Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος καὶ θεοφόρος Πατὴρ ἡμῶν ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ, ὁ νέος Ἀσκητής, ὁ Πελοποννήσιος, οὗ τὸ λείψανόν ἐστιν ἐν Κεφαλληνίᾳ ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Σελίδα 2 από 39

Ὁμοίως καὶ ὁ Γεράσιμος ἀφήνει τὴν γῆν του καὶ τὴν συγγένειαν του, διὰ νὰ δυνηθῇ εὐκολώτερα νὰ εὕρῃ ἐκεῖνον τὸν ὁποῖον μόνον ἐπόθησε καὶ εἰς τὸν ὁποῖον ὅλαι ἀπέβλεπον αἱ ἐφέσεις του, καὶ διὰ νὰ ἀπολαύσῃ αὐτὸν εὐκολώτερα, ἐγνώριζεν ὅτι ἔπρεπε νὰ ἀποβάλῃ καὶ νὰ ἀπορρίψῃ ἀφ’ ἑαυτοῦ πᾶσαν σχέσιν καὶ αἰτίαν σωματικήν, ἥτις δι’ αὐτοῦ ἢ δι’ ἐκείνου τοῦ τρόπου θὰ τὸν εἵλκυε καὶ θὰ τὸν ἔσυρε βιαίως εἰς στοχασμοὺς σωματικοὺς καὶ γηΐνους, καὶ οὕτω θὰ τὸν ἀπεμάκρυνε καὶ θὰ τὸν ἐδυσκόλευεν ἀπὸ τὴν νοερὰν μελέτην καὶ αναπτέρωσιν τῆς διανοίας του εἰς μόνον τὸν Ποιητήν του Θεόν, ὅστις δὲν κατοικεῖ εἰς τὰς ψυχάς, αἵτινες δέχονται στοχασμοὺς σωματικοὺς καὶ ματαίους καὶ ἀκολούθως καθίστανται ἀνάξιαι δι’ ἐνοίκησιν τῆς Χάριτός του, ἥτις ἐπιζητεῖ σκεύη καθαρὰ καὶ ἀμέτοχα πάσης γηΐνης σχέσεως· ἐπειδὴ ὁ Θεὸς ἔπλασε τὸν ἄνθρωπον μόνον διὰ τὸν ἑαυτόν του, ὅλα δὲ τὰ ἐπίλοιπα τὰ ἐχάρισεν εἰς τὸν ἄνθρωπον ὡς μέσα διὰ τῶν ὁποίων θὰ δυνηθῇ, ἐὰν λάβῃ γνῶσιν, νὰ τὰ μεταχειρισθῇ καλῶς καὶ νὰ ἀπολαύσῃ αὐτὸν τὸν Ποιητήν του, ὅστις πρέπει νὰ εἶναι τὸ σκοπιμώτατον τέλος τοῦ ἀνθρώπου.

Ταῦτα λοιπὸν καλῶς συλλογιζόμενος, ὡς σκεῦος ἐκλογῆς, ὁ Γεράσιμος καὶ ἀναβάσεις ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ θέμενος, ἀφ’ οὗ διέτριψεν ἐπί τινα καιρὸν εἰς Ζάκυνθον καὶ ἠλευθερώθη διὰ τῆς σκληραγωγίας καὶ ἀσκήσεως ἀπὸ πᾶσαν ἐνόχλησιν λογισμῶν πατρίδος, συγγενῶν, πλούτου καὶ λοιπῆς σωματικῆς μερίμνης, καὶ ἤρξατο ν’ ἀναβαίνῃ τὴν κλίμακα τῶν ἀρετῶν, τῆς ὁποίας πρώτη βαθμὶς εἶναι ἡ ἀπομάκρυνσις ἀπὸ τὴν ἰδίαν πατρίδα, ἀκολούθως δὲ ἠλευθερώθη ἀπὸ τὰς ἰσχυροτέρας σχέσεις καὶ αἰτίας, αἱ ὁποῖαι ἑλκύουσι τὸν ἄνθρωπον εἰς τοὺς στοχασμοὺς τοὺς κοσμικοὺς καὶ δὲν τὸν ἀφήνουσι νὰ μένῃ ἐλεύθερος ἀπὸ πᾶσαν σωματικὴν σχέσιν, ὥστε νὰ δύναται νὰ εὑρίσκηται πάντοτε ἡνωμένος νοερῶς μὲ τὸν Θεόν, συλλογιζόμενος καλῶς ὁ Ὅσιος οὗτος, ὅτι αἱ παγίδες τοῦ κοινοῦ ἐχθροῦ διαβόλου εἶναι πολλαὶ καὶ πολυποίκιλαι, καὶ μὴ ἔχων πεποίθησιν εἰς τὸν ἑαυτόν του, ἐπιθυμεῖ νὰ εὕρῃ ὁδηγὸν καλόν, ὅστις νὰ ἑρμηνεύσῃ εἰς αὐτὸν τὴν ἁπλανῆ ὁδὸν τῆς ἀρετῆς, εἰς τὴν τελειότητα τῆς ὁποίας μόνον ἀπέβλεπε καὶ ἐξέτρεχε μὲ ὅλην του τὴν προθυμίαν.

Ὑποσημειώσεις

[1] Ἀπὸ παράδοσιν σταθερὰν καὶ ἀπὸ ἀνθρώπους θεοφιλεῖς καὶ φιλαλήθεις γνωρίζομεν, ὅτι ἡ οἰκογένεια τῶν ἐν Πελοποννήσῳ Νοταράδων κατάγεται, ἐκ γυναικός, ἀπὸ τὴν βασιλικὴν γενεὰν τῶν Παλαιολόγων, οἱ ὁποῖοι ἔλαβον τὰ σκῆπτρα τῆς Ρωμαϊκῆς βασιλείας ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀπὸ τοῦ 1261 μετὰ Χριστόν, ἕως τοῦ 1453, ὅτε ἐκυριεύθη αὐτὴ ἡ λαμπρὰ βασιλὶς τῶν πόλεων (κρίμασιν οἷς Κύριος οἶδεν) ἀπὸ τοὺς Ἀγαρηνοὺς Μωαμεθανούς. Ἐπιβεβαιοῖ δὲ τὴν παράδοσιν ταύτην ἡ ἱστορία τῆς Βυζαντίδος, εἰς τὸν τέταρτον τόμον τῆς ὁποίας εὑρίσκομεν, ὅτι εἰς τὰς ἡμέρας Μανουὴλ τοῦ Παλαιολόγου, ὅστις ἐβασίλευσεν ἀπὸ τοῦ 1391 ἕως τοῦ 1425, ἐν ᾧ ἐπολιορκεῖτο ἡ Κωνσταντινούπολις ἀπὸ τὸν Μωσῆν ἀδελφὸν τοῦ Μεχμέτ, νέος τις ἀπὸ τοὺς ἐνδόξους τῆς βασιλικῆς αὐλῆς, ὅστις ἐχρημάτισεν ἐπὶ τῆς τραπέζης τοῦ βασιλέως, ἐφονεύθη εἴς τινα ἔξοδον τῶν Πολιτῶν ἐναντίον τῶν Ἀγαρηνῶν. Ὁ πατὴρ τοῦ νέου τούτου, ὀνόματι Νικόλαος Νοταρᾶς, ἦτο διερμηνεὺς τοῦ αὐτοῦ βασιλέως Μανουήλ, ὁ δὲ ἀδελφὸς τοῦ Νικολάου τούτου, ὀνόματι Λουκᾶς Νοταρᾶς, ἐπέμφθη πρέσβυς ἀπὸ τὸν Ἰωάννην Παλαιολόγον, υἱὸν καὶ διάδοχον τοῦ ἄνωθι Μανουήλ, μετὰ βασιλικῶν δώρων εἰς Ἀδριανούπολιν πρὸς Μουρὰτ βασιλέα τῶν Ὀθωμανῶν καὶ ἐσυνθηκολόγησε μὲ αὐτὸν τὴν εἰρήνην, καὶ ὅστις Λουκᾶς εἶχε τὴν ἀξίαν τοῦ μεσάζοντος εἰς τὴν βασιλικὴν αὐλὴν ἕως τῆς ἀθλίας καταστροφῆς τῆς βασιλείας ταύτης. Γνωρίζομεν προσέτι ἐκ τῆς αὐτῆς ἱστορίας, ὅτι ὁ αὐτὸς Ἰωάννης ὁ βασιλεὺς εἶχεν ἄλλους πέντε ἀδελφούς, ἀπὸ τοὺς ὁποίους ὁ μὲν Δημήτριος ἐχρημάτισε δεσπότης (ἡγεμὼν) τῆς Σπάρτης, ὁ ἄλλος δέ, ὁ Θωμᾶς, δεσπότης Κορίνθου. Ἀπὸ ταῦτα λοιπὸν εὐλόγως συμπεραίνεται πολλὰ πιθανὴ ἡ παράδοσις τῆς ἀγχιστείας ἢ συμπενθερίας τῶν Νοταράδων μετὰ τῆς βασιλικῆς οἰκογενείας καὶ γενεᾶς τῶν Παλαιολόγων, καὶ ὅτι Νοταρᾶς τις ἔλαβεν εἰς γυναῖκα Παλαιολογῖναν τινά. Ἡ αὐτὴ δὲ οἰκογένεια τῶν Νοταράδων μετὰ ταῦτα, διὰ νὰ ἀποφύγῃ τὴν βαρβαρότητα τῶν Ἀγαρηνῶν, ἐξέλεξεν εἰς διατριβήν της καὶ κατοίκησιν τὰ Τρίκαλα τῆς ὀρεινῆς Κορινθίας, παραιτήσασα τὰς πόλεις καὶ τὰ φρούρια, διὰ νὰ δύναται εὐκόλως νὰ ζῇ ἐν εἰρήνῃ καὶ αὐταρκείᾳ καὶ ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου χριστιανικῶς. Ἀπὸ τὴν ἰδίαν οἰκογένειαν τῶν Νοταράδων κατάγεται καὶ ὁ Ἅγιος Μακάριος Ἐπίσκοπος Κορίνθου ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν ιζʹ (17ην) Ἀπριλίου (βλέπε ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[2] Ὁ θεῖος οὗτος Γερμανὸς Αʹ ἐπατριάρχευσεν ἐπαξίως τῶν Ἱεροσολύμων χρόνους τεσσαράκοντα δύο ἀπὸ τοῦ 1537 μέχρι τοῦ 1579.

[3] Εἰς παλαιοτέρας ἐκδόσεις τὸ ὄνομα τούτου γράφεται ἐσφαλμένως Νικόλαος, ἐξ ἀντιπαραβολῆς ὅμως πρὸς τὸ ἀρχικὸν μεταβιβαστικὸν ἔγγραφον, διὰ τοῦ ὁποίου ὁ Βάλσαμος οὗτος μετεβίβασε τὴν κυριότητα τοῦ κτήματος εἰς τὸν Ὅσιον Γεράσιμον, διεπιστώθη ὅτι ὠνομάζετο Γεώργιος. Τὸ ἐν λόγῳ μεταβιβαστικὸν ἔγγραφον φέρει ἡμερομηνίαν 1ην Σεπτεμβρίου 1560, συνετάχθη δὲ ἐν Κεφαλληνίᾳ ὑπὸ τοῦ νοταρίου Ἰωάννου Κατσαΐτη.

[4] Βρεβίον· λέξις Βυζαντινή, παραγομένη ἀπὸ τοῦ λατινικοῦ breve καὶ σημαίνει σύντομος καὶ συνοπτικὴ ἀπογραφή, ἢ Κῶδιξ, ἢ κατάλογος πραγμάτων καὶ ἀντικειμένων Μοναστηρίου.

[5] Βλέπε ἐν τόμῳ Ηʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[6] Οὗτος φαίνεται νὰ ἦτο ὁ ἐν συνεχείᾳ ἀναφερόμενος Μητροπολίτης Φιαδελφείας Γαβριήλ, δι’ ὃ καὶ δικαιολογεῖται ἡ περαιτέρω ἀνάμιξίς του.

[7] Τὸ ἱερὸν τοῦτο τοῦ Ὁσίου Γερασίμου λείψανον εἶναι μέχρι τοῦ νῦν ἀποτεθησαυρισμένον ἐν ἀργυρᾷ λάρνακι εἰς τὴν ἱερὰν αὐτοῦ Μονὴν τὴν τότε μὲν ἀποκληθεῖσαν ὑπὸ τοῦ ἰδίου «Νέαν Ἱερουσαλήμ», ἤδη δὲ ἐκ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ καλουμένην Ἱ. Μονὴν Ἁγίου Γερασίμου. Ὁ Ὅσιος εἶναι ἐνδεδυμένος δι᾽ ὑποκιτρίνων ἀμφίων, φέρει δὲ ἐπὶ τῆς κεφαλῆς μοναχικὸν κουκούλιον. Καθ’ ἕκαστον ἔτος τὸ ἱερὸν λείψανον ἐκτίθεται εἰς προσκύνησιν ἀπὸ τῆς 16ης μέχρι τῆς 23ης Αὐγούστου, λιτανεύεται δὲ ἐνίοτε καὶ εἰς ἐκτάκτους περιπτώσεις θεομηνιῶν καὶ λοιπῶν κινδύνων. Κατὰ τὰς ἱερὰς ταύτας λιτανείας καὶ ἰδίᾳ μεταξὺ 16ης καὶ 23ης Αὐγούστου συρρέει πλῆθος κόσμου ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη τῆς Ἑλλάδος πρὸς προσκύνησιν τοῦ ἁγίου λειψάνου.

[8] Δοχεῖον ὀνομάζεται ἐν τοῖς Μοναστηρίοις ἡ ἀποθήκη τῶν τροφίμων.

[9] Ἡ παροῦσα Βιογραφία τοῦ Ἁγίου Γερασίμου ἐλήφθη ἐκ τῆς κατὰ τὸ ἔτος 1830 ἐκδόσεως αὐτῆς. Συνεπῶς καὶ τὰ ἐν αὐτῇ ἀναφερόμενα θαύματα εἶναι ὅσα μεγάλα καὶ ἀξιομνημόνευτα διεσώθησαν μέχρι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Ἔκτοτε ὅμως πλεῖστα ὅσα νεώτερα τεράστια καὶ φοβερὰ ἐτελέσθησαν καὶ τελοῦνται μέχρι τῶν ἡμερῶν μας, τὰ ὁποῖα ἀδύνατον εἶναι νὰ περιγράψῃ τις εἰς τὸν στενὸν χῶρον, τὸν ὁποῖον διαθέτει μία γενικὴ ἔκδοσις ὡς ὁ «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Περιγράφονται ὅμως ταῦτα ἐν ἰδικαῖς ἐκδόσεσι καὶ ὁ βουλόμενος ζητησάτω ταύτας. Συγκεκριμένως ἐν τῷ βιβλίῳ «Ἱεραὶ Ἀκολουθίαι τοῦ Ὁσίου καὶ θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν Γερασίμου τοῦ ἐν Κεφαλληνίᾳ» ἐκδοθέντι κατὰ τὸ ἔτος 1939, ἐπιμελείᾳ τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κεφαλληνίας κ. Γερμανοῦ δαπάναις καὶ ἐπ’ ὠφελείᾳ τῆς Ἱ. Μονῆς Ἁγ. Γερασίμου, ἐκτὸς τῶν δύο ἱερῶν Ἀκολουθιῶν τοῦ Ἁγίου (16ης Αὐγούστου καὶ 20ῆς Ὀκτωβρίου), Παρακλητικοῦ Κανόνος, Χαιρετισμῶν κ.λ.π. ἀναγράφονται καὶ τρεῖς πίνακες θαυμάτων, ἐξ ὧν ὁ μὲν πρῶτος ἀναγράφει ὅσα καὶ ἐνταῦθα ἀναφέρονται, ὁ δεύτερος τὰ ἐν ταῖς ἐκδόσεσι τῶν ἐτῶν 1925 καὶ 1932 ἀναφερόμενα καὶ ὁ τρίτος τὰ ἐν τῷ καταρτισθέντι εἰδικῷ βιβλίῳ τῆς Μονῆς ἀναγραφόμενα ἀπὸ τοῦ ἔτους 1934 καὶ ἐντεῦθεν, τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦν τὸ μεγαλύτερον μέρος τῶν γραπτῶς διασωθέντων θαυμάτων τοῦ Ἁγίου.

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ