Ἀκολουθοῦντες τὴν τοῦ Τριῳδίου τυπικὴν διάταξιν, καὶ ἐν τῇ ἐπιθυμίᾳ ἡμῶν ὅπως καταρτίσωμεν ὅσον τὸ δυνατὸν ἀρτιωτέραν τὴν παροῦσαν ἔκδοσιν, συμπεριελάβομεν ἐνταῦθα τοὺς κατὰ τὴν παροῦσαν ἑβδομάδα ἀναγινωσκομένους περιφήμους, πλὴν δυσευρέτους, λόγους Βασιλείου τοῦ Μεγάλου (Τρίτῃ, Τετάρτῃ, Παρασκευῇ) καὶ Ἀναστασίου τοῦ Σιναΐτου (τῇ Πέμπτῃ) κατ’ ἐλευθέραν μετάφρασιν, ἵνα καταστῇ δυνατὸν νὰ ἀναγνωσθῶσι μετὰ κατανοήσεως ἀπὸ ὅσον τὸ δυνατὸν περισσοτέρους εὐσεβεῖς ἀναγνώστας. Τὸ πρωτότυπον τοῦ λόγου τούτου παρελήφθη ἐκ τῆς Ἑλληνικῆς Πατρολογίας τοῦ Ἀββᾶ Migne, τόμ. 31 στ. 217-237.
Εἰς τὸν περὶ Εὐχαριστίας λόγον του τοῦτον ὁ Μέγας Βασίλειος πλὴν τῶν ἄλλων προβάλλει καὶ ἀναλύει περικοπὴν τῆς Αʹ πρὸς Θεσσαλονικεῖς Ἐπιστολῆς τοῦ θείου Παύλου, δι’ ἧς παραγγέλλει αὐτοῖς, ὅτι δεῖ ἐν πάσῃ περιστάσει εὐχαριστεῖν τὸν Κύριον, λέγων: «ἐν παντὶ εὐχαριστεῖτε» (Αʹ Θεσσ. εʹ 18). Οὐχὶ δὲ μόνον τότε, ἀλλὰ καὶ πλειστάκις ἐν ταῖς Ἐπιστολαῖς του ὁ θεῖος Παῦλος παραγγέλλει πᾶσιν ἡμῖν περὶ τῆς ὀφειλομένης πρὸς τὸν Θεὸν εὐχαριστίας. Ἐν τῇ αὐτῇ μάλιστα Ἐπιστολῇ λέγει ἀνωτέρω περὶ ἑαυτοῦ· «Διὰ τοῦτο καὶ ἡμεῖς εὐχαριστοῦμεν τῷ Θεῷ ἀδιαλείπτως…» (αὐτόθι βʹ 13). Ὁ δὲ θεῖος Ἰωάννης, ὁ ἠγαπημένος τοῦ Κυρίου Μαθητής, ἐν τῇ Ἀποκαλύψει αὐτοῦ λέγει, ὅτι ἐν τῇ Δευτέρᾳ Παρουσίᾳ τὸ πλῆθος τῶν ἐπιλεγέντων πρὸς σωτηρίαν ἐνδεδυμένοι στολὰς λευκάς, εὐχαριστοῦντες τὸν Κύριον μέλλει νὰ ἀναβοήσωσι: «Ἀμήν· ἡ εὐλογία καὶ ἡ δόξα καὶ ἡ σοφία καὶ ἡ εὐχαριστία καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ ἰσχὺς τῷ Θεῷ ἡμῶν εἰς τοὺς αἰωνας τῶν αἰώνων· ἀμὴν» (Ἀποκ. ζʹ 12). Ἀλλὰ καὶ ἐν τῇ ὁράσει τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ, ἥν περ ὁ αὐτὸς θεῖος Ἰωάννης περιγράφει ἐν τῷ βιβλίῳ τῆς Ἀποκαλύψεως, εἶδε τοὺς εἴκοσι τέσσαρας πρεσβυτέρους καὶ τὰ τέσσαρα ἐκτελεστικὰ ὄργανα τῶν θείων βουλῶν τοῦ Θεοῦ, τὰ ἐν σχήματι ζῴων γεμόντων ὀφθαλμῶν ἐμφανισθέντα, ἀποδίδοντας τὴν ὀφειλομένην τῷ Θεῷ εὐχαριστίαν. Τὸ θέμα τοῦτο ἀποδίδει ἡ ἐν σελίδι 99 παρατιθεμένη τοιχογραφία ἀνήκουσα εἰς τὴν σειρὰν τῶν περιφήμων τοιχογραφιῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Διονυσίου, τῶν ἑρμηνευουσῶν τὴν Δευτέραν Παρουσίαν τοῦ Κυρίου, περὶ ὧν ἐπαρκῶς ὡμιλήσαμεν ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελίδος 82. Ἐν τῇ παραστάσει ταύτῃ ἀποδίδεται ἡ ἐν κεφαλαίοις δʹ (1-11) καὶ εʹ (1-7) περιγραφομένη σκηνή. Τὸ ἑρμηνευόμενον χωρίον ἔχει οὕτω:
«Μετὰ ταῦτα εἶδον, καὶ ἰδοὺ θύρα ἀνεῳγμένη ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ ἡ φωνὴ ἡ πρώτη ἣν ἤκουσα ὡς σάλπιγγος λαλούσης μετ’ ἐμοῦ, λέγων· ἀνάβα ὧδε καὶ δείξω σοι ἃ δεῖ γενέσθαι μετὰ ταῦτα· καὶ εὐθέως ἐγενόμην ἐν πνεύματι καὶ ἰδοὺ θρόνος ἔκειτο ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τὸν θρόνον καθήμενος, ὅμοιος ὁράσει λίθῳ ἰάσπιδι καὶ σαρδίῳ· καὶ ἶρις κυκλόθεν τοῦ θρόνου, ὁμοίως ὅρασις σμαραγδίνων καὶ κυκλόθεν τοῦ θρόνου θρόνοι εἴκοσι τέσσαρες καὶ ἐπὶ τοὺς θρόνους τοὺς εἴκοσι τέσσαρας πρεσβυτέρους καθημένους, περιβεβλημένους ἐν ἱματίοις λευκοῖς, καὶ ἐπὶ τὰς κεφαλὰς αὐτῶν στεφάνους χρυσοῦς· καὶ ἐκ τοῦ θρόνου ἐκπορεύονται ἀστραπαὶ καὶ φωναὶ καὶ βρονταί καὶ ἑπτὰ λαμπάδες πυρὸς καιόμεναι ἐνώπιον τοῦ θρόνου, αἵ εἰσι τὰ ἑπτὰ πνεύματα τοῦ Θεοῦ· καὶ ἐνώπιον τοῦ θρόνου ὡς θάλασσα ὑαλίνη, ὁμοία κρυστάλλῳ καὶ ἐν μέσῳ τοῦ θρόνου καὶ κύκλῳ τοῦ θρόνου τέσσαρα ζῷα γέμοντα ὀφθαλμῶν ἔμπροσθεν καὶ ὄπισθεν· καὶ τὸ ζῷον τὸ πρῶτον ὅμοιον λέοντι, καὶ τὸ δεύτερον ζῷον ὅμοιον μόσχῳ, καὶ τὸ τρίτον ζῷον ἔχον τὸ πρόσωπον ὡς ἀνθρώπου, καὶ τὸ τέταρτον ζῷον ὅμοιον ἀετῷ πετομένῳ· καὶ τὰ τέσσαρα ζῷα, ἓν καθ’ ἓν αὐτῶν ἔχον ἀνὰ πτέρυγας ἕξ, κυκλόθεν καὶ ἔσωθεν γέμουσιν ὀφθαλμῶν, καὶ ἀνάπαυσιν οὐκ ἔχουσιν ἡμέρας καὶ νυκτὸς λέγοντες· ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος ὁ Θεὸς ὁ παντοκράτωρ, ὁ ἦν καὶ ὁ ὢν καὶ ὁ ἐρχόμενος. Καὶ ὅταν δῶσι τὰ ζῷα δόξαν καὶ τιμὴν καὶ εὐχαριστίαν τῷ καθημένῳ ἐπὶ τοῦ θρόνου, τῷ ζῶντι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, πεσοῦνται οἱ εἴκοσι τέσσαρες πρεσβύτεροι ἐνώπιον τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου, καὶ προσκυνήσουσι τῷ ζῶντι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, καὶ βαλοῦσι τοὺς στεφάνους αὐτῶν ἐνώπιον τοῦ θρόνου λέγοντες· ἄξιος εἶ, ὁ Κύριος καὶ Θεὸς ἡμῶν, λαβεῖν τὴν δόξαν καὶ τὴν τιμὴν καὶ τὴν δύναμιν, ὅτι σὺ ἔκτισας τὰ πάντα, καὶ διὰ τὸ θέλημά σου ἦσαν καὶ ἐκτίσθησαν. Καὶ εἶδον ἐπὶ τὴν δεξιὰν τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου βιβλίον γεγραμμένον ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν, κατεσφραγισμένον σφραγῖσιν ἑπτά· καὶ εἶδον ἄγγελον ἰσχυρὸν κηρύσσοντα ἐν φωνῇ μεγάλῃ· τίς ἄξιός ἐστιν ἀνοῖξαι τὸ βιβλίον καὶ λῦσαι τὰς σφραγῖδας αὐτοῦ; καὶ οὐδεὶς ἐδύνατο ἐν τῷ οὐρανῷ οὔτε ἐπὶ τῆς γῆς οὔτε ὑποκάτω τῆς γῆς ἀνοῖξαι τὸ βιβλίον οὔτε βλέπειν αὐτό· καὶ ἐγὼ ἔκλαιον πολύ, ὅτι οὐδεὶς ἄξιος εὑρέθη ἀνοῖξαι τὸ βιβλίον οὔτε βλέπειν αὐτό· καὶ εἷς ἐκ τῶν πρεσβυτέρων λέγει μοι· μὴ κλαῖε· ἰδοὺ ἐνίκησεν ὁ λέων ὁ ἐκ τῆς φυλῆς Ἰούδα, ἡ ρίζα Δαυΐδ, ἀνοῖξαι τὸ βιβλίον καὶ τὰς ἑπτὰ σφραγῖδας αὐτοῦ. Καὶ εἶδον ἐν μέσῳ τοῦ θρόνου καὶ τῶν τεσσάρων ζῴων καὶ ἐν μέσῳ τῶν πρεσβυτέρων Ἀρνίον ἑστηκὸς ὡς ἐσφαγμένον, ἔχον κέρατα ἑπτὰ καὶ ὀφθαλμοὺς ἑπτά, ἅ εἰσι τὰ ἑπτὰ πνεύματα τοῦ Θεοῦ ἀποστελλόμενα εἰς πᾶσαν τὴν γῆν· καὶ ἦλθε καὶ εἴληφεν (τὸ βιβλίον) ἐκ τῆς δεξιᾶς τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου» (Ἀποκ. δʹ 1-11, εʹ 1-7).
Τὴν ὅρασιν ταύτην, ὡς ἀνωτέρω ἔφημεν, ἀποδίδει ἡ παρατιθεμένη εἰκών. Ἐν ταύτῃ εἰκονίζονται ἄνω ὁ Παντοκράτωρ ἐπὶ τοῦ θρόνου αὐτοῦ καθήμενος καὶ κρατῶν ἐν ταῖς χερσὶν αὐτοῦ τὸ βιβλίον. Ὑπεράνω καὶ γύρωθεν τοῦ θρόνου αἱ «ἑπτὰ λαμπάδες πυρὸς καιόμεναι». Δεξιὰ τοῦ Θεοῦ τὸ Ἀρνίον, ἐνῷ ἑτοιμάζεται νὰ ἀνοίξῃ τὸ βιβλίον. Δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ τοῦ θρόνου τὰ τέσσαρα ζῷα. Δεξιώτερον καὶ ἀριστερώτερον οἱ εἴκοσι τέσσαρες θρόνοι τῶν πρεσβυτέρων καὶ ἐπ’ αὐτῶν οἱ εἴκοσι τέσσαρες πρεσβύτεροι ἐνδεδυμένοι στολὰς λευκάς, ἐνῷ ἑτοιμάζονται νὰ ἀποθέσωσι τοὺς χρυσοῦς στεφάνους ἀπὸ τῶν κεφαλῶν αὐτῶν ἐνώπιον τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ, εἰς ἔνδειξιν εὐχαριστίας. Κάτωθεν τοῦ θρόνόυ θεῖος Ἄγγελος καλεῖ τὸν ἄξιον νὰ ἀνοίξῃ τὸ βιβλίον. Ἀκολουθοῦν τὰ λοιπά, ὅπως περιγράφονται ἀνωτέρω ὑπὸ τοῦ ἠγαπημένου Μαθητοῦ.