ΔΟΝΑΤΟΣ ὁ ἐν Ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν ἦτο Ἐπίσκοπος πόλεώς τινος Εὐροίας [1] καλουμένης, ἥτις κεῖται κατὰ τὴν παλαιὰν Ἤπειρον, τὴν ἔχουσαν Μητρόπολιν τὰ Ἰωάννινα, ζήσας κατὰ τοὺς χρόνους Θεοδοσίου τοῦ Μεγάλου τοῦ βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη τοθ’-τϟε’ (379-395). Ἔχει δὲ ἡ πόλις αὕτη κώμην ὀνομαζομένην Σωρείαν, ὅπου εὑρίσκετο πηγή τις ὕδατος, ἐκ τοῦ ὁποίου ὅσοι ἤθελον πίει, ἀπέθνῃσκον μὲ πικρὸν θάνατον.
Τοῦτο μαθὼν ὁ ἁγιώτατος οὗτος Δονᾶτος μετέβη εἰς τὴν πηγὴν μετὰ τῶν Ἱερέων καὶ Κληρικῶν του, ὡς δὲ ἔφθασεν ἐκεῖ, βροντὴ μεγάλη ἠκούσθη, μετὰ δὲ ταύτην ἐξῆλθεν ἐκ τῆς πηγῆς θανατηφόρος δράκων, ὅστις, πλησιάσας τὸν Ἅγιον, προσεπάθει νὰ περιπλέξῃ διὰ τῆς οὐρᾶς του τοὺς πόδας τοῦ ὄνου, ἐπὶ τοῦ ὁποίου ἐκάθητο ὁ μακάριος. Στραφεὶς δὲ ὁ Ἅγιος καὶ ἰδὼν τὸν δράκοντα, ἔλαβε τὸ σχοινίον μὲ τὸ ὁποῖον ἐκτύπα τὸν ὄνον καὶ ἐγγίσας τοῦτο ἐπὶ τῆς ράχεως τοῦ δράκοντος, μὲ τοῦτο καὶ μόνον ἐπροξένησεν εἰς αὐτὸν θανατηφόρον τραῦμα, καὶ παρευθύς, ὤ τῆς τοῦ Θεοῦ μεγαλειότητος καὶ ἀφάτου φιλανθρωπίας! πεσὼν ἐκ τούτου ἔμεινεν ἄπνους. Διότι ὁ Πανάγαθος Κύριος συνεργεῖ τοῖς εὐαρεστοῦσιν Αὐτῷ Ἁγίοις ἵνα πράττωσι τοιαῦτα θαυμαστὰ καὶ παράδοξα ἔργα!
Τότε λοιπὸν συλλέξαντες ξύλα οἱ τοῦ θαύματος τούτου Χριστιανοὶ θεαταί, ἤναψαν πυρὰν καὶ κατέκαυσαν τὸ θηρίον. Οὐδεὶς ὅμως ἐτόλμα ὑπὸ τοῦ φόβου νὰ πίῃ ὕδωρ ἐκ τῆς πηγῆς ἐκείνης. Τότε ὁ Ἅγιος προσευχηθεὶς ηὐλόγησε τὴν πηγὴν καὶ πρῶτος ἔπιεν ἐκ τοῦ ὕδατος, εἰπὼν καὶ εἰς τοὺς ἄλλους νὰ πίωσιν ἀφόβως. Ἀφοῦ δὲ ἔπιον καὶ ἐνεπλήσθησαν ἐπανῆλθον εἰς τὰ ἴδια ἀβλαβεῖς.
Ταῦτα μαθὼν ὁ βασιλεὺς Θεοδόσιος ὁ Μέγας ἐκάλεσεν ὅλους τοὺς εἰς τὰ μέρη ἐκεῖνα εὑρισκομένους Ἐπισκόπους, ἀφοῦ δὲ συνήχθησαν, ἠρώτα νὰ μάθῃ ποῖος ἐξ αὐτῶν ἦτο ὁ Ἑπίσκοπος Δονᾶτος, ὁ διὰ τοῦ σχοινίου θανατώσας τὸν δράκοντα καὶ διὰ προσευχῆς του ἀναβλύσας ὕδωρ ἀπὸ τῆς γῆς καὶ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ βροχὴν καταβιβάσας. Οἱ δὲ Ἐπίσκοποι ἔδειξαν τὸν Ἅγιον λέγοντες· «Οὗτος εἶναι, ὦ βασιλεῦ». Τότε ὁ βασιλεὺς ἐχαιρέτησεν αὐτὸν καὶ τὸν ὡδήγησεν εἰς τὴν βασίλισσαν. Ὅταν δὲ ἔφθασαν ἐκεῖ, ἐγονυπέτησαν ἀμφότεροι καὶ ἥψαντο τῶν ποδῶν τοῦ Ἁγίου, παρακαλοῦντες αὐτὸν καὶ λέγοντες· «Δοῦλε τοῦ Θεοῦ, παρακινήθητι καὶ ποίησον εἰς ἡμᾶς ἔλεος, ἐπειδὴ ἔχομεν θυγατέρα μονογενῆ, ἥτις ἐνοχλεῖται ὑπὸ δαιμονίου, γεγονὸς διὰ τὸ ὁποῖον μεγάλως λυπούμεθα καὶ κατὰ τὴν ψυχὴν συντριβόμεθα. Ἐὰν δὲ θεραπεύσῃς αὐτήν, λάβε τὸ ἥμισυ τῆς προικός της».