ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΣ ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς κατήγετο ἀπὸ τὴν ἐπαρχίαν τὴν λεγομένην Γαμφανίτου, ὁ δὲ πατὴρ αὐτοῦ ὠνομάζετο Βαρδάνιος, γεωργὸς ὢν κατὰ τὴν τέχνην. Παιδιόθεν ὁ Ἅγιος οὗτος παρεδόθη ἀπὸ τὸν πατέρα του διὰ νὰ μανθάνῃ τὰ ἱερὰ γράμματα. Τόσην δὲ μεγάλην σύνεσιν, φρόνησιν καὶ ἐγκράτειαν εἶχεν ὁ ἀοίδιμος, ἔτι παιδίον ὤν, ὥστε ἠξιώθη νὰ λάβῃ καὶ Χάριν παρὰ Θεοῦ· διότι καὶ ὕδωρ ἀνέβλυσε διὰ τῆς προσευχῆς του, ἐπειδὴ τὸ ὑπάρχον πρότερον ὕδωρ, ἐκ τοῦ ὁποίου ὑδρεύοντο αὐτὸς καὶ ὅλοι οἱ συμπατριῶται του, ἦτο μακρὰν τῆς πόλεως καὶ προὐξένει εἰς αὐτοὺς πολὺν κόπον· ὅθεν διὰ τοῦτο προσηυχήθη πρὸς τὸν Θεόν, καὶ ὤ τοῦ θαύματος! ἀνέβλυσε παραδόξως πηγὴ ὕδατος παρὰ τὸν οἶκον τοῦ πατρός του. Ὅταν δὲ ἔφθασεν εἰς ἀνδρικὴν ἡλικίαν, συνηνώθη μέ τινας ἐργάτας καὶ μετ’ αὐτῶν ἐπῆγεν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν. Ἐργαζόμενος δὲ μὲ αὐτοὺς τὰς ἀμπέλους, εἰς τὸ διάστημα δύο ἢ τριῶν ἡμερῶν ἔτρωγε μόνον ἅπαξ. Ὁ δὲ Κύριος τῶν ἀμπελώνων, βλέπων αὐτὸν καὶ θαυμάσας τὸν τοῦ Θεοῦ ἐργάτην, ἐνετράπη τὴν ἀρετήν του· ὅθεν δοὺς εἰς αὐτὸν ποσότητα χρημάτων, τὸν ἀπέστειλε λέγων· «Ὕπαγε εἰς τὴν πατρίδα σου, ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, καὶ προσεύχου ὑπὲρ ἐμοῦ». Διὰ δὲ τὴν πίστιν καὶ εὐλάβειαν, τὴν ὁποίαν εἶχε πρὸς αὐτόν, ἐκράτησε τὴν δίκελλαν αὐτοῦ, ἥτις ἐνήργησε πολλὰ θαύματα. Λαβὼν δὲ τὰ χρήματα ὁ τοῦ Χριστοῦ δοῦλος ἔκτισε μὲ αὐτὰ μίαν Ἐκκλησίαν καὶ παρέμενεν εἰς αὐτήν.
Οὗτος ὁ Ἅγιος ἔζη κατὰ τὰς ἡμέρας κατὰ τὰς ὁποίας συνεκροτήθη ἐν Νικαίᾳ ἡ Ἁγία καὶ Οἰκουμενικὴ Πρώτη Σύνοδος, ἐν ἔτει τκε’ (325), καὶ παρευρέθη καὶ οὗτος εἰς αὐτήν, γενόμενος πρόμαχος τῆς εὐσεβείας. Ἀναγνώστης δὲ ὢν πρότερον, ἔλαβεν ὕστερον καὶ τὸ τοῦ Διακόνου καὶ Πρεσβυτέρου ἀξίωμα. Ἐπειδὴ δὲ μετὰ τὴν τελευτὴν τοῦ μεγάλου ἐν βασιλεῦσι Κωνσταντίνου ἔλαβε μεγάλην ἔκτασιν ἡ αἵρεσις τοῦ Ἀρείου, διὰ τοῦτο καὶ ὁ Ἅγιος οὗτος, κρατῶν στερεὰ τὴν εὐσεβῆ πίστιν, ἐσπούδαζε πάντοτε νὰ τὴν αὐξάνῃ καὶ νὰ τὴν στερεώνῃ. Ὅθεν οἱ κακόδοξοι Ἀρειανοί, βλέποντες αὐτόν, κατετήκοντο ἀπὸ τὸν φθόνον των. Ὅθεν ἡμέραν τινὰ εὑρόντες αὐτὸν ἱερουργοῦντα καὶ παριστάμενον εἰς τὸ ἅγιον Θυσιαστήριον, ἐπήδησαν αἰφνιδίως ἐντὸς αὐτοῦ καὶ μὲ τὰ ξίφη κατέσφαξαν τὸν ἀοίδιμον καὶ κατέκοψαν αὐτὸν καὶ σμίξαντες τὸ μαρτυρικὸν αὐτοῦ αἷμα μὲ τὸ μυστικὸν καὶ θεῖον Αἷμα τοῦ Κυρίου, παρέπεμψαν αὐτὸν χωρὶς νὰ θέλωσι θυσίαν εἰς τὸν Θεόν.