ΤΕΡΤΙΟΣ, ΜΑΡΚΟΣ, ΙΟΥΣΤΟΣ καὶ ΑΡΤΕΜΑΣ οἱ ἔνδοξοι τοῦ Χριστοῦ Ἀπόστολοι εἶναι ἀπὸ τοὺς Ἑβδομήκοντα, πεφωτισμένοι μὲ τὴν πρὸς Θεὸν πίστιν. Καὶ ὁ μὲν Τέρτιος ἔγινεν Ἐπίσκοπος δεύτερος Ἰκονίου μετὰ τὸν Σωσίπατρον [1], τοῦ ὁποίου τὴν ἔλλειψιν οὗτος ἀνεπλήρωσε καὶ τοὺς ὑπὸ Σωσιπάτρου ὑπολειφθέντας ἀπίστους ὁ Ἅγιος οὗτος Τέρτιος ἀνεκαίνισε μὲ τὸ ἅγιον Βάπτισμα καὶ θαυματουργὸς ἐξαίσιος ἔγινεν. Ἔγραψε δὲ καὶ τὴν πρὸς Ρωμαίους τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ἐπιστολήν, καθὼς τὸ μαρτυρεῖ μόνος εἰς αὐτὴν λέγων· «Ἀσπάζομαι ὑμᾶς ἐγὼ ὁ Τέρτιος, ὁ γράψας τὴν ἐπιστολήν, ἐν Κυρίῳ» (Ρωμ. ιϛ’ 22).
ΜΑΡΚΟΣ δέ, ὁ τοῦ Βαρνάβα ἀνεψιὸς ἐξ ἀδελφοῦ, τὸν ὁποῖον ἀναφέρει ὁ Παῦλος εἰς τὰς Ἐπιστολάς του (Β’ Τιμ. δ’ 11, Φιλήμ. 23) καὶ μάλιστα εἰς τὴν πρὸς Κολασσαεῖς λέγων· «Ἀσπάζεται ὑμᾶς… Μάρκος ὁ ἀνεψιὸς Βαρνάβα» (Κολασ. δ’ 10), οὗτος λέγω, ὁ Μάρκος, ἔγινεν Ἐπίσκοπος Ἀπολλωνιάδος, καὶ διὰ τοῦ Εὐαγγελικοῦ κηρύγματος ἐξωλόθρευσε τῶν εἰδώλων τὸ σέβας.
ΙΟΥΣΤΟΣ δὲ ὅστις καὶ Ἰησοῦς ὠνομάζετο, ἔγινεν Ἐπίσκοπος Ἐλευθερουπόλεως [2] καὶ διὰ τῶν λόγων καὶ τῶν θαυμάτων, ὅσα ἐτέλεσεν, εἵλκυσεν εἰς τὴν ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας ὅλους τοὺς ἐκεῖσε εὑρισκομένους ἀπίστους [3].
ΑΡΤΕΜΑΣ δὲ ὁ θεῖος Ἀπόστολος ἔγινεν Ἐπίσκοπος εἰς τὴν Λύστραν, καὶ ὡς Χριστοῦ δόκιμος ὑπηρέτης διέλυσε πᾶσαν πλάνην καὶ μηχανὴν τῶν δαιμόνων. Ὅθεν καὶ οἱ τέσσαρες οὗτοι Ἀπόστολοι ἀγωνισθέντες διὰ τὴν εὐσέβειαν καὶ περιπεσόντες εἰς πειρασμοὺς μεγάλους, ἐν εἰρήνῃ παρέδωκαν τὰς ψυχάς των εἰς χεῖρας Θεοῦ.
Ὑποσημειώσεις
[1] Ὁ Σωσίπατρος οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιʹ (10ην) τοῦ Νοεμβρίου μετὰ Ὀλυμπᾶ, Ροδίωνος, Ἐράστου καὶ Κουάρτου (βλέπε ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Ἑορτάζεται δὲ καὶ τὴν κθʹ (28ην) τοῦ Ἀπριλίου μετὰ τοῦ Ἰάσονος (βλ. τ. Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ»).
[2] Αὕτη κατὰ τὸν Δοσίθεον, λέγεται Ἀραβιστὶ Μπὲκτ Γκεμπρίν.
[3] Ὁ Ἰοῦστος οὗτος φαίνεται νὰ εἶναι ὁ εἰς τὰς Πράξεις ἀναφερόμενος, ὅστις καὶ Ἰωσὴφ καὶ Βαρσαβᾶς ἐκαλεῖτο καὶ ἐγένετο σύμψηφος τοῦ Ἀποστόλου Ματθία, καθὼς περὶ τούτου λέγει ἡ Γραφή· «Καὶ ἔστησαν δύο· Ἰωσὴφ τὸν καλούμενον Βαρσαβᾶν, ὃς ἐπεκλήθη Ἰοῦστος» (Πράξ. αʹ 23). Ὁ αὐτὸς ἀλλαχοῦ τῆς Ἁγίας Γραφῆς ὀνομάζεται καὶ Ἰησοῦς καὶ Ἰωσῆς· διότι ὁ θεῖος Ματθαῖος λέγει· «καὶ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ Ἰάκωβος καὶ Ἰωσῆς καὶ Σίμων καὶ Ἰούδας» (Ματθ. ιγʹ 55)· τὸ αὐτὸ καὶ ὁ Μᾶρκος (κεφ. ϛʹ 3)· ὁ δὲ Παῦλος λέγει· «καὶ Ἰησοῦς ὁ λεγόμενος Ἰοῦστος» (Κολ. δʹ 11). Οὗτος δὲ ὁ Ἰοῦστος εἶχε καὶ βιβλίον ἀπὸ τὸ ὁποῖον φέρει καὶ μαρτυρίαν ὁ Ἀρεοπαγίτης Διονύσιος εἰς τὸ περὶ «Θείας Εἰρήνης» (κεφ. ιαʹ) λέγων· «Ἣν (θείαν εἰρήνην δηλαδὴ) ἱερὰν ἀφθεγξίαν· ὁ θεῖος Ἰοῦστος ἀποκαλεῖ». Διὰ τὸν Ἰοῦστον τοῦτο λέγει καὶ ὁ Δοσίθεος ὅτι ὠνομάζετο Ἰωσὴφ καὶ Ἰωσῆς καὶ ὅτι ἦτο ὁ ἀδελφὸς Ἰακώβου τοῦ μικροῦ, ἤτοι τοῦ Ἀδελφοθέου, εἷς ὢν ἀπὸ τοὺς Ἑβδομήκοντα, καὶ ὅτι ἐτέθη εἰς τὴν ἐκλογὴν μετὰ τοῦ Ματθία. Προσθέτει δὲ ὅτι Ἰωσῆς σημαίνει σωτηρίαν, ἀπὸ τοῦ Ἰεσουὰ παραγόμενον (βλ. σελ. 9 τῆς «Δωδεκαβίβλου»). Περὶ τοῦ Ἰούστου τούτου βλέπε εἰς τὴν λʹ (30ὴν) Ἰουνίου, ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».