Τῇ αὐτῆ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΔΟΝΑΤΟΥ Ἐπισκόπου Εὐροίας.

Ὁ Ἅγιος ἀπεκρίθη· «Ἂς παρουσιασθῇ ἡ κόρη ἵνα τὴν ἴδω». Εἰσήγαγον λοιπὸν οἱ βασιλεῖς τὸν Ἅγιον εἰς τὸν κοιτῶνα τῆς θυγατρός των καὶ τότε ἐπιτιμήσας ὁ μακάριος τὸν δαίμονα ἐξεδίωξε τοῦτον πάραυτα ἀπ’ αὐτῆς. Τὸ θαῦμα τοῦτο ἰδὼν ὁ βασιλεὺς ἡτοίμαζε χαίρων, ἵνα δώσῃ εἰς αὐτὸν ὅσα τῷ ὑπεσχέθη. Ἀλλ’ ὁ Ἅγιος δὲν ἐδέχθη. Βλέπων ὅμως τὴν ἀγαθὴν γνώμην αὐτῶν, ἐζήτησε νὰ τοῦ δοθῇ, τόπος τις πλησίον τῆς ἐπαρχίας του, ὅστις ἦτο κατάλληλος διὰ νὰ κτισθῇ ἐπ’ αὐτοῦ Ἐκκλησία. Ἐκαλεῖτο δὲ ὁ τόπος ἐκεῖνος Ὀμφάλιος. Ὁ βασιλεὺς λοιπὸν ἐδώρησεν εἰς τὸν Ἅγιον τὸν τόπον μὲ ἔγγραφον προσταγήν.

Οὗτος ὁ Ἅγιος Δονᾶτος ἀνέστησε καὶ νεκρόν, τοῦ ὁποίου ἡ ταφὴ ἠμποδίζετο ὑπό τινος δανειστοῦ, ἐπειδὴ δὲν εἶχε πληρώσει τὰ δανεικὰ χρήματα τὰ ὁποῖα τοῦ ὤφειλεν. Ἀφοῦ δὲ ὁ νεκρὸς συνωμίλησε μετὰ τοῦ δανειστοῦ διὰ τὸ χρέος καὶ ἀφ’ οὗ ἐσχίσθη ἡ χρεωστικὴ ὁμολογία, τότε πάλιν τὸν προσέταξεν ὁ Ἅγιος νὰ κοιμηθῇ, μέχρις ὅτου ἔλθῃ ἡ κοινὴ Ἀνάστασις ὅλων τῶν νεκρῶν. Ὅταν δὲ ὁ Ἅγιος εὑρίσκετο ἀκόμη εἰς Κωνσταντινούπολιν συνέβη ἀνομβρία καὶ ὁ οὐρανὸς ἐφαίνετο καθαρὸς καὶ ἀνέφελος. Ἀπὸ ὁ βασιλεὺς παρεκάλεσε τὸν Ἅγιον, λέγων· «Τίμιε Πάτερ, ἡ πόλις ὅλη πολὺ μὲ ἐνοχλεῖ φωνάζουσα καὶ βεβαιοῦσα, ὅτι ἔλαβες χάριν καὶ δύναμιν παρὰ Θεοῦ νὰ καταβιβάζῃς βροχὴν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ· πλήρωσον λοιπόν, σὲ παρακαλῶ, καὶ ταύτην τὴν αἴτησίν μου». Ἐξελθὼν τότε ὁ Ἅγιος τῆς πόλεως προσηυχήθη. Τόση δὲ βροχὴ ἠκολούθησεν ἔσω καὶ ἔξω τῆς πόλεως, ὡς καὶ εἰς τὰ πέριξ χωρία, ὥστε σχεδὸν εἰπεῖν δὲν διέφερε τῆς βροχῆς τοῦ κατακλυσμοῦ.

Ἐνόμιζε δὲ ὁ βασιλεύς, ὅτι ὁ Ἅγιος, ἔξω εὑρισκόμενος, ἦτο ἑπόμενον νὰ βραχῇ ἕνεκα τῆς ραγδαίας βροχῆς καὶ μάλιστα διότι εἶχεν ἓν καὶ μόνον ἔνδυμα. Ἀλλ’ εἰσελθὼν μετ’ ὀλίγον εἰς τὴν πόλιν καὶ ἐλθὼν εἰς τὰ βασίλεια, ὤ τοῦ θαύματος! ἐφάνη, ὁ θαυμάσιος, χωρὶς νὰ ἔχῃ ἐπ’ αὐτοῦ οὐδ’ ἐλαχίστην σταγόνα ὕδατος· διὸ παρὰ πάντων ἐθαυμάζετο διὰ τὰ τοιαῦτα θαυμάσια. Ὁ βασιλεὺς λοιπὸν ἔχαιρε καὶ ηὐφραίνετο ἀκούων τοὺς λόγους τοῦ Ἁγίου. Κατόπιν ἐδώρησεν εἰς αὐτὸν ἀρκετὸν χρυσόν, ἵνα οἰκοδομήσῃ τὴν Ἐκκλησίαν, καθὼς καὶ ἄλλα τινὰ κειμήλια πρὸς καλλωπισμὸν τοῦ οἰκοδομηθησομένου Ναοῦ καὶ τὸν ἀπέστειλεν εἰς τὰ ἴδια. Πορευθεὶς δὲ ὁ Ἅγιος εἰς τὴν ἐπαρχίαν του καὶ κτίσας τὸν Ναὸν ἡτοίμασεν ἐν αὐτῷ καὶ τὸν τάφον του, ἐλθὼν δὲ εἰς γῆρας βαθύ, ἐκοιμήθη ὁ ἀοίδιμος καὶ ἀπῆλθε πρὸς Κύριον.

                                         

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ ἀκριβὴς θέσις τῆς ἀρχαίας πόλεως Εὐροίας, ἥτις ἤκμαζε κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Μεγάλου Θεοδοσίου, δὲν ἔχει ἐπακριβῶς καθορισθῆ. Κατά τινα ἐκδοχὴν αὕτη ἔκειτο πλησίον τῶν Ἰωαννίνων, κατ’ ἄλλην δὲ πλησίον τοῦ Σουλίου. Ἐπίσης δὲν ἔχει εἰσέτι ἐπακριβῶς προσδιορισθῆ ἡ θέσις τῆς ἀρχαίας Σωρείας, εἰς ἣν εὑρίσκετο ἡ ἐν συνεχείᾳ ἀναφερομένη πηγὴ δηλητηριώδους ὕδατος. Πιθανώτερον θεωρεῖται ὅτι ἔκειτο πλησίον τῆς λίμνης τοῦ Βουθρωτοῦ, ἐκεῖ ἔνθα νῦν τὰ γνωστὰ ὑπὸ τὸ ὄνομα «Σαρωνειὰ» ἐρείπια. Ἡ ἀρχαία Σωρεία ἦτο πόλις τῆς Χαονίας, οἱ δὲ Χάονες ἦσαν ἀρχαῖος πολεμικώτατος λαὸς τῆς Ἠπείρου, πελασγικῆς καταγωγῆς, οἵτινες κατὰ τοὺς ἀρχαιοτάτους χρόνους εἶχον κυριαρχήσει ὁλοκλήρου τῆς Ἠπείρου. Κατά τινας πάλιν Σωρεία εἶναι τὸ νῦν λεγόμενον Σούλι, τὸ πολυθρύλητον διὰ τοὺς κατὰ καιροὺς γενναίους πολέμους του καὶ τὰς νίκας κατὰ τῶν ἐπιδρομέων Ἀγαρηνῶν, μάλιστα δὲ διὰ τοὺς κατὰ τοῦ Ἀλῆ Πασᾶ πολέμους του.