τῇ Ἱ. Μονῇ Μεταμορφώσεως Μετεώρων.
Ἔργον ΙϚʹ αἰῶνος.
Η ΑΓΙΑ αὕτη καὶ Οἰκουμενικὴ Ἑβδόμη Σύνοδος ἔγινεν ἐν Νικαίᾳ τὸ δεύτερον κατὰ τοὺς χρόνους Κωνσταντίνου βασιλέως καὶ Εἰρήνης τῆς μητρὸς αὐτοῦ ἐν ἔτει ψπζ’ (787). Πατέρες δὲ ἦσαν εἰς αὐτὴν Ὀρθόδοξοι μὲν τριακόσιοι πεντήκοντα, προσετέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι δεκαεπτά, εἰκονομάχοι μὲν ὄντες πρότερον, ὕστερον δὲ μετανοήσαντες καὶ προσδεχθέντες ἀπὸ αὐτήν, ὥστε ὅλοι ἦσαν τριακόσιοι ἑξήκοντα ἑπτά. Ὑπερέχοντες δὲ καὶ πρόκριτοι ἀπὸ αὐτοὺς ἦσαν Ταράσιος ὁ Κωνσταντινουπόλεως, Πέτρος ὁ Πρωτοπρεσβύτερος Ρώμης καὶ Πέτρος ἄλλος Πρεσβύτερος καὶ αὐτὸς καὶ Ἡγούμενος τῆς ἐν Ρώμῃ Μονῆς τοῦ Ἁγίου Σάββα, ἐπέχων τὸν τόπον τοῦ πάπα Ἀδριανοῦ, Θωμᾶς ὁ σύγκελλος καὶ Ἱερομόναχος καὶ Ἰωάννης Ἱερομόναχος, τὸν τόπον ἀναπληροῦντες τῶν ἁγιωτάτων Ἀποστολικῶν θρόνων, ἤτοι ἀντὶ τοῦ Ἀλεξανδρείας Ἀπολλιναρίου, Ἀντιοχείας Θεοδωρήτου καὶ Ἱεροσολύμων Ἠλία [1].
Οὗτοι λοιπὸν συνήχθησαν κατὰ τῶν εἰκονομάχων· ὅθεν ἀνεθεμάτισαν ἐγγράφως πᾶσαν αἵρεσιν καὶ ὅλους τοὺς ἐξάρχους τῶν αἱρέσεων· ἔπειτα ἀνεθεμάτισαν καὶ ὅλους τοὺς εἰκονομάχους ἐγγράφως ἀποφασίσαντες, ὅτι ὅστις δὲν προσκυνεῖ τὰς ἁγίας Εἰκόνας εἶναι ξένος καὶ κεχωρισμένος ἀπὸ τὴν πίστιν τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν καὶ ὅτι ἡ τῆς Εἰκόνος τιμὴ ἐπὶ τὸ πρωτότυπον διαβαίνει, καὶ ὅτι ὁ προσκυνῶν καὶ τιμῶν τὴν Εἰκόνα, προσκυνεῖ ἐν αὐτῇ τοῦ ἐγγραφομένου τὴν ὑπόστασιν. Καὶ οὓτω διαταξάμενοι καὶ διορίσαντες καὶ τὴν Ὀρθόδοξον πίστιν στερεώσαντες, ἀνεχώρησαν ἕκαστος εἰς τὴν Ἐπισκοπήν του.
Ὑποσημειώσεις
[1] Βλέπε περὶ τῆς Συνόδου ταύτης ἐν τῷ Πηδαλίῳ εἰς τὰ προλεγόμενα τῶν Κανόνων τῆς Ἁγίας Ζʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Σημειοῦμεν δὲ ἐνταῦθα, ὅτι τὰ τροπάρια ἅτινα ψάλλονται ἐν τῷ ἑσπερινῷ τῆς Κυριακῆς ταύτης τῶν Πατέρων τῆς Ἁγίας Ζʹ Συνόδου δὲν εἶναι ἁρμόδια νὰ ψάλλωνται, καθότι αὐτὰ μὲν διαλαμβάνουσι περὶ τῶν Ἁγίων ἑπτὰ Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ἐν τῇ παρούσῃ δὲ Κυριακῇ δὲν ἑορτάζονται πᾶσαι αἱ ἑπτὰ Σύνοδοι, ἀλλὰ μόνον ἡ Ζʹ. Ὅθεν ἁρμοδιώτερον εἶναι τὰ τροπάρια ταῦτα νὰ ψάλλωνται κατὰ τὴν δεκάτην ἕκτην τοῦ Ἰουλίου, ὅτε αἱ ἓξ Σύνοδοι ὁμοῦ ἑορτάζονται, ὡς εἴπομεν ἐκεῖ. Καὶ ἐκεῖ δὲ πρέπει νὰ ἑορτάζωνται ὁμοῦ καὶ αἱ ἑπτὰ Σύνοδοι, καὶ οὐχὶ αἱ ἓξ μόνον. Τὸ δὲ νὰ ψάλλωνται κατὰ τὴν παροῦσαν Κυριακήν, ἐν τῇ λιτῇ μὲν τὸ «Ἀποστολικῶν παραδόσεων», ἐν τοῖς ἀποστίχοις δὲ δοξαστικὸν τὸ «Τὴν ἐτήσιον μνήμην τῶν θεοφόρων Πατέρων, τῶν ἐκ πάσης τῆς οἰκουμένης συναθροισθέντων, ἐν τῇ λαμπρᾷ πόλει Νικαέων» κ.λ.π., εἶναι πάντῃ ἀνάρμοστον, καθότι τὸ μὲν τῆς λιτῆς ἀναφέρει μόνον τὰς τέσσαρας Συνόδους, τὸ δὲ δοξαστικὸν ἀναφέρει μόνον τὴν πρώτην Σύνοδον. Περὶ δὲ τῆς Ἑβδόμης οὔτε τὸ ἓν οὔτε τὸ ἄλλο ἀναφέρουσιν οὐδόλως. Ὅθεν ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὑποσημειῶν ταῦτα ἐπιφέρει ὅτι θαυμάζει, πῶς οὕτως ἀτάκτως ἐτέθησαν! Βλέπε καὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τοῦ Συναξαρίου τῆς Κυριακῆς τῶν Ἁγίων Πατέρων τῶν ἐν ταῖς ἑπτὰ Οἰκουμενικαῖς Συνόδοις συνελθόντων, τῇ ιγʹ (13ῃ) τοῦ μηνὸς Ἰουλίου ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ἔνθα γράφομεν πλατύτερον περὶ τοῦ θέματος τούτου.