην λέγουσιν ὅτι ὁ Ἀπόστολος Λουκᾶς τὴν περιέφερε πάντοτε μαζί του· πῶς δέ, καὶ πόθεν, καὶ μὲ ποῖον τρόπον κατήντησεν εἰς τὸ ἀνωτέρω ὄρος καὶ ἠθέλησε νὰ παραμείνῃ ἐκεῖ, τοῦτο ἀκούσατε παρακατιόντως.

Ἀφοῦ ὁ ἱερὸς Λουκᾶς εἰς τὰς Θήβας τῆς Βοιωτίας μετέβη εἰς Χριστόν, εἷς Χριστιανός, Ἀνανίας ὀνοματι, παρέλαβε τὴν ἁγίαν εἰκόνα ταύτην καὶ τὴν ἔφερεν εἰς τὰς Ἀθήνας, διὰ δὲ τὰ ἄπειρα θαύματα ὅπου ἔκαμνε καθ’ ἑκάστην ἡμέραν εἰς ἐκείνους, ὅσοι προσέτρεχον εἰς αὐτὴν μετὰ πίστεως, ᾠκοδόμησαν οἱ Ἀθηναῖοι Ναὸν ὡραιότατον ἔξω τῆς πόλεως, μέσα δὲ εἰς αὐτὸν ἔβαλαν τὴν ἁγίαν εἰκόνα καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ ἕως εἰς τὸν καιρὸν τοῦ βασιλέως Θεοδοσίου τοῦ Μεγάλου. Κατ’ ἐκεῖνον δὲ τὸν καιρόν, ἄνθρωπός τις, Βασίλειος τὸ ὄνομα, γέννημα καὶ θρέμμα τῶν Ἀθηνῶν ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς, Κωνσταντῖνον καὶ Ἄνναν, εὐσεβὴς εἰς τὸν Θεόν, εὐλαβὴς εἰς τὴν Θεοτόκον καὶ πρόθυμος ἐργάτης τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου, ἀφοῦ ἔγινε τριάκοντα χρόνων ἐχειροτονήθη Ἱερεύς, εὑρίσκετο δὲ μαζί του καὶ ἕνας ἀνεψιός του, Σωτήριχος ὀνομαζόμενος, καὶ ἐχειροτονήθη καὶ αὐτὸς Διάκονος.