Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ Σαββάτῳ πρὸ τῆς Πεντηκοστῆς μνήμην ἐπιτελοῦμεν πάντων τῶν ἀπ’ αἰῶνος κοιμηθέντων εὐσεβῶς ἐπ’ ἐλπίδι ἀναστάσεως ζωῆς αἰωνίου.

Πα­ρα­θέ­το­μεν ἐ­νταῦ­θα τοι­χο­γρα­φί­αν τῆς Τρα­πέ­ζης τῆς Ἱ­. Μο­νῆς Με­γί­στης Λα­ύ­ρας Ἁ­γί­ου Ὄ­ρους. Ἐν τα­ύ­τῃ εἰ­κο­νί­ζο­νται εἰς δύ­ο τμή­μα­τα λε­πτο­μέ­ρει­αι ἀ­πὸ τὸ ὄ­ντως φο­βε­ρώ­τα­τον τοῦ θα­νά­του μυ­στή­ρι­ον. Ἐν τῷ ἄ­νω τμή­μα­τι εἰ­κο­νί­ζε­ται πε­ρι­γρα­φὴ ἀ­πὸ τὴν «Κλί­μα­κα» τοῦ Ὁ­σί­ου Ἰ­ω­άν­νου τοῦ Σι­να­ΐ­του. Οἱ ἀ­γω­νι­σταί Μο­να­χοὶ ἀ­νέρ­χο­νται τὴν οὐ­ρα­νο­δρό­μον κλί­μα­κα, τὴν ἀ­πὸ τῆς γῆς εἰς τοὺς οὐ­ρα­νοὺς ἀ­νά­γου­σαν. Εἰς τὸ ἄ­νω ἄ­κρον τῆς κλί­μα­κος ὁ στε­φο­δό­της Χρι­στὸς στε­φα­νοῖ τοὺς νι­κη­τάς, οἵ­τι­νες, βο­η­θο­ύ­με­νοι ὑ­πὸ θε­ί­ων Ἀγ­γέ­λων, φθά­νουν εἰς τὸ πο­θη­τὸν τέρ­μα. Ἀ­ρι­στε­ρὰ τῆς κλί­μα­κος δι­α­κρί­νο­νται οἱ δα­ί­μο­νες, προ­σπα­θοῦ­ντες νὰ πα­ρα­σύ­ρουν τοὺς ἀ­γω­νι­στὰς καὶ οἱ ἐκ το­ύ­των πα­ρα­συ­ρό­με­νοι καὶ πί­πτο­ντες. Εἰς τὸ κά­τω μέ­ρος τῆς κλί­μα­κος δι­α­κρί­νε­ται ὁ ἄρ­χων τῶν δαι­μό­νων κα­τευ­θύ­νων τὰ ὄρ­γα­νά του. Ἐν τῷ κά­τω τμή­μα­τι εἰ­κο­νί­ζε­ται ἀλ­λη­γο­ρί­α τοῦ θα­νά­του. Εἰς τὸ κέ­ντρον τῆς γη­ΐ­νης σφα­ί­ρας δι­α­κρί­νε­ται ὁ θά­να­τος, κρα­τῶν εἰς χεῖ­ρας τὸ φο­βε­ρὸν αὐ­τοῦ δρέ­πα­νον, δι’ οὗ θε­ρί­ζει τὰς ψυ­χὰς τῶν ἀν­θρώ­πων. Ὕ­περ­θεν αὐ­τοῦ ἀ­να­γι­νώ­σκε­ται ἡ ἐ­πι­γρα­φή· «Τό­δε μου δρέ­πα­νον πά­ντας ἀν­θρώ­πους καὶ γί­γα­ντας δι­χά­σῃ. Θά­να­τος καὶ τά­φος γὰρ κα­τα­στα­θή­τω μου ἡ ἐ­ξου­σί­α. Ἐκ τῶν ἀ­δυ­νά­των φε­ύ­ξα­σθαι το­ύ­του τοῦ πο­τη­ρί­ου». Κά­τω οἱ νε­κροί. Ἀ­ρι­στε­ρὰ Ἄγ­γε­λοι ἀ­νέρ­χο­νται εἰς τοὺς οὐ­ρα­νοὺς κρα­τοῦ­ντες εἰς τὰς χεῖ­ρας αὐ­τῶν, ὡς νή­πι­α, τὰς ψυ­χὰς τῶν ἀ­πο­θνῃ­σκό­ντων. Δε­ξι­ὰ οἱ σκο­τει­νοί δα­ί­μο­νες ρί­πτο­ντες εἰς τὴν κό­λα­σιν τὰς ψυ­χὰς τῶν ἁ­μαρ­τω­λῶν. Εἰς τὸ κά­τω ἀ­ρι­στε­ρὸν ἄ­κρον ὁ ὁ­ρα­μα­τι­ζό­με­νος ταῦ­τα Ὅ­σι­ος Ἰ­ω­άν­νης τῆς Κλί­μα­κος.
ΕΙΚΟΝΑ

ΚΑΤΑ τὸ Σάββατον τοῦτο, ὅπερ προηγεῖται τῆς Ἁγίας Πεντηκοστῆς, ἐθέσπισαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες, ἵνα ἐπιτελῶμεν μνήμην πάντων τῶν ἀπ’ αἰῶνος εὐσεβῶς τελευτησάντων ἀνθρώπων, καθὼς τοῦτο διέταξαν νὰ γίνεται καὶ κατὰ τὸ Σάββατον πρὸ τῶν Ἀπόκρεως. Προσέταξαν δὲ τοῦτο ὑπὸ φιλανθρωπίας κινούμενοι, ἵνα καὶ ὅσοι δι’ οἱανδήποτε αἰτίαν δὲν ἔτυχον τῶν κατὰ μέρος συνήθων μνημοσύνων συμπεριληφθῶσιν εἰς τὰ κοινὰ ταῦτα. Ταύτην δὲ τὴν περὶ τῶν μνημοσύνων διάταξιν παρέλαβον οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας κατὰ παράδοσιν ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους, οἵτινες ἐδίδασκον «ὅτι τὰ ὑπὲρ τῶν κεκοιμημένων γινόμενα μεγάλην προξενοῦσιν ὠφέλειαν εἰς αὐτούς», καθὼς τοῦτο φαίνεται καὶ ἀπὸ τὰς διαταγὰς αὐτῶν (Βιβλ. η’, Κεφ. μβ’ 42). Καὶ ταῦτα μὲν περὶ τοῦ διατὶ ἐπιτελοῦμεν τὰ ὑπὲρ τῶν κεκοιμημένων μνημόσυνα [1]· διετάχθη δὲ παρὰ τῶν Ἁγίων Πατέρων ἵνα ταῦτα ἐπιτελοῦμεν καὶ κατὰ τὴν σήμερον, ἐπειδὴ αὔριον μέλλομεν νὰ ὑποδεχθῶμεν τὸ Πανάγιον Πνεῦμα καὶ ἐπειδὴ ἐκτενῶς ὑπὲρ ἡμῶν πρὸς Κύριον δεόμεθα ἵνα καταπέμψῃ καὶ ἡμῖν τὸ Πανάγιον Αὐτοῦ Πνεῦμα καὶ φωτίζῃ καὶ στηρίζῃ ἡμᾶς εἰς τὸν φόβον τοῦ Θεοῦ, εἰς τὴν τήρησιν τῶν ἐντολῶν καὶ καθοδηγῆ εἰς τὴν ἀπόκτησιν τῆς αἰωνίου ζωῆς, οὕτω καὶ ὑπὲρ τῶν κεκοιμημένων ἐκτενῶς δεόμεθα ἵνα ἀναπαύσῃ αὐτοὺς εἰς τὰ σκηνώματα Αὐτοῦ τὰ ἀγαπητὰ καὶ παμπόθητα. Τοῦτο δὲ πράττοντες ἀφ’ ἐνὸς μὲν δεικνύομεν τὴν φιλοπατρίαν καὶ φιλαδελφίαν ἡμῶν πρὸς τοὺς κεκοιμημένους πατέρας καὶ ἀδελφοὺς ἡμῶν, ἀφ’ ἑτέρου δὲ εἰς αἴσθησιν ἐρχόμεθα τῆς ματαιότητος τοῦ κόσμου τούτου καὶ μεγίστην προσποριζόμεθα τὴν ὠφέλειαν ἐν ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν, διότι τίποτε ἄλλο δὲν ἐγείρει περισσότερον τοὺς ραθύμους εἰς μετάνοιαν ὅσον ἡ μνήμη τοῦ θανάτου καὶ τίποτε ἄλλο δὲν φέρει περισσότερον εἰς ἡμᾶς τὴν μνήμην τοῦ θανάτου ὅσον ἡ ἐνθύμησις τῶν φιλτάτων μας προσώπων, τὰ ὁποῖα ἐκοιμήθησαν τὸν αἰώνιον ὕπνον.

          

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τῶν μνημοσύνων βλέπε πλατύτερον εἰς τὸ Συναξάριον τοῦ Σαββάτου πρὸ τῶν Ἀπόκρεω (τόμος ΙΓʹ «Συναξαριστὴς Τριῳδίου»).