Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν καὶ Ὁμολογητοῦ ΙΩΑΝΝΟΥ Ἡγουμένου τῆς Μονῆς τῶν Καθαρῶν.

Οἱ λόγοι οὗτοι προεκάλεσαν τὴν ὀργὴν τοῦ τυράννου, ὅστις θυμωθεὶς ἐπρόσταξε καὶ ἔδειραν ἀσπλάγχνως μὲ βούνευρα τὸν Ἅγιον. Δερόμενος δὲ ὁ μακάριος ἠγάλλετο, διότι ἐδέρετο διὰ τὴν Πίστιν τοῦ Χριστοῦ τὴν Ἁγίαν. Ἔπειτα ἐφυλακίσθη εἴς τι Μετόχιον τοῦ Μοναστηρίου του ἐπὶ τρεῖς ὁλοκλήρους μῆνας καὶ ἐκεῖθεν ἐξωρίσθη εἰς φρούριον ὀνομαζόμενον Πενταδάκτυλον, εὑρισκόμενον εἰς τὴν χώραν τῆς Λάμπης [2]. Ἐκεῖ λοιπὸν ἔδεσαν τοὺς πόδας του μὲ ἁλύσεις σιδηρᾶς καὶ ἔρριψαν αὐτὸν εἰς τὴν φυλακὴν ὅπου παρέμεινεν ἐπὶ δεκαοκτὼ μῆνας. Ἔπειτα ἔφεραν αὐτὸν πάλιν εἰς Κωνσταντινούπολιν καὶ τὸν παρουσίασαν γυμνὸν πρὸ τοῦ τυράννου. Ἀφ’ οὗ δὲ ὁ Ἅγιος συνωμίλησεν ἀρκετὰ καὶ ἐφιλονίκησε μὲ τὸν τύραννον περὶ τῶν ἁγίων Εἰκόνων, παρεδόθη εἰς τὸν τότε ἀναξίως πατριαρχεύοντα Θεόδοτον τὸν Μελισσηνὸν (815-821) τὸν καὶ Κασσιτερᾶν ὀνομαζόμενον [3], ὁ ὁποῖος πολλὰς καὶ σκληρὰς διώξεις ἐνήργησε κατὰ τοῦ Ἁγίου τούτου Ἰωάννου καὶ εἰς μακρὸν διάστημα ἀφῆκεν αὐτὸν νὰ ἀποθάνῃ σχεδὸν ἐκ τῆς πείνης καὶ τῆς δίψης. Ἔπειτα ὡδήγησεν αὐτὸν πάλιν πρὸ τοῦ βασιλέως, ὅστις ἀπέστειλε τὸν Ἅγιον εἰς τὸ φρούριον τὸ ὀνομαζόμενον Κριόταυρον εὑρισκόμενον εἰς τὸ θέμα τῶν Βουκελλαρίων [4], ἐκεῖ δὲ τὸν ἐφυλάκισαν ἐπὶ δύο ὁλόκληρα ἔτη ἐντὸς στενῆς καὶ σκοτεινῆς φυλακῆς. Ἐκ τῆς μεγάλης δὲ ταύτης κακοπαθείας κατεξηράνθη τελείως ὁ ἀοίδιμος, πλὴν ὅμως ὑπέμεινε τὰ πάντα εὐχαριστῶν καὶ δοξάζων τὸν Κύριον.

Ἀφ’ οὗ δὲ ἐσφάγη ὁ Λέων Ε’ ὁ Ἀρμένιος, ἐβασίλευσεν ἀντ’ αὐτοῦ ὁ Μιχαὴλ Β’ ὁ Τραυλός (820-829) [5], ὁ πατὴρ τοῦ βασιλέως Θεοφίλου, εἰκονομάχος καὶ αὐτός. Οὗτος εἰς τὰς ἀρχὰς τῆς βασιλείας του ἀνεκάλεσε τοὺς εὑρισκομένους εἰς τὴν ἐξορίαν. Ὅθεν ἀπηλευθερώθη καὶ ὁ μακάριος Ἰωάννης ἐκ τῆς ἐξορίας καὶ ἦλθε μέχρι τῆς Χαλκηδόνος, δὲν ἐπετράπη ὅμως εἰς αὐτὸν νὰ εἰσέλθῃ εἰς Κωνσταντινούπολιν. Ὅταν δὲ ἐβασίλευσεν ὁ υἱός του Θεόφιλος (829-842) [6], ἠθέλησε νὰ διαμείνῃ ὁ Ἅγιος πλησίον εἰς ἄλλους Πατέρας εἰς Ἐκκλησίαν τινά. Διὰ τοῦτο συλληφθεὶς ὑπὸ τοῦ τότε Πατριάρχου Ἰωάννου τοῦ ἑβδόμου (836-842), τοῦ ἀσπασαμένου τὴν αἵρεσιν τοῦ Θεοφίλου, τὸν ὁποῖον καὶ Ἰαννῆν οἱ τότε ὠνόμαζον, καὶ πολλὰ κακὰ παρ’ αὐτοῦ ὑποστάς, ἐξωρίσθη τέλος εἰς τὴν νῆσον Ἀφουσίαν, ἥτις εἶναι ὑποκειμένη εἰς τὸν Προικονήσου, καὶ εὑρίσκεται πλησίον εἰς τὴν Ἅλανα. Διαμείνας δὲ ἐκεῖ ἐπὶ δύο καὶ ἥμισυ ἔτη, εἶδεν ὀπτασίαν καὶ προειπὼν εἰς τοὺς μετ’ αὐτοῦ, ὅτι μέλλει νὰ τελευτήσῃ μετὰ τρεῖς ἡμέρας, ἀπῆλθε πρὸς Κύριον κοσμηθεὶς διὰ τοῦ στεφάνου τῆς αἰωνίου δόξης.

                                  

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ


Ὑποσημειώσεις

[1] Δεκάπολις διὰ τοῦ ὅρου τούτου ἐχαρακτηρίζετο κατὰ τοὺς χρόνους τῆς Ρωμαϊκῆς καὶ Βυζαντινῆς ἐποχῆς εὐρεῖα περιοχὴ, ἐκτεινομένη ἑκατέρωθεν τῆς ὁδοῦ τὴν ὁποίαν ἠκολούθουν τὰ καραβάνια τὰ διασχίζοντα τὴν ἔρημον κατὰ τὴν ἀπὸ Δαμασκοῦ πρὸς Ἀραβίαν πορείαν των. Τὰ ὀνόματα καὶ ὁ ἀριθμὸς τῶν πόλεων, αἵτινες ἀπετέλουν τὴν ἅλυσιν τῆς καλουμένης Δεκαπόλεως, ποικίλλει κατὰ τὸν ροῦν τῶν αἰώνων καὶ μεταξὺ τῶν συγγραφέων. Ὡς κυριώτεραι πόλεις ἐξ ὧν τὸ σύμπλεγμα τοῦτο ἀπετελέσθη τὸ πρῶτον δέον νὰ θεωροῦνται αἱ ἑξῆς: Δαμασκός, Ἱππών, Γάδαρα, Ραφαννά, Καναθά, Σκυθόπολις, Πέλλα, Δίων, Γέρασα καὶ Φιλαδέλφεια. Ἡ περὶ ἧς ὁ λόγος Εἰρηνούπολις ὑπῆρξε ποτὲ μία τῶν πόλεων τῆς Δεκαπόλεως ταύτης; Μᾶλλον ὄχι. Πιθανώτερον νομίζομεν ὅτι δὲν πρόκειται περὶ τῆς Δεκαπόλεως ταύτης, ἀλλὰ περὶ τῆς ἐν Ἰσαυρίᾳ τοιαύτης ἐξ ἧς κατήγετο καὶ ὁ Ὅσιος Γρηγόριος ὁ Δεκαπολίτης, οὗ τὴν μνήμην ἐπιτελοῦμεν κατὰ τὴν κʹ (20ὴν) Νοεμβρίου (βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Περὶ τῆς ἐν Ἰσαυρίᾳ Δεκαπόλεως καὶ τῆς ἐν αὐτῇ Εἰρηνουπόλεως γίνεται λόγος ἐν τῇ ἀρχῇ τοῦ Βίου τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου. (Βλέπε καὶ ὑποσημείωσιν εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Εἰρηνουπόλεως, ἐν τόμῳ Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ δʹ (4ῃ) τοῦ μηνὸς Φεβρουαρίου). Εἰς τὴν σκέψιν ταύτην ἤχθημεν σὺν τοῖς ἄλλοις καὶ ἐκ τοῦ ὅτι ἐν τῷ Ἑλληνικῷ Συναξαρίῳ δὲν γίνεται λόγος περὶ Δεκαπόλεως Κοίλης Συρίας ἀλλὰ ἁπλῶς περὶ Δεκαπόλεως. Τὸ Κοίλης Συρίας προστίθεται ἐν τῷ Συναξαριστῇ τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου. Περὶ Κοίλης Συρίας ὁμιλεῖ καὶ ὁ Λεοντουπόλεως Σωφρόνιος. Ἴσως ὅμως πρόκειται περὶ παρανοήσεως.

[2] Ποία εἶναι ἡ χώρα τῆς Λάμπης καὶ τὸ ἐν αὐτῇ φρούριον τὸ ὀνομαζόμενον Πενταδάκτυλον; Ὁ Ὅσιος Νικόδημος διατυπώνει τὴν σκέψιν ὅτι πρόκειται περὶ περιοχῆς τῆς Πελοποννήσου. Συνηγορεῖ εἰς τοῦτο τὸ γεγονὸς ὅτι Πενταδάκτυλον ἐκαλεῖτο ὑπὸ τῶν Βυζαντινῶν τὸ ὄρος Ταΰγετος, ὑπῆρχε δὲ καὶ χωρίον καλούμενον Λαμπιδία. Λάμπη ὑπάρχει καὶ ἐν Κρήτῃ, ἀλλὰ δὲν ὑπάρχει Πενταδάκτυλον. Ἐπίσης ἐν Κύπρῳ ὑπάρχει ὄρος καλούμενον Πενταδάκτυλον δὲν ὑπάρχει ὅμως Λάμπη. Ὁ Λεοντουπόλεως Σωφρόνιος ἀντὶ Λάμπης γράφει ἐν τῇ χώρᾳ τῆς Κάμπης(;). Μήπως ὅμως πρόκειται περὶ τοῦ ὄρους Λάτμου, ὅπερ καὶ νῦν τουρκιστὶ καλεῖται Μπὲς-Παρμὰκ-Ντὰγ ἤτοι Πενταδάκτυλον; Βλέπε περὶ τούτου καὶ ὑποσημείωσιν εἰς τὸν βίον τοῦ Ὁσίου Παύλου τοῦ ἐν Λάτρῳ, ἐν τόμῳ ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ιεʹ (15ῃ) τοῦ μηνὸς Δεκεμβρίου.

[3] Ἐσφαλμένως εἰς τὸ χειρόγραφον γράφεται ὡς πατριαρχεύων τότε Ἰωάννης Ζʹ ὁ Μάντης, διότι τὸν Θεόδοτον ἀνεβίβασεν ἐπὶ τοῦ πατριαρχικοῦ θρόνου ὁ Λέων Εʹ, ὡς ὁμόφρονά του, καταβιβάσας ἀπὸ τοῦ θρόνου τὸν Ἁγιώτατον Νικηφόρον Αʹ (806-815), ὁ δὲ Ἰωάννης ἐπατριάρχευσε μετὰ ταῦτα (836-842).

[4] Τὸ θέμα τῶν Βουκελλαρίων ἦτο ἕνα ἀπὸ τὰ 29 θέματα εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη ἡ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία· περιελάμβανε δὲ τοῦτο τὴν ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Γαλατίαν. Πρωτεύουσα τούτου ἦτο ἡ Ἄγκυρα. Ἐκαλεῖτο δὲ οὕτω, διότι πάλαι ποτὲ ἐστάθμευεν ἐν αὐτῷ Ρωμαϊκόν τι τάγμα τῶν καλουμένων Bucellarii.

[5] Μιχαὴλ Βʹ ὁ Τραυλός, (820-829). Υἱὸς εὐτελοῦς οἰκογενείας γεννηθεὶς ἐν Ἀμορίῳ τῆς Φρυγίας. Καὶ οὗτος σφοδρὸς εἰκονομάχος. Ἐπὶ τῆς βασιλείας του οἱ Σαρακηνοὶ κατέλαβον τὰς δύο ὡραιοτέρας καὶ μεγαλυτέρας νήσους τῆς αὐτοκρατορίας τὴν Κρήτην καὶ τὴν Σικελίαν.

[6] Θεόφιλος, αὐτοκράτωρ τοῦ Βυζαντίου ἀπὸ τοῦ 829 μέχρι τοῦ 842 μ.Χ., υἱὸς Μιχαὴλ Βʹ τοῦ Τραυλοῦ μεθ’ οὗ συνεβασίλευσε καὶ τὸν διεδέχθη. Οὗτος ὑπῆρξεν ὁ τελευταῖος εἰκονομάχος βασιλεύς, ὅστις κατεδίωξε τοὺς προσκυνοῦντας τὰς ἁγίας Εἰκόνας, ἀλλὰ δὲν κατώρθωσε νὰ ἐπιβάλῃ τὴν κακοδοξίαν του, ἥτις καὶ ἀνετράπη εὐθὺς μετὰ τὸν θάνατόν του, ὅτε διεδέχθη αὐτὸν (842) ἡ σύζυγός του Θεοδώρα ὡς κηδεμὼν τοῦ ἀνηλίκου υἱοῦ του Μιχαὴλ Γʹ (842-867). Ἡ Θεοδώρα εἶναι ἡ ἀναστηλώσασα τὰς ἁγίας Εἰκόνας.