ΦΩΚΑΣ ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς ἦτο υἱὸς Παμφίλου καὶ Μαρίας, καταγόμενος ἐκ πόλεως Σινώπης, ἀρχαίας καὶ περιφανοῦς οὔσης κατὰ τὴν Μαύρην θάλασσαν. Εὐθὺς δὲ ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων ἠξιώθη νὰ λάβῃ τὴ Χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ νὰ ἐνεργῇ παράδοξα θαύματα. Ἔπειτα δὲ ἔγινε, καὶ Ἐπίσκοπος καὶ πολλοὺς ἀπίστους ἐπέστρεψεν εἰς τὸ φῶς τῆς θεογνωσίας, τόσον μὲ τὰ θεῖά του λόγια, ὅσον καὶ μὲ τὰ ὑπερφυσικά του τεράστια· πάντοτε δὲ ἐδίδασκε καὶ ἐθαυματούργει ἕως ἐσχάτης του ἀναπνοῆς. Ἀπεκαλύφθη δὲ εἰς αὐτὸν τὸ μαρτυρικὸν τέλος, ὅπερ ἔμελλε νὰ λάβῃ, μὲ τοιοῦτον σημεῖον παράδοξον· μία περιστερὰ ἐλθοῦσα ἐκάθισεν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς του, καὶ θέσασα ἐπ’ αὐτῆς στέφανον, ὡμίλησε μὲ ἀνθρωπίνην φωνὴν καὶ εἶπε· «Ποτήριον ἐκεράσθη εἰς σὲ καὶ πρέπει νὰ τὸ πίῃς». Καὶ τῇ ἀληθείᾳ τὸ τοιοῦτον ποτήριον τοῦ Μαρτυρίου ἠξιώθη νὰ πίῃ ὁ ἀοίδιμος ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Τραϊανοῦ, ἐν ἔτει ρα’ (101).
Οὗτος διαλάμπων μὲ πολιτείαν καθαρὰν καὶ μὲ ἀρετὰς διαφόρους ὡδηγήθη εἰς τὸν ἔπαρχον Ἀφρικανὸν καὶ ἐρωτηθεὶς παρ’ αὐτοῦ, ἐθεολόγησε καὶ παρρησίᾳ ἐδίδαξε τὴν εἰς Χριστὸν τὸν Θεὸν ἡμῶν πίστιν. Ἐπειδὴ δὲ ὁ Ἀφρικανὸς ἐτόλμησε νὰ βλασφημήσῃ τὸν Χριστὸν καὶ νὰ τιμωρήσῃ τὸν Ἅγιον, διὰ τοῦτο εὐθὺς ἔγινε σεισμὸς μέγας, ἀπὸ τὸν ὁποῖον ἔπεσαν κάτω νεκροὶ ὅ τε ἔπαρχος καὶ οἱ στρατιῶται αὐτοῦ. Ἀλλ’ ὁ Ἅγιος τὸν ἀνέστησε, καθότι παρεκάλεσεν αὐτὸν ἡ γυνὴ τοῦ ἐπάρχου. Μετὰ τούτου προσήχθη ὁ Ἅγιος εἰς τὸν βασιλέα Τραϊανόν, καὶ ἐπειδὴ ἐκήρυξε τὸν Χριστόν, διὰ τοῦτο ἐκρέμασαν αὐτὸν καὶ ἐξέσχιζον· ὕστερον ἔβαλον αὐτὸν μέσα εἰς ἀσβέστην, ἐπειδὴ ἐπέμενεν ἀνδρείως ὁμολογῶν τὸν Χριστόν.
Τελευταῖον δὲ ἔβαλον αὐτὸν μέσα εἰς λουτρόν, τὸ ὁποῖον ἐκάη πολὺ δυνατά. Ὅθεν ἐκεῖ μέσα παρέδωκεν εἰς χεῖρας Θεοῦ τὴν ψυχήν του ὁ γενναῖος ἀγωνιστής. Πολλὰ δὲ θαύματα καὶ μετὰ τὸν θάνατόν του ἔκαμεν ὁ τρισόλβιος τόσον εἰς τοὺς ἐν θαλάσσῃ κινδυνεύοντας, συμπλέων μὲ αὐτοὺς καὶ διασῴζων εἰς τοὺς λιμένας τὰ πλοῖα των, ὅσον καὶ εἰς τοὺς ἐπικαλουμένους αὐτὸν καθ’ οἷον δή τινα τρόπον, ταχὺς καὶ θερμὸς βοηθὸς εἰς τούτους γινόμενος.